Хитад

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Хитад гэһэн үгын хайлта энэ хуудаһада холбогдоно. Адли нэрэтэй бусад зүйлые эндэ бэдэржэ болоно.
Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Арад Улас
Файл:БНХАУ мб.png
中华人民共和国
Түрын туг Түрын һүлдэ
Түрын дуулалай нэрэ:
хитадаар 义勇军进行曲
«Журамта сэрэгэй марш»

Ниислэл Бээжэн
Албан хэлэн Хитад хэлэн
Арад түмэн  91,65% — Хитад үндэһэтэн
  8,35 % — бусад арад түмэн
Түрэ засаг Бүгэдэ найрамдаха улас
 -  Уласай дарга Си Цзиньпинь
 -  ТЗ-эй дарга Ли Кэчянь
 -  АТИХ-ын дарга Ю Жэншэн
Уласай хурал Бүхэхитадай Арадай
Түлөөлэгшэдэй Ехэ Хурал
Суверенитет
 -  1911 12 һара 29 үдэр  
Түүхэ
 -  МЭҮ 221 Хитадай нэгэдэһэн Цинь улас 
 -  1912- 1 һара 1 ДИУ байгуулагдаба 
 -  1949-10 һара 1 БНХАУ тунхаглагдаһан 
Дэбиcхэр газар
 -  Бүхэлидөө 9,640,821 км2 
 -  Уһанай процент (%) 2,8 %
Хүн зон
 -  Тоосоо (2010) 1,339,724,852 хүн[1] 
 -  Хүн зоной нягтарал 139.6 хүн/км2 
ХАШТ) 2011 оной тоосоо
 -  Бүгэдэ $11.299 их наяд2)
 -  Нэгэ хүндэ $8,38291)
ДНБ (Нэрлэһэн) 2011 оной тоосоо
 -  Бүгэдэ $7.298 их наяд[2] 
 -  Нэгэ хүндэ $5,41390)
ОТББЭ (2007) 41.5[3] 
ХХИ (2011) Increase 0.687101)
Мүнгэн тэмдэгтэ [[БНХАУ-ай юань (¥)]] (CNY)
Сагай бүһэ +8
Интернет домэйн .cn, хоёр ханзыгаар .中国, .中國
Телефоной код +86

Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Арад Улас (хилбар Хитад: 中华人民共和国; уламж Хитад: 中華人民共和國; пиньинь: Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó; хилбар Хитад: 中国; уламж Хитад: 中國; пиньинь: Zhōngguó) — Азиин (Еврази) түбиин дурна зүгтэ оршодог; 9.6 сая км2 газар нютагтайгаараа дэлхэйн улас оронуудһаа Росси ба Канада хоёрой арад Америктай зэргэсэжэ, 1.3 тэрбум хүнтэйгээрээ түрүүн байрада бэшэгдэдэг гээд юум юумээрээ хүшэрхэгжэһэн гүрэн мэтэ нүлөөтэй улас юм.[1][2][3] Хүн зон — 1 370 536 875 хүн үлүү.[4]

Түүхэ бурангы ниигэмэй үедэ өөр өөр нэрэтэй маша олон «хитад улас» ээлжэ дараалан халагдажа үнгэрһэн болоод яг одоогой газар нютаг бүхы Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Арад Улас 1949 ондо байгуулагдажа, хэдэн жэл хүлеэһэнэй дараа 1971 ондо монголоор Монгол уласайхидһаа илгаатайгаар [дунда улас] гэжэ нэрлэжэ оршуулжа, «ᠳᠤᠮᠳᠠᠳᠦ ᠤᠯᠤᠰ» (думдаду улус) гэжэ бэшэжэ байгаа.

Нэрэ

Файл:Fourmont-Zhongguo-Guanhua.png
1742 ондо хэблэһэн «Чжунго гуанхуа» нэрэтэй ном

Хитад хэлээр уласай нэрэнь 中国 (Чжунго) «Дунда улас» гэһэн удхатай. Чжун («дунда») гэдэгынь Нанхяад үндэһэтэнэй өөрһэдөө соёл эргэншэлэй түб гэжэ үзэхэ эртын дэбэргэн уламжалалһаа эхэтэй. Манзын Чин уласай дараагаар байгуулагдаһан бүгэдэ найрамдаха уласые Монголшууд Дундада Эргэн Улас (ᠳᠤᠮᠳᠠᠳᠤ ᠢᠷᠭᠡᠨ ᠤᠯᠤᠰ) (1911—1945) гэһэн нэрлэдэг байба. Го («улас») гэдэгынь уласай олон үндэһэтэниие нэрлэхын тулада Сунь Ятсенэй һэргээн хэрэглэһэн хуушанай хэлэжэ болоно. Одоо сагта мүн Дундада улас гэхэ нэрэшэлые монголшуудаар хэрэглүүлхые ехэд хэшээдэг болоод үбэрмонголшуудай дунда тэгжэ ярижа бэшэдэг.

Хитад гү, али Хань үндэһэтэниие Монголшууд Нанхяад гэжэ нэрлэжэ байһаниие Монголой Нюуса Тобшоһоо хаража болоно. Хитад гэһэн нэрэшэлээр Монголшууд Дунда Зуунай үеын үбгэ монгол хэлэтэн Хитан үндэһэтэниие нэрыдэдэг байгаад хожомоо Хитан үндэһэтэн Нанхяадта уусаһанай дараа тэрэ зүгэй уласуудые Зүршэдэй байгуулһан Нанхяаднарһаа үндэһэтэн байгаа. Тодоруулбал зүршэд хэлэниинь Алтай изагуурай тунгус хэлэнэй нэгэн һалбари хэлэн юм.

Газарзүй

Сансарһаа абаһан зураг
Гуансиин Ли гол

Хитадтай хилэ ниилэдэг уласууд: Хитадай тэнгис, Япон тэнгис ойролсоо.

Үргэн уудам Хитад ороной 9,640,821 км2 талмайда байгаали олон янзаар бүрилдэн тогтобо. Баруун хилэ, хизгаарта Каракорум, Памир, Тэнгэри Уула, Кунь-Лунь, Хүхэнуур–Түбэдэй үндэрлиг зэргэ уулархаг орон, баруун хойто хизгаараар Таклакаман, Гоби зэргэ сүлэ байдаг бол зүүн урда нютагаар Бирма, Сенкаку ольтирог, Вьетнамай газар нютагые өөрынхи гэжэ маргадаг. Тиимэһээ 1950 ондо Түбэдтэй, 1962 ондо Энэдхэгтэй, 1969 ондо СССР-тэй 1978 ондо Вьетнамтай, дайтаж байсан.

55 нэрын арад түмэнд өөртөө заһаха эрхэтэй газар заажа үгэжэ тайтгаруулдаг хэдышье нэгэ үндэһэтэн дабамгайлһан уласай жэшээр нэгэдэмэл түрын байгууламжатай юм. ганса намһаа бүхы түбшэнэй түрэ засагай ударидалгые томилжо байна. Харин эхиндээ заха зээлиин эдэй засагта шэлжэжэ мүнөө АНУ-ай дараа ородог болшохоод байна. Орон нютагаа 5 түвшэн, баһа зүг шэгэй орон гээд ойлгоходо түбэгтэй олон нэгэжэ болгон хубааһан байдагһаа нэгэдүгээр түбшэндэ 23 можо, өөртөө заһаха 5 орон, онсогой захиргаата 2 оронойе харьяалжа байна. 1,339,724,852 хүнһөө ниислэл Бээжэндэ 18 сая, түрүүн хото Шанхайда 23 саянь амидарадаг.

Уула

Тэнгэри уула

Хитадай уула шэлэдэ Тэнгэри уула, Уишань уула, Яншань уула, Бэйшань уула, Наньлингай уула, Ехэ Хянганай дабаан, Тайханшань уула, Ушань уула, Фэншань уула, Алтайн уула, Линшань уула, Алашань уула, Паньшань уула болон Хуашань уула, хойто хайрхан Хэйшань уула, түб хайрхан Суншань уула болоно. Хитадай үндэрлигүүд дотор Хүхэнуур Түбэдэй үндэрлиг хамагһаа нэрэтэй. Далайн нюрууһаа дундажаар 4000 тухай метртэ үргэгдэһэн энэ үндэрлигэй талмай 2 сая 500 мянган хабтагай дүрбэлжэн километр болоод, Хитадай нютаг дэбисхэрэй бараг 1/4 хубиие эзэлдэг. Хүхэ Нуур Түбэдэй үндэрлигһээ гадна Үбэр Монголой үндэрлиг, Шара Хүрьһэтэ үндэрлиг, Юньнань-Гуйчжоугой үндэрлиг байдаг.

Гол мүрэн

Сычуань можодо Хатан гол

Хитад улас бол мүн гол мүрэн ехэтэй орон, Хитадай гол мүрэнүүдэй утые ниилүүлэн бодобол 430 мянган километртэ хүрэжэ, дэлхэйн бүмбэрсэгые арбаада ороожо хүрэдэг. Хитадай гол мүрэнүүд дотор Баян хара уулнаас эхэ абаһан энэ голой ниитэ утань 5464 километр, Хүхэнуур, Сычуань, Ганьсу, Ниншя, Шаньши, Шэньши, Хэнань, Шаньдун зэргэ 9 можо өөртөө засаха аймагаар урдан үнгэржэ Бохай тэнгистэ шудхадаг. Хүхэ мүрэн, Хатан голһоо гадна Хитадта баһа дэлхэйн хамагай ута һубаг болохо Бээжэн-Ханьчжоугой һубаг байдаг. Бээжэн-Ханьчжоугой һубаг бол Хитадай эртын уһан ажахын абарга ехэ барилга болоно. Бүри эртэ манай тоололой 605-604 оной Суй Ян-ди хаанай үедэ татаһан юм. Энэ һубаг Лоуянгаар түб болгожо, хойшоо Бээжэн, үмэнэшүү Ханчжоу хүрэжэ, 1794 килoметр үргэлжэлдэг. Хэбэй, Шаньдун, Жянсү, Жэжян зэргэ можо хотоор урлан үнгэржэ, Хайхэ гол, Хуайхэ гол, Цяньтан мүрэнэй 5 ехэ гол мүрэнэй системые холбожо байдаг. Одоо энэ һубаг Хитадай урда нютагай уһые хойто нютагта татаха барилгын зүүн талын шугамай гол шугам болоод байна.

Түүхэ

Гол үгүүлэл: Хитадай түүхэ
Сагаан хэрэм, Дотор газарһаа гаража тэлэбэ.
Мао Зэдун 1949 ондо БНХАУ-ые тунхаглаһан.

Үмэнэхи үе

3000 тухай жэлэй түүхэтэй хитад үндэһэтэнэй түүхын туршада олон улас гүрэн оршон тогтоножо байгаа. Монголшууд 1279 ондо бүхы хитадые нэгэдхэн 1644 ондо унажа, Хара тамхиин дайнда (1840—1842) сагаагша гахай жэлэй хубисхал Манзын Чин гүрэниие мүхөөжэ, 1912 ондо Хитад Уласые тунхаглаба. Гэбэшье сэрэгэй эрхэтэнүүдэй хоорондын зүршэл болон Хитадай Коммунист Нам ялж, 1949 онд БНХАУ байгуулагдсан түүхтэй.

Оршон үе саг

БНХАУ-ын түүхые тухайн үедэ ударидажа байһан хүнэйнь нэрээр Мао Зэдуний үе (1949—1978) болон Дэнь Сяопинай үе (1978—) гэжэ 2 хубаахань бии.

Мао Зэдунай үедэ БНХАУ социалис системэдэ хамрагдан, Ехэ Дэбхэрэлтын бодолгые хэрэгжүүлжэ ерэһэн болобош амжалтада хүрээгүй юм. Энэнэй уламһаа Соёлой хубисхал гаража, «хубисхалта эсэргүү» гэгдэһэн хүнүүдэй олоноорынь хороожо, улас орон даяар айдас хүйдэс ноёлһон жэлнүүд ерэһэн юм. Мао Зэдун наһа барахатай зэргэсэн энэ хубисхалшье намжажа, Мао Хуа Гуофенг залгамжалһан болобош удалгүй түрын эрхэ Дэнь Сяопиньда шэлжэбэ.

Дэнь Сяопиниин үедэ БНХАУ Коммунис Нам гэжэ ганса намай системэеэ хадагалжа үлэһэн болобошье эдэй засагаа заха зээлиин системэдэ шэлжүүлхэ алахамууд хэгдэжэ, БНХАУ оршон үетэй хүл ниилүүлэн алхаха болоо. Энэ хугасаанда хүндэ хүнгэн үйлэдбэринүүд хүгжэн, «Дэлхэйн үйлэдбэри» гэжэ нэрлээгдэхэ болотороо эдэй засагынь олошоруулһан юм. Гэбэшье улас түрын хубида сүлөөгүй байдал үргэлжэлһээр байгаа болон Һалан тусгаарлахада эсэргүү хуули зэргэнь БНХАУ-ай «Нэгэ Хитад, Нэгэ Улас» бодолгын элирэл юм.

Ниигэм

Можо, ороной хүн зоной нягта һиирэг

Хүн зон зүй

Хитадай хүн зоной тоо (1953-2010)[6]
Он Хүн зоной тоо

1953 582,603,417
1964 694,581,759 19.2%
1982 1,008,175,288 45.1%
1990 1,133,682,501 12.4%
2000 1,265,830,000 11.7%
2010 1,339,724,852 5.8%

Арад түмэн, хэлэн-угсаанай газарай зураг

Хитад улас дэлхэйдэ эгээн олон хүнтэй. Эгээн ойро 2010 оной тоололгоор БНХАУ 1,370,536,875 оршон һуугшатай байба. 16,6 хубинь 15 хүрэтэрхи наһанай хүүгэд, 70,1 хуби 15-60 наһатан, 13,3% нь 60-аас дээш ахмад наһатан юм. Хүн зоной жэлэй үрэжэл 0.46% байна.[7] Дундажаар 73,18 наһалдаг.

Хэтэ үрэжэлые 1979 оной «Нэгэ хүүгэдэй бодолго»-оор болюулһан. Ядаралай хуби бууража, амижаргаанай нюруу дээшэлһэниинь һайн болобошье хүүгэд нюуха, наймаалха гэхэ мэтэ муу үрэ дагабари баһа байгаа. Түрэжэ бай хүүгэдэй эрэ эмын харисаа 105/100 боложо гажаһан болоод 2010 ондо бүри 118/100 байгаа.[8] 2013 онһоо эхэнэр нүхэрэй али нэгэниинь айлай ганса хүүгэд бол хоёр хүүгэдтэй байхые зүбшөөржэ зөөлрүүлһэн.[9]

Хитадайхин хотожожо байгаа. 1990 ондо хотын хүн зон 20% байһан бол 2007 ондо 46% хотынхин болоһон.Шэньжэнь, Дунгуань, Чэндү, Нанжан, Ханьчжоу гээд олон хот нэхэжэ ябаа. Ажал бэдэржэ хүдөөһөө хото бараадһан 220 сая хүн бии.[12]

Хитад үндэһэтэнэй түрэлхи, Хитад уласай газар нютагай 45,6% эзэлһэн Дотор газарта хүн зоной 93.9% оршон һуудаг. Бээжэн-Шанхайн хүрээнэй Хитадай ехэ тала, Хонконг-Гуаньчжоу хабын урда нютагта бүри шэгүү һууришилтай. Түбэдэй ӨЗО-до эгээн һиирэг, 2,2 хүн/км2 байгаа.

Арад түмэн

Гол үгүүлэл: Хитадай арад түмэн


БНХАУ арад эргэдээ хэлэн, яһан үндэһыень харгалзан 56 нэрээр хураан бүридхэдэг. Тус уласай үндэһэн хүн ам Хитад түрэлхи хэлтэй Хитад үндэһэтэн нийт хүн зоной 91.51 хубиие бүридүүлжэ, ТӨЗО ШУӨЗО хоёрһоо бусад можо, орондо хэдынээ диилэнхи олоной хубитай болоо. 70 хубинь умарад (Бээжэн багтааһан),ү (Шанхайн), юэ (Хонконгийн кантон г.м), минь зэргэ аялгуутан гэхэ болобош Хитад бэшэгэй нэгэ дүрэмтэй.

Уласай үсөөн тоото арад түмэн 8,49% хубиие эзэлжэ байгааһаа 2010 оной тоололгоор 16,9 сая жуан, 10,5 сая хотон, 10,3 сая манжа, 10,0 сая уйгар, 9,4 сая мяо, 8,7 сая и гэжэ ябаһаар 3 мянган лоба, татараар гүйсэнэ.Хотон Хитадуудынь лалын шүтэлгэтэй. БНХАУ эхиндээ шажан хориглоһоншье 1980-аад онһоо хиналтатай жааханаар сүлөөлбэ.

Олон яһатанай ехэнхинь урдын тай-кадай изагуурай хэлэтэй байдаг. Бүгэдэл өөрын гэһэн хубсаһан гоёл, зан заншалаараа илгарха болобошье Хитад үндэһэтэнэй хүсэтэй нэбтэрэлтээр шарын шажаниие үүсхэгшэ түбэд, түрэг бүлэгэй хэлэн-ислам шүтэлгэтэй уйгур, хасаг, монгол бүлэгэй хэлэн-шарын шажанай уламжалалта монгол зэргэ хизгаарай арад түмэн Хитад хэлэн һурахын хамтаар өөрын түрэлхи хэлэн бэшэгээ боломжоороо хадагалжа үлэһэн.

Улас түрэ

Мао Зэдунай зурагтай Тяньаньмэнь талмай

Хитад Улас хүнэй ​​эрхые (Интернетдэ сүлөөтэй нэбтэрэлгэ, хэблэлэй эрхэ сүлөө, суулганай эрхэ сүлөө, хүүгэдтэй болохо эрхэ сүлөө, ниигэм байгуулха эрхэ сүлөө, шажан шүтэлгын эрхэ сүлөө) зүршэхэ, захиргаадалтын уласуудай нэгэн юм.

Хуули баталха байгуулгань Бүхы Арадай Түлөөлэгшэдэй Хурал, гүйсэдхэхэ засаглалай дээдэ байгуулгань Түрын зүблэл болоно. Хамагай дээдэ шүүхэ газар Арадай Дээдэ Шүүхэ юм. Гэбэш түрын дээдэ эрхэ мэдэл "Нам"да түблэрхэ болоод ХКН-ын тэргүүлэгшэд улас орониие ударидадаг гэхэд болоно.

1997 ондо Ехэ Британиһаа бусаажа абаһан Хонконг болон 1999 ондо Португалһаа бусаажа абаһан Макао «Нэгэ улас, хоёр системэ» гэжэ нэрлээгдэхысэ үргэн хэмжээтэй өөртөө засаха эрхэтэй.

2013 оной байдалаар БНХАУ-ай Засагай газар ба намай түрүүн албан тушаалнуудай хубаарилалта:

Эрэмбэ Албан тушаал Хүн
1 БНХАУ-ай Юрэнхылэгшэ
Хитадай Коммунис Намай Юрэнхы нарин бэшэгэй дарга
Сэрэгэй Түб Зүблэлэй Түрүүлэгшэ
Си Цзиньпин
2 / 3 БНХАУ-ай Түрын Зүблэлэй Юрэнхы Сайд Ли Кэцян
Бүхэхитад Арадай Ехэ Хуралай Байнгын Хорооной Түрүүлэгшэ Чжан Дэцзян
4 БНХАУ-ай Арадай Улас Түрын Зүблэлдэхэ Бага Хурал Бүхэхитад Хорооной Түрүүлэгшэ Юй Чжэншэн

Хитад Коммунис Нам

БНХАУ-ай Үндэһэн хуулида тусхагдаһан Хитадай Коммунис Намаар (ХКН) захиржа байна.

Хитадай Коммунис Нам 76 сая үлүү гэшүүнтэй, дэлхэйн улас түрын эгээн томо байгуулга. 2009 ондо БНХАУ байгуулагдаһанай нэгэн жаран болоходо ХКН-ай 4-дэхи үеын ударидагшад эрхэ баряад ябажа байгаашье үнгэрһэн хугасаада Хитадай улас түрын системэдэ намай лидерынь өөрын залгамжалагшые тодоруулха талаар баталгаажаһан тогтоһон арга зам гэжэ байһангүй. Мао Зэдуниие наһа бараһанай дараа тэрэнэй залгамжалагшадые түлхин Дэн Сяопин эрхэ мэдэлые гартаа адхаха болоһон. Харин Дэн Сяопин өөрынгөө залгамжалагша гэгдэжэ байһан хоёр хүниие орхин Цзян Цзэминьдэ түрын эрхээ шэлжүүлһэнэй зэргэсээ үе алгаһан Ху Цзиньтаое тогтоожо үгэһэн байдаг.

Засаг захиргаанай хуубари

Хитад улас мүнөөдэр можо, аймаг, хошуун, сум, гасаанай гэһэн 5 зэргэ дэбэй хорин нэгэжээр газар нютгаа шаталан хубаажа байна. I дэсын 33 нютагһаа 22-нь можо, 5-нь автономито орон (ӨЗО), 4-нь түбдэ захирагдаха хото, 2-нь онсогой захиргаата орон (ОЗО) гэһэн зүйлэй нютаг болоно. Хоёр ОЗО (Хонконг, Макао) автономито ехэ эрхэтэй. Тайваниие өөрынхи гэжэ зүдхэдэг.

Шиньжян
Гирин
Ляонин
Түбэд
Хүхэ-Нуур
Ганьсү
Ниншя
Шэньси
Шаньси
Хэбэй
Шаньдун
Хэнань
Сычуань
Хүбэй
Аньхуй
Жянсү
Юньнань
Гуйжоу
Хүнань
Жянши
Жөжян
Гуанши
Гуандун
Фүжянь
Хайнань
Тайвань

Ошибка: неверное или отсутствующее изображение

БНХАУ-ын I дэсийн 33 нютаг, өөрийн гэж мэтгэдэг 1 газрыг харууласан газрын зураг
Зүг шэгэй зургаан орон
I дэсэй дүрбэн зүйл нэгэжые үнгөөр илгаһаниинь
Сагаан, улаан дарһан.
Нютагай нэрэ Хитадаар Талмай (км²) Хүн зон (2010) Нютагай түб
можо (省) —
1 Аньхуй ᠠᠨᠾᠦ᠋ᠢ 安徽 139,700 59,500,510 Хэфэй
2 Ганьсу ᠭᠠᠨᠰᠤ 甘肃 454,300 25,575,254 Ланьчжоу
3 Гирин ᠭᠢᠷᠢᠨ 吉林 187,400 27,462,297 Чанчунь
4 Гуандун ᠭᠤᠸᠠᠩᠳᠦ᠋ᠩ 广东 180,000 104,303,132 Гуанчжоу
5 Гуйжоу ᠭᠦᠢᠵᠸᠦ 贵州 176,000 34,746,468 Гуйян
6 Чжэцзян ᠵᠸᠵᠢᠶᠠᠩ 浙江 102,000 54,426,891 Ханчжоу
7 Цзянсу ᠵᠢᠶᠠᠩᠰᠦ 江苏 102,600 78,659,903 Нанжин
8 Цзянси ᠵᠢᠶᠠᠩᠰᠢ 江西 167,000 44,567,475 Наньчан
9 Ляонин ᠯᠢᠶᠤᠤᠨᠢᠩ 辽宁 145,900 43,746,323 Мүгдэн
10 Сычуань ᠰᠸᠴᠤᠸᠠᠨ 四川 485,000 80,418,200 Чэнду
11 Фуцзянь ᠹᠦᠵᠢᠶᠠᠨ 福建 121,300 36,894,216 Фучжоу
12 Хайнань ᠬᠠᠶᠢᠨᠠᠨ 海南 34,000 8,671,518 Хайкоу
13 Хара-Мүрэн ᠬᠠᠷᠠᠮᠦ᠋ᠷᠡᠨ 黑龙江 454,000 38,312,224 Харбин
14 Хэбэй ᠾᠸᠪᠸᠢ 河北 187,700 71,854,202 Шицзячжуан
15 Хэнань ᠾᠸᠨᠠᠨ 河南 167,000 94,023,567 Чжэнчжоу
16 Хүхэ-Нуур ᠬᠥᠬᠡᠨᠠᠭᠤᠷ 青海 721,200 5,626,722 Синин
17 Хубэй ᠬᠤᠪᠸᠢ 湖北 185,900 57,237,740 Ухань
18 Хунань ᠬᠤᠨᠠᠨ 湖南 210,000 65,683,722 Чанша
19 Шаньдун ᠱᠠᠩᠳᠦ᠋ᠩ 山东 153,800 95,793,065 Цзинань
20 Шаньси ᠱᠠᠨ ᠰᠢ 山西 156,300 35,712,111 Тайюань
21 Шэньси ᠱᠠᠨᠰᠢ 陕西 205,600 37,327,378 Сиань
22 Юньнань ᠶᠦᠨᠨᠠᠨ 云南 394,000 45,966,239 Куньмин
автономито орон (自治区) —
23 Гуанши ᠭᠤᠸᠠᠩᠰᠢ 广西 236,000 46,026,629 Наньнин
24 Ниншя ᠨᠢᠩᠰᠢᠶᠠ 宁夏 66,400 6,301,350 Иньчуань
25 Үбэр-Монгол ᠥᠪᠦᠷ ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ 內蒙古 1,183,000 24,706,321 Хүхэ хото
26 Түбэд ᠲᠦᠪᠡᠳ 西藏 1,228,400 3,002,166 Һаса
27 Синьцзян ᠰᠢᠩᠵᠢᠶᠠᠩ 新疆 1,660,400 21,813,334 Үрэмшэ
онсогой захиргаата орон (特别行政区) —
28 Макао 澳门 29 552,300 Макао
29 Хонконг 香港 1,104 7,061,200 Хонконг
түбдэ захирагдаха хот (直辖市) —
30 Бээжэн ᠪᠡᠭᠡᠵᠢᠩ 北京 16,800 19,612,368 Бээжэн
31 Тяньцзинь ᠲᠢᠶᠠᠨᠵᠢᠨ 天津 11,305 12,938,224 Тяньцзинь
32 Чунцин 重庆 82,300 28,846,170 Чунцин
33 Шанхай ᠱᠠᠩᠬᠠᠢ 上海 6,341 23,019,148 Шанхай

Хотонууд

Хитадай ниислэл хото — 17 550 000 хүн зонтой Бээжэн юм. Ондоо ехэ хотонууд: Шанхай (хүн зон — 18 450 000 хүн), Чунцин, Тяньцзинь, Гуанчжоу.

Эрэмбэ Буряад нэрэ/
Ханьюй Пиньинь/
Хялбарижуулһан/
Уламжалалта
Хүн зон Он жэл Зураг Харьяалал Бүһэ нютаг
1 Чунцин
Chóngqìng
(simp: 重庆, trad: 重慶)
28,846,170 2010 Chongqing Night Yuzhong.jpg БНХАУ Хитад Урда Баруун
2 Шанхай
Shànghǎi
(simp: 上海, trad: 上海)
23,019,148 2010 Lujiazui Skyline from Bund.jpg БНХАУ Хитад Зүүн
3 Бээжэн
Běijīng
(simp: 北京, trad: 北京)
19,612,368 2010 БНХАУ Хитад Хойто
4 Чэнду
Chéngdū
(simp: 成都, trad: 成都)
14,047,625 2010 БНХАУ Хитад Урда Баруун
5 Тяньцзинь
Tiānjīn
(simp: 天津, trad: 天津)
12,938,224 2010 Файл:Tianjin Skyline 2009 Sep 11 by Nangua 1.jpg БНХАУ Хитад Хойто
6 Гуанчжоу
Guǎngzhōu
(simp: 广州, trad: 廣州)
12,700,800 2010 Файл:Guangzhou dusk 11-5-2008.png БНХАУ Хитад Урда Түб
7 Харбин
Hā'ěrbīn
(simp: 哈尔滨, trad: 哈爾濱)
10,635,971 2010 Файл:Harbin nightly view by TroyParfitt.jpg БНХАУ Хитад Хойто Зүүн
8 Шэньчжэнь
Shēnzhèn
(simp: 深圳, trad: 深圳)
10,357,938 2010 Shenzhen night street.JPG БНХАУ Хитад Урда Түб
9 Ухань
Wǔhàn
(simp: 武汉, trad: 武漢)
9,785,392 2010 Wuhan from Yellow Crane Tower.jpg БНХАУ Хитад Урда Түб
10 Ханьчжоу
Hángzhōu
(simp: 杭州, trad: 杭州)
8,700,400 2010 Файл:Haoshangle Corridor in 2004.jpg БНХАУ Хитад Зүүн
11 Шиань
Xī'ān
(simp: 西安, trad: 西安)
8,467,837 2010 XiAn qujiang.jpg БНХАУ Хитад Хойто Баруун
12 Мүгдэн
Shěnyáng
(simp: 沈阳, trad: 瀋陽)
8,106,171 2010 БНХАУ Хитад Хойто Зүүн
13 Нанжан
Nánjīng
(simp: 南京, trad: 南京)
8,004,680 2010 南京全景.jpg БНХАУ Хитад Зүүн
14 Чаньчунь
Chángchūn
(simp: 长春, trad: 長春)
7,459,005 2010 БНХАУ Хитад Хойто Зүүн
15 Шанцю
Shāngqiū
(simp: 商丘, trad: 商丘)
7,362,472 2010 ChinaHenanShangqiu.png БНХАУ Хитад Урда Түб
16 Хонконг
Xiānggǎng
(simp: 香港, trad: 香港)
7,103,000 2011 Hong Kong Night Skyline.jpg Хонконг Хонконг Урда Түб
17 Тайбэй
Táiběi
(simp: 台北, trad: 臺北)
6,900,273 2010 Taipei, Taiwan CBD Skyline.jpg БНХУ Тайвань
18 Цзинань
Jǐnán
(simp: 济南, trad: 濟南)
6,814,000 2010 Файл:Jinanfromqianfoshan.jpg БНХАУ Хитад Зүүн
19 Далянь
Dàlián
(simp: 大连, trad: 大連)
6,170,000 2009 Файл:Dalian birdview.jpg БНХАУ Хитад Хойто Зүүн
20 Тайюань
Tàiyuán
(simp: 太原, trad: 太原)
4,201,591 2010 БНХАУ Хитад Хойто
21 Шэнэ Тайбэй
Xīnběi
(simp: 新北, trad: 新北)
3,893,740 2010 New Taipei Skyline 2019.png БНХУ Тайвань
22 Кунминь
Kūnmíng
(simp: 昆明, trad: 昆明)
2,971,000 Old kunming city01.jpg БНХАУ Хитад Урда Баруун
23 Уси
Wúxī
(simp: 无锡, trad: 無錫)
2,359,000 Файл:Downtown wuxi.jpg БНХАУ Хитад Зүүн
24 Шицзячжуан
Shíjiāzhuāng
(simp: 石家庄, trad: 石家莊)
2,280,000 Farviewshijiazhuang.jpg БНХАУ Хитад Хойто
25 Чжэнчжоу
Zhèngzhōu
(simp: 郑州, trad: 鄭州)
2,280,000 Файл:Zhengzhou east district at night.jpg БНХАУ Хитад Урда Түб
26 Наньнин
Nánníng
(simp: 南宁, trad: 南寧)
2,272,000 Nanning skyline 2008.JPG БНХАУ Хитад Урда Түб
27 Наньчан
Nánchāng
(simp: 南昌, trad: 南昌)
2,229,000 Файл:Nanchang Buildings.jpg БНХАУ Хитад Зүүн
28 Чанша
Chángshā
(simp: 长沙, trad: 長沙)
2,187,000 Файл:The Huángxīng Lù Commercial Pedestrian Street in Changsha.jpg БНХАУ Хитад Урда Түб
29 Циндао
Qīngdǎo
(simp: 青岛, trad: 青島)
2,160,000 Файл:City View Of Qingdao 1.JPG БНХАУ Хитад Зүүн
30 Ланьчжоу
Lánzhōu
(simp: 兰州, trad: 蘭州)
2,072,000 Файл:Lanzhou-036.JPG БНХАУ Хитад Хойто Баруун
31 Сучжоу
Sūzhōu
(simp: 苏州, trad: 蘇州)
2,063,000 Файл:Suzhoupic11.jpg БНХАУ Хитад Зүүн
32 Хэйфэй
Héféi
(simp: 合肥, trad: 合肥)
1,984,000 Файл:Hefeiskyline.jpg БНХАУ Хитад Зүүн
33 Наньчун
Nánchōng
(simp: 南充, trad: 南充)
1,913,000 Location of Nanchong Prefecture within Sichuan (China).png БНХАУ Хитад Урда Баруун
34 Сямэнь
Xiàmén
(simp: 厦门, trad: 廈門)
1,896,000 Xiamen.jpg БНХАУ Хитад Зүүн
35 Фучжоу
Fúzhōu
(simp: 福州, trad: 福州)
1,860,000 Файл:FuzhouCity (1).jpg БНХАУ Хитад Зүүн
36 Гирин
Jílín Shì
(simp: 吉林市, trad: 吉林市)
1,823,725 吉林大桥和世纪广场.jpg БНХАУ Хитад Хойто Зүүн
37 Наньян
Nányáng
(simp: 南阳, trad: 南陽)
1,797,000 Файл:Luoyang city.jpg БНХАУ Хитад Урда Түб
38 Үрэмшэ
Wūlǔmùqí
(simp: 乌鲁木齐, trad: 烏魯木齊)
1,757,000 Файл:Urumqi partial panorama at dusk.JPG БНХАУ Хитад Хойто Баруун
39 Фошань
Fóshān
(simp: 佛山, trad: 佛山)
1,739,000 Xiqiaoshan2.jpg БНХАУ Хитад Урда Түб
40 Гуйян
Guìyáng
(simp: 贵阳, trad: 貴陽)
1,643,000 БНХАУ Хитад Урда Баруун
41 Бэньси
Běnxī
(simp: 本溪, trad: 本溪)
1,600,000 2011 БНХАУ Хитад Хойто Зүүн
42 Нинбо
Níngbō
(simp: 宁波, trad: 寧波)
1,594,000 Файл:Ningbo Tianyi Square.jpg БНХАУ Хитад Зүүн
43 Вэйфан
Wéifāng
(simp: 潍坊, trad: 濰坊)
1,536,000 Dongfengjie Bridge Weifang.jpg БНХАУ Хитад Зүүн
44 Гаосюн
Gāoxióng
(simp: 高雄, trad: 高雄)
1,526,420 БНХУ Тайвань
45 Датон
Dàtóng
(simp: 大同, trad: 大同)
1,492,000 Файл:Datong Railway Station 20060416002654.jpg БНХАУ Хитад Хойто
46 Аншань
Ānshān
(simp: 鞍山, trad: 鞍山)
1,474,000 Файл:Mosarena.jpg БНХАУ Хитад Хойто Зүүн
47 Бугата
Bāotóu
(simp: 包头, trad: 包頭)
1,442,000 Файл:InnerMongoliaBuddhistTemple.jpg БНХАУ Хитад Хойто
48 Нэйцзян
Nèijiāng
(simp: 内江, trad: 内江)
1,406,000 Файл:Location of Neijiang Prefecture within Sichuan (China).png БНХАУ Хитад Урда Баруун
49 Фушунь
Fǔshùn
(simp: 抚顺, trad: 撫順)
1,402,000 Файл:View of Fushun circa 1940.JPG БНХАУ Хитад Хойто Зүүн
50 Сучжоу
Xúzhōu
(simp: 徐州, trad: 徐州)
1,400,000 歌风台 the Gefeng Tai Altar of Peixian Couty ,jiangsu.jpg БНХАУ Хитад Зүүн
51 Яньтай
Yāntái
(simp: 烟台, trad: 煙臺)
1,328,000 Yantai Coastal View.jpg БНХАУ Хитад Зүүн
52 Иян
Yìyáng
(simp: 益阳, trad: 益陽)
1,296,000 Файл:Location of Yiyang Prefecture within Hunan (China).png БНХАУ Хитад Урда Түб
53 Чандэ
Chángdé
(simp: 常德, trad: 常德)
1,284,000 Changde battle.jpg БНХАУ Хитад Урда Түб
54 Таншань
Tángshān
(simp: 唐山, trad: 唐山)
1,279,226 Font at Tangshan, Hebei - Mobile World.jpg БНХАУ Хитад Хойто
55 Лоян
Luòyáng
(simp: 洛阳, trad: 洛陽)
1,265,000 Файл:Luoyang city.jpg БНХАУ Хитад Урда Түб
56 Мяньян
Miányáng
(simp: 绵阳, trad: 綿陽)
1,189,000 Файл:绵阳站夜景.jpg БНХАУ Хитад Урда Баруун
57 Хүхэ хото
Hūhéhàotè
(simp: 呼和浩特, trad: 呼和浩特)
1,144,000 Hohhot Central Square.jpg БНХАУ Хитад Хойто
58 Шаньтоу
Shàntóu
(simp: 汕头, trad: 汕頭)
1,110,000 БНХАУ Хитад Урда Түб
59 Цзинчжоу
Jīngzhōu
(simp: 荆州, trad: 荆州)
1,104,000 Jingzhou Museum.jpg БНХАУ Хитад Урда Түб
60 Баодин
Bǎodìng
(simp: 保定, trad: 保定)
1,060,000 Файл:BaodingYuhuaRoad.jpg БНХАУ Хитад Хойто
61 Аньян
Ānyáng
(simp: 安阳, trad: 安陽)
1,058,000 Yinxu.jpg БНХАУ Хитад Хойто
62 Лючжоу
Liǔzhōu
(simp: 柳州, trad: 柳州)
1,017,000 Central Liuzhou.JPG БНХАУ Хитад Урда Түб
63 Luzhou
Lúzhōu
(simp: 泸州, trad: 瀘州)
961,000 LuzhouTuoRiver.JPG БНХАУ Хитад Урда Баруун
64 Ханьдань
Hándān
(simp: 邯郸 trad: 邯鄲)
951,000 Файл:Handan2.jpg БНХАУ Хитад Хойто
65 Цюаньчжоу
Quánzhōu
(simp: 泉州, trad: 泉州)
948,000 Файл:QuanzhouCityfromMtQingyuan.JPG БНХАУ Хитад Зүүн
66 Хэнян
Héngyáng
(simp: 衡阳, trad: 衡陽)
904,000 Файл:Hengyang.jpg БНХАУ Хитад Урда Түб
67 Синин
Xīníng
(simp: 西宁, trad: 西寧)
871,000 БНХАУ Хитад Хойто Баруун
68 Хэнань
Huáinán
(simp: 淮南, trad: 淮南)
863,135 Файл:Huainan June 2005 01.jpg БНХАУ Хитад Зүүн
69 Инчуань
Yínchuān
(simp: 银川, trad: 銀川)
861,000 Yinchuan aerial.JPG БНХАУ Хитад Хойто Баруун
70 Чанчжоу
Chángzhōu
(simp: 常州, trad: 常州)
827,131 Файл:20090919 Changzhou 5459.jpg БНХАУ Хитад Зүүн
71 Хайнань
Huái'ān
(simp: 淮安 trad: 淮安)
725,381 镇淮楼.JPG БНХАУ Хитад Зүүн
72 Ичан
Yíchāng
(simp: 宜昌, trad: 宜昌)
634,568 БНХАУ Хитад Урда Түб
73 Сянян
Xiāngyáng
(simp: 襄阳, trad: 襄陽)
633,173 Файл:XiangFanLunaNewYear2007.JPG БНХАУ Хитад Урда Түб
74 Макао
Àomén
(simp: 澳门, trad: 澳門)
542,400 Файл:Macau viewed from Macau Museum - 20100923.jpg Макао Макао Урда Түб
75 Цзяи
Jiāyì
(simp: 嘉义 trad: 嘉義)
Файл:Chiayi Railway Station.JPG БНХУ Тайвань
76 Цзилун
Jīlóng
(simp: 基隆 trad: 基隆)
Keelung city01.jpg БНХУ Тайвань
77 Таоюань
Táoyuán
(simp: 桃园 trad: 桃園)
Файл:Taoyuan International Airport Terminal Two.jpg БНХУ Тайвань
78 Синьчжу
Xīnzhú
(simp: 新竹, trad: 新竹)
Файл:A Hsinchu street.jpg БНХУ Тайвань
79 Тайнань
Táinán
(simp: 台南, trad: 臺南)
Shangri-La's Far Eastern Plaza Hotel Tainan around 20070526.jpg БНХУ Тайвань
80 Тайчжун
Táizhōng
(simp: 台中, trad: 臺中)
Файл:Shuanlo2.jpg БНХУ Тайвань

Мүн үзэхэ

Зүүлтэ


Холбооһон

РУВИКИ.Медиа ангилал холбооһотой.