Нюур хуудаһан

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ


РУВИКИ — интернедэй шэнэ нэбтэрхэй толи

Мүнөө эндэ буряад хэлэн дээрэ 4041 статья.

Оросой Холбоото Уласай нютаг можонууд

Буряад Улас

Буряад орон, албан ёһонойхёор - Буряад Улас (Орос: Республика Бурятия; Монгол: Буриад Улс) болбол Оросой Холбоото Уласай нютаг можо, бүридэлдэнь ородог улас юм. Холбоото уласай Алас Дурнын тойрогой (Алас Дурнын федеральна тойрогой), мүн Алас Дурнын эдэй засагай районой бүридэлдэ ородог. Буряад Улас 351,334[2] км2 газар дэбисхэртэй (Оросой газар дэбисхэрэй 2,05%).

Уншаха
Coat of Arms of Buryatia.svg
Үндэһэ яһатан

Буряадууд

Буряад зон гү, али Буряад арад — Мүнөө сагай буряад Ара, Үбэр Байгалаар анхан сагһаа таран нютагжаһан буряад хэлэтэй арад түмэн. Оросой Холбоото Уласай Буряад Уласта, Эрхүү можодо (Усть-Ордагай Буряадай тойрог) болон Үбэр Байгалай хизаарта (Агын Буряадай тойрог) ажаһуудаг юм. Оросой Холбоото Уласһаа гадна Монгол Уласта, Хитадай Арадай Уласай зүүн хойто нютагуудта хэсэг хэсэгээр, мүн тиихэдэ дэлхэйн хэдэн гүрэнүүдээр таран ажамидардаг.

Уншаха
Буряад

Буряад хэлэн

Алтайн хэлэнэй изагуурай буряад арад түмэнһөө хэрэглэгдэжэ бай монгол хэлэнэй бүлэгэй xэлэн-аялгуу юм.

Уншаха
Idioma buriato.png


Буряад

‎Сагаан һара

Монголшуудай уламжалалта шэнэ жэлэй баяр, угай, арадай һайндэр юм. Сагаалган монгол литээр жэлэй эхин болоно.

Уншаха
Cagancar.jpg
Оросой Холбоото Уласай хотонууд

Улаан-Үдэ

Буряад Уласай ниислэл хото. 1666 ондо Үдэ гол Сэлэнгэ мүрэн хоёрой уулзуур дээрэ байгуулагдаһан түүхэтэй. Мүнөө Улаан-Үдэ хотодо 436 мянга гаран хүн ажамидардаг (2023).

Уншаха
Центр Улан-Удэ.JPG
Нуурнууд

Байгал далай

Байгал далай, Байгал нуур – дэлхэйн эгээл гүнзэгы нуур. Далайн гүнзэгынь 1637 метр, утань 636 модо, үргэниинь 25-hаа 79,4 модо хүрэтэр, дунда зэргынь үргэн 48 модо болоно.

Уншаха
Olchon1.jpg
Хада ууланууд

Мүнхэ Һарьдаг

Мүнхэ Һарьдаг (Мүнхэ Сагаан Һарьдаг) — Саяан уулын эгээ үндэр орьёл мүн.

Уншаха
Munku-Sardyk.jpg
Арадай аман зохёол

«АБАЙ ГЭСЭР»

Баатарлиг үльгэр "Абай Гэсэр" арадай оюун бодолой дээжэ зохёол байха зуураа, үеһөө үедэ дамжуулагдан ерэһэн эрдэни зэндэмэнимнай болоно.

Уншаха
Gesar Gruschke.jpg
Ёһо заншал

Ёохор ‎

Ерыт наашаа наадандаа, Ёохор наадан хуушаараа!

Уншаха
Ёхор.jpg
Буряадай уран зохёолшод

Хоца Намсараев

Намсарайн Хуса (рус. Хоца Намсараевич Намсараев, апрелиин 27 (майн 9) 1889, Дээдэ Хэжэнгэ, Хэжэнгын аймаг — июлиин 28 1959, Улаан Үдэ) — буряадай уран зохёологшо.

Уншаха
Хоца Намсараевич Намсараев.jpg
Буряадай уран зохёолшод

Калашников Исай Калистратович

зүблэлтын зохёолшон. 1963-н онһоо уран зохёолшодой холбооной гэшүүн, 1970-н ондо Буряадай АССР-эй Гүрэнэй шагналда хүртэһэн байна. 1973-н ондо Буряадай Арадай уран зохёолшон гэһэн нэрэ зэргэ олгогдоо. Нэн түрүүн Чингисханай түүхэтэ ехэ хэрэгүүд тухай 1978 ондо гараһан «Жестокий век» романай автор гээд олондо мэдээжэ.

Уншаха
Түүхэ соёл

Үбэр Байгалай арадуудай һуудал байдалай музей

1973 оной июль һарада нээгдэһэн түүхэтэй.

Уншаха
Ethnographic museum Gate.JPG
Тамир

Бүхэ барилдаан

Бүхэ барилдаан (ᠪᠥᠬᠡ ᠪᠠᠷᠢᠯᠳᠤᠭᠠᠨ) гээшэ буряад-монголшуудай тамирай наадануудай заншалта зүйл, эрын гурбан нааданай нэгэниинь болоно.

Уншаха
Mongolian Wrestling.jpg
Буряад Улас

Буряад Уласай ой модоной баялигууд

Түрэл һайхан Буряад оромнай ой модоор айхабтар баян юм. Эхэ байгаали элдэб түрэлэй модо маанадта бэлэглэнхэй.

Уншаха
Осенний лес в горах Восточных Саян, Бурятия, Россия.jpg
Олондо мэдээсэдэг хэрэгсэлнүүд

Буряад үнэн

1921 оной декабриин 21-дэ ᠪᠤᠷᠢᠶᠠᠳ ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ᠎‍ᠦᠨ ᠦᠨᠡᠨ (Buriaad-Mongoliin ynen/Буряад-Монголой үнэн, Бурят-Монгольская правда) гэжэ нэрэтэйгээр Шэтэ хотодо барлагдажа эхилһэн түүхэтэй.

Уншаха
Buriad-mongoliin-ynen-1931-02-04.jpg
Театрнууд

Буряад театр

Хоца Намсараевай нэрэмжэтэ Буряадай гүрэнэй академическэ драмын театр 1932 оной июлиин 7-й үдэр Намжил Балданогой «Таһалдал» гэһэн зүжэгээр нээгдэһэн түүхэтэй.

Уншаха
Бурятский театр драмы.jpg


ar: az: be: be-x-old: bg: cs: da: de: el: es: et: fa: fi: fr: he: hu: hy: it: ja: ka: kk: ko: lt: lv: nl: no: os: pl: pt: ro: sr: sv: tr: uk: vi: zh: