Дашеева-Базаржапова Галина (Доржи-Ханда) Хандуевна

Шалгагдаһан статья

Базаржапова Галина Хандуевна
бур. Дашеева-Базаржапова Галина (Доржи-Ханда) Хандуевна
Түрэһэн үдэр	1952 оной апрелиин 24(1952-04-24) (72 наһатай)
Ажаябуулгын янза	Ирагуу найрагша
Зүг шэг	Уянгын шүлэг
Жанр	ирагуу найрагша

Дашеева-Базаржапова Галина (Доржи-Ханда) Хандуевна — Галина Базаржапова Буряадай АССР-эй Захааминай аймагай Үлэгшэн нютагта 1952 оной апрелиин 24-дэ түрэһэн намтартай. Буряадай арадай ирагуу найрагша, Буряад Уласай болон Ород Уласай соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ, СССР-эй Сэдхүүлшэдэй холбооной болон Ород Уласай Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн. Г. Х. Дашеева-Базаржапова эдэ үдэрнүүдтэ «Буряад үнэн» сониндо хүдэлжэ эхилһээр 50 жэлэйнгээ ойе тэмдэглэжэ байна.

Ажалай габьяа

Д.Банзаровай нэрэмжэтэ багшанарай дээдэ һургуули түгэсхэһэнэй удаа 1974 оной августын 24-дэ «Буряад үнэн» сониндо ажалда ороо һэн. Мэдээсэлэй таһагай сурбалжалагшаһаа эхилээд, «Буряад үнэн» Хэблэлэй байшангай ахамад редакторай орлогшоор, шэнээр хубилгагдаһан «Буряад үнэн» — «Дүхэриг» сониной эрхилэгшээр томилогдоо. 15 жэлэй хугасаада энэ тушаалда ажаллаа.

Хүтэлдэг сониниинь Ород Уласай Хэблэлэй Алтан жасада (2008 ондо) оруулагдаа, Ород Уласай Үндэһэтэнэй эрхим сонин (2012 ондо) гэһэн нэрэ солодо хүртөө. Сониной дали доро «Буряадай түрүү хүнүүд» гэһэн конкурс (үүсхэгшэнь — ахамад эрхилэгшэ А. Л. Ангархаев) 1997 ондо эхилээд, мүнөө болотор үргэлжэлһөөр.

Галина Хандуевнагай үүсхэлээр уншагшадай анхаралда элдэб конкурснууд олон жэлдэ һонирхол үүсхэмээр үнгэргэгдэһэн:

• «Юһэн тугай һүлдэ» («Символ девяти знамён»)
• «Жэгтэй ушарал болоһон юм»,
• «Минии мүшэн шинии мүшэнтэй»,
• «Бадма баабайнда баяртай, хүхюутэй даа»,
• «Уран зохёол шэнжэлхэ бага хэмжээнэй хүдэлмэри»,
• «Уг изагуурни»,
• «Эхэ орон тухай шүлэгүүд»,
• «Бүхэдэлхэйн харилсаан: буряад-монголшуудай хуби заяан»,
• «Чингисхаанай ёһо һургаалнууд, хуулинууд тухай»,
• «Зурхай судлал минии ажабайдалда»

болон бусад жэжэ конкурснууд дурадхагдажа, уншагшад угаа эдэбхитэйгээр хабаадаһан байха юм.

2006 онһоо 2008 он болотор Г. Х. Дашеева-Базаржапова Буряадай Уран зохёолшодой холбооной түрүүлэгшээр ажаллаа. 2012 онһоо уран зохёолой болон ниитэ улас түрын «Байгал» сэдхүүлые эрхилэгшээр ажаллана. Эндэ хүдэлжэ байхадаа, «Буряад Уласай уран зохёолой нэгэдэлнүүд» гэһэн түсэл хоёр удаа бэелүүлээ. Үргэн хэмжээнэй «Далан долоон домог» гэһэн түсэлынь БГУ-гай, БНЦ-гэй эрдэмтэдтэй сугтаа бэелүүлэгдээ.

Нэрэ зэргэнүүд

• Буряадай Сэдхүүлшэдэй холбооной Я.Гашегай нэрэмжэтэ шангай лауреат (1983 он)
• «Сибирь — территория надежд» гэһэн сэдхүүлшэдэй можо хоорондын конкурсын лауреат (2005 он)
• Монгол туургата уран зохёолшодой конкурсын лауреат (2006 он)
• Буряадай Сэдхүүлшэдэй холбооной уран зохёолой талаар И.Калашниковай нэрэмжэтэ шангай лауреат (2019 он)
• Агван Доржиевай медаль (2021 он)
• «Буряад арадай урда габьяатай байһанай түлөө» медаль (2014 он)
• «Буряад Уласай урда габьяатай байһанай түлөө» медаль (2016 он)

Уран зохёолшын, сэдхүүлшын номууд

1. «Эхын энхэрэл» («Нежность матери», стихотворения, 1983 он)
2. «Уулзуур» («Соприкосновение», стихи, 2001 он)
3. «Дыхание Хангая» (стихи на русском языке, 2002 он)
4. «Одото заяа айладхыт» («Даруйте мне высокую звезду»- сборник публицистических очерков и зарисовок, 2007 он)
5. «Зальбарал» («Моление», лирические стихи, 2017 он)
6. «Буусын һургаал» («Заповедь родной земли». Рассказы, 2018 он)
7. «Миралзаа мүшэд» («Мерцающие звезды» — сборник публицистических произведений, 2019 он)
8. «Нэрэтэ бэлэг» («Дар судьбы» рассказы, 2020 он)
9. «Бадма линхуа» («Цветок лотоса» стихи, сказки, 2020 он)
10. «Будаанай» (рассказы, 2021 он),
11. «Зерда» — (сборник рассказов и очерков, 2021 он)
12. «Япон аялгаар» («Мелодии Хайку» стихи, 2021 он)
13. «Ород Уласай олон хэлэтэ уянга» («Многоликая лира России» — перевод произведений национальных поэтов и писателей России, 2022 он)
14. «Буряад үнэнэй» шогуудһаа (Байки и были «Буряад үнэн», 2024 он)

Г.Базаржаповагай зохёолнууд «Ород Уласай арадуудай мүнөө үеын уран зохёол» («Современная литература народов России» гэһэн Антологидо гурба дахин, Сибириин үндэһэн авторнуудай уран оршуулгануудай согсолборидо («Сборник художественных переводов произведений национальных авторов Сибири») оруулагдаа. Зохёолнуудынь «Литературная Россия» сониндо, «Сибирские огни», «Байгал», «Байкал», «Вершины» болон Монголой олон сэдхүүлнүүдтэ толилогдоо. Ород, таджик, хальмаг, монгол, яхад болон бусад хэлэнүүд дээрэ оршуулагдаа.