Калашников Исай Калистратович
| Исай Калистратович Калашников | |
|---|---|
| Түрэһэн һара үдэр | 1931 оной августын 9-дэ |
| Түрэһэн газар | Буряадай АССР Мухар-Шэбэрэй аймаг Шаралдай тосхон. |
| Наһа бараһан һара үдэр | 1980 оной майн 30-да |
| Наһа бараһан газар | СССР, РСФСР, Москва хото |
| Эрхэтэнэй байдал |
 СССР |
| Ажал ябуулгын янза | Уран зохёолшо |
Иса́й Калистра́тович Кала́шников (1931 оной августын 9-дэ Буряадай АССР-эй Мухар-Шэбэрэй аймагай Шаралдай тосхондо түрэһэн — 1980 оной майн 30-да Москва хотодо наһа бараһан) Буряад ороной совет уран зохёолшо. 1963 онһоо Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн, 1970 ондо Буряадай АССР-эй Гүрэнэй шагналда хүртэһэн. 1973 ондо Буряадай арадай уран зохёолшо гэһэн үндэр нэрэ зэргэ Исай Калашниковта олгогдоһон байна.
Монголой Ехэ Эзэн Богдо Чингис хаанай түүхэтэ үйлэ хэрэгүүд, тэрэнэй ажабайдал болон дайшалхы туйлалтанууд, сэдьхэлэйнь байдал, холын тэрэ үедэ бэелүүлдэг байһан түрын бодолго тухайнь үнэн сэхээр, зүбөөр зураглан бэшэжэ, «Жестокий век» гэжэ нэрлэһэн хоёр номһоо бүридэһэн романаа Исай Калашников 1978 ондо хэблүүлһэн байна. Энэ түүхэтэ зохёолоороо автор дэлхэйдэ мэдээжэ болоһон юм.
Намтар
Исай Калашников ажалша айлай гэр бүлэдэ Шэмээшэгүүдэй байдаг Шаралдай тосхондо түрэһэн намтартай.[1] Тэрэ хара багаһаа ажал хэжэ эхилһэн юм. Һургуулиингаа дүрбэдэхи анги дүүргээд мал адуулажа ажаллаа, һүүлээрнь тракторна бригадада хүдэлөө. 1950-н онһоо Байгал шадарай аймагай Кома тосхондо Итанциин ой модоной үйлэдбэриин модо унагаагшаар, мүн баһа модо уһаар урадхуулгада амжалтатай ажаллаа. Үшөө тиихэдэ плотник токареэ мэргэжэл шудалһан байха.
Уран зохёолшын «Сашка» гэжэ нэрэтэй түрүүшын рассказ «Буряад-Монголой үнэн» сониндо толилогдоо. 1954 онһоо Исай Калашников «Буряад-Монголой комсомолец» сониндо ажаллажа эхилһэн байна. Тиихэ зуураа үдэшын һургуулида һуража, дунда шатын эрдэмтэй болоһон.
1959 ондо Байгал шадарай нютагуудаар болоһон граждан дайн тухай «Һүүлшын сухарилга» гэжэ Калашниковой түрүүшын роман «Байгалай толон» сэдхүүлдэ хэблэгдэһэн байна. Зохёолой гол нюурнууд — уран зохёолшын түрэл нютаг Шаралдай тосхоной ажаһуугшад мүн. Һүүлээрнь «Подлесок» ба «Через топи» гэһэн туужанууд хэблэлдэ гараһан байха юм.
1963 ондо СССР-эй уран зохёолшодой холбооной гэшүүн боложо ороһон байна. 1963 онһоо 1965 он болотор Москва хотодо М. Горькиин нэрэмжэтэ Уран зохёолой дээдэ һургуулиин дэргэдэхи Дээдын уран зохёолой тусхай һуралгын шата дүүргэһэн юм. 1965 ондо Исай Калашников Буряадай АССР-эй Уран зохёолшодой холбооной харюусалгата ударидагшаар һунгагдаһан.
Байгалай үмэнэхи нютагуудаар байрлажа нютагжаһан хэрээһэтэ шажанай хуушан заршам баримталагша шэмээшэгүүдэй ажамидарал зураглан харуулһан «Разрыв-трава» романиинь 1970 ондо хэблэгдэжэ гараһан. Олоной анхаралда нэн түрүүшынхиеэ «Разрыв-трава» зохёол роман-сониндо тунхагладаһан юм. Һүүлээрнь «Современник» номой хэблэлдэ толилогдоо. Энэ зохёолойнгоо түлөө И.К. Калашников Буряадай АССР-эй Гүрэнэй шанда хүртэһэн байха юм. «Разрыв-трава» романаар Николай Бестужевай нэрэмжэтэ Ородой гүрэнэй драмын театрай тайзан дээрэ зүжэг табигдаһан байна.[2]
1973 ондо Исай Калашниковто «Буряадай Арадай уран зохёолшо» гэһэн нэрэ зэргэ олгогдоо.[3]
1978 ондо Чингисхаанай ажабайдал тухай «Жестокий век» гэжэ түүхэтэ роман хэблэлдэ гараһан байна.
И. Калашниковай «Расследование» гэһэн туужаар Мосфильмда 1979 ондо «Крик тишины» гэһэн уран һайханай фильм буулгагдаһан байха юм.[4] Уран зохёолшо өөрөө кинифильмын удха найруулжа, зүжэгэй гурим табиһан түүхэтэй. Тэрэл ондо энэ туужаар «Расследование» гэжэ радиозүжэг табигдаһан. Тэрээндэ Дуров Лев Константинович, Кашпур Владимир Терентьевич, Погорельцев Валерий Александрович, Толмазов Борис Никитич гэһэн мэдээжэ зүжэгшэд рольнуудые гүйсэдхөө һэн.
Ондоо зохёолнууд: 1982 ондо «Не поле перейти», 1962 ондо «Деревцу — расти» (һүүлээрнь «Подлесок» гэһэн нэрэтэй болоод гараһан), 1964 ондо «К людям» , 1966 ондо «Через топи», 1978 ондо «Расследование» гэһэн туужанууд, олон тоото новеллэнүүд бэшэгдэһэн байха юм.
Исай Калашниковай зохёолнууд казах, киргиз, немец, туркмен, чех, эстон болон олон ондоо хэлэнүүдтэ оршуулагдаа.
Дурасхаал
- 1998 ондо Улаан-Үдэ хотын захиргаанай үүсхэлээр И. К. Калашниковай нэрэмжэтэ Уран зохёолой шагнал эмхидхэн байгуулагдаһан.
- Шаралдай тосхондо И. К. Калашниковай Музей-гэр нээгдэнхэй.
- Шаралдай тосхондо И. К. Калашниковай нэрээр нэгэ гудамжа нэрлэгдэнхэй.
- Шаралдай тосхоной дунда һургуулида И. К. Калашниковай нэрэ олгогдоһон.
- Улаан-Үдэ хотын Түбэй номой санда И. К. Калашниковай нэрэ олгогдоһон.
- Улаан-Үдэ хотын И. К. Калашниковай нэрэмжэтэ № 47-дохи дунда һургуулиин хорёо соо 2012 ондо уран зохёолшын хүрэл хүшөө табигданхай.[5].
- Улаан-Үдэ хотын нэгэ гудамжа И. К. Калашниковай нэрээр нэрлэгдэнхэй.
Ажаглалта
- ↑ https://gordburyatia.ru/lyudi/22-kalashnikov-isay-kalistratovich.html
- ↑ https://theatre-museum.ru/exhibit/149360
- ↑ http://www.gbu-garb.ru/novosti/90-let-narodnomu-pisatelyu-buryatii,-laureatu-gosudarstvennoj-premii-buryatskoj-assr-isayu-kalistratovichu-kalashnikovu.html
- ↑ https://www.mosfilm.ru/cinema/films/krik-tishiny/
- ↑ Народному писателю Бурятии Исаю Калашникову сегодня в торжественной обстановке открыли памятный бюст.. the original on 2016-12-20 2016-12-03 үдэртэ хандаһан.
Ном судар
- Ломунова М. Н. Исай Калашников. — Улан-Удэ: Бурят, кн. изд-во, 1986. — 83 с
- Тулохонов С. И. Калашников // Историзм литературы Бурятии. — Улан-Удэ, 2000. — С. 104—107.
- Ярневский Иосиф. Он любил свою землю. — Улан-Удэ: Наран, 1994. — 19 с.
- Калашников Исай Калистратович: [Библиогр.] // Писатели Восточной Сибири. — Иркутск, 1983. — С. 82-83.
Ссылкэнүүд
- Страница, посвящённая писателю.
- 40 лет с момента выхода фильма «Крик тишины» со знаменитым актером Юрием Соломиным в главной роли.
 | Энэ статьягай эхэ бэшэгэй текст дууһан гү, али зарим хубинь РУВИКИИН проектын рус ород бүлэгэй «Калашников, Исай Калистратович» гэһэн бодото статьягай һуури дээрэ бии болгогдоо. Зохёолшодой список гол статьягай хубилалтын түүхэ гэhэн хуудаһан соо хаража болохо. |