Хоца Намсараев

Намсарайн Хуса
Намсарайн Хуса
Түрэһэн үдэр:	1889 оной апрелиин 27
Түрэһэн газар:	Эдэрмэг[d], Хэжэнгын аймаг, Буряадай АССР[d], РСФСР;
Эрхэтэнэй харьяалал:	Ородой эзэнтэ улас; Зүблэлтэ холбоото улас;
Наһа бараһан үдэр:	1959 оной июлиин 28 (70 наһатай)
Наһа бараһан газар:	Улаан-Үдэ, РСФСР, Зүблэлтэ холбоото улас;

Шалгагдаһан статья

Хоца Намсараевич Намсараев (буряадаар - Намсарайн Хуса, 1889 оной апрелиин 27 (майн 9), Дээдэ Хэжэнгэ, Хэжэнгын аймаг — 1959 оной июлиин 28, Улаан Үдэ) — буряад уран зохёолшо, буряад совет уран зохёолой үндэһэ һуури табигша.

Yгытэй малшан Галсанай Балдан Гγнжэд гэжэ басагатай байгаа. Тэрэ басаганhаань тγрэhэн "үлүү амые" дунда шадалтай Цэбэгэй Намсарай γргэжэ абаһан юм. Нэгэ мори, нэгэ торхо аарса бишыхан Хоцын тγлөө түлбэри болгон γгтөө hэн гэхэ.

Жэл болоод, Цэбэгэй Намсарай наhа бараа. Тэрэнэй эхэнь, hамганиинь, бишыхан Хоца үншэржэ үлэһэн байха юм. Тиигэжэ ерээдүйн уран зохёолшо балшар багаhаа үншэрхэ, зобохо гээшые үзэхысэ үзэhэн.

Найматай Хоцада нютагай номшо үбгэн Бадлын Дагба гэдэг хуушан монголоор үзэг заажа эхилбэ. Һүбэлгэн, ухаамгай хүбүүн заажа үгэhэн эрдэмыень бэлэхэнээр ойлгожо, монгол үзэгөөр бэшэгдэһэн номуудые тордиhогүйгөөр уншадаг болоо hэн ха. "Yшөө үхибγγн байхадаа, би арадай үльгэр онтохо шагнаха дуратай hэм. Минии хүгшэн эжыhээ, нютагай үльгэршэдhөө олон hонирхолтой хөөрөөнүүдые шагнаhан байхаб. Һүүлдэнь өөрөө хөөрэдэг болоо hэм", - гэжэ Х.Намсараев хожомынь тобшо намтар соогоо бэшэhэн юм.

Залуу наhан

Эдир багаhаа hүхэ hүүшэ гартаа барижа, модошо дарханай мэргэжэлтэй болоhон ушарыень Хоца Намсараевай намтарта дурдангүй гаража болохогүй.

1917 ондо, февралиин хубисхалай hүүлээр, Х.Намсараев тγрэл нютагайнгаа hургуулида багшаар ажаллажа эхилээ. Агууехэ Октябриин сахилгаата мүндэлөөе халуун зүрхөөрөө дэмжээ hэн. 1918-1919 онуудта лама Цыден Сандановай ударилдалга доро Хэжэнгэдэ шажан мүргэлшэдэй буһалгаан боложо, тэрэниие дараха хэрэгтэ Х.Намсараев гартаа буу зэбсэг барижа хабаадаа бэлэй. "Тэрэ үеын байдал соо тэмсэл байhаншье магадгүй", - гэжэ бэеэ үлүүсэ магтангүй хэлээшэнь үнэн зүб үндэhэтэй.

Хоца Намсараев хоёр дахин Хориин хошуунай хорооной гэшүүнээр hунгагдаа, 1922 ондо Хэжэнгын аймагай гүйсэдхэхы хороондо эдэбхитэйгээр ажаллаа.

"1922 онhоо хойшо минии түрүүшын багахан зохёолнууд хэблэгдэжэ эхилээ hэн", - гэжэ Х.Намсараев 1952 ондо мэдүүлhэн юм.

1925 ондо Х.Намсараев Коммунис намай зэргэдэ жагсажа, өөрынгөө хуби заяае партиин хуби заяантай холбобо.

1928 болотор Х.Намсараев Хэжэнгын, Хориин hургуулинуудта багшалаа. 1928 ондо хэлэ шудалха хэрэгээр Монгол ороноор аяншалаад ерэhэн байдаг. Улаан-Yдэеэ бусаад, Буряадай эрдэм шэнжэлэлгын хороондо, хэблэлэй газарташье ажаллаа.

Ашаг үрэтэй ажал

1930 онhоо 1932 он болотор Москвада Центроиздадта хүдэлмэрилөө. Нютагаа бусаhанай hүүлээр гүрэнэй соёлой дээдэ һургуулида, "Буряад үнэн" сониной редакцида ажал ябуулаа.

1936 ондо Х.Намсараев Ажалай Улаан тугай орденоор шагнагдаба. Хожомынь Ленинэй ордендо хүртөө бэлэй. 1942 онhоо эхилээд, имагтал уран зохёолой ажалда бγхы бэеэ зоруюлһан байха юм.

1946 ондо Хоца Намсараевич Намсараев СССР-эй Дээдын Зүблэлэй депутадаар hунгагдаба. Удаань 1950, 1954, 1958 онуудта тус тустаа гурбадахи, дγрбэдэхи, табадахи зарлалнуудта мγн лэ hунгагдаhыень онсолон тэмдэглэхэ хэрэгтэй.

Һонирхожо уншахаар

Хоца Намсараевай зуун хабар: Дурдалганууд (Бγлэг авторнууд Ч.-Р. Намжилов эмхидэн бγридхэбэ. - Улаан Yдэ: Буряадай номой хэблэл, 1989)

↑ ^1,0 ^1,1 Намсараев Хоца Намсараевич // Большая советская энциклопедия (рус.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_d20ee6a8ff991892-1] 1,0 ^1,1 Намсараев Хоца Намсараевич // Большая советская энциклопедия (рус.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[1]