Путин Владимир Владимирович

Путин Владимир Владимирович
Оросой Холбоото Уласай 4-дэхи Юрэнхылэгшэ
2012 оной майн 7
Засагай газарай түрүүлэгшэ	Виктор Зубков (2012, уялга дүүргэгшэ) Дмитрий Медведев (2012—2020) Михаил Мишустин (2020 онһоо) Андрей Белоусов (2020 уялга дүүргэгшэ)
Урид ажаллаһан хүн	Дмитрий Медведев
Оросой Холбоото Уласай 2-дохи Юрэнхылэгшэ
(уялга дүүргэгшэ 1999 оной декабриин 31-һээ — 2000 оной майн 7 болотор) — 2008 оной майн 7
Засагай газарай түрүүлэгшэ	Михаил Касьянов (2000—2004) Виктор Христенко (2004, уялга дүүргэгшэ) Михаил Фрадков (2004—2007) Виктор Зубков (2007—2008)
Урид ажаллаһан хүн	Борис Ельцин
Халан абагша	Дмитрий Медведев
Оросой Холбоото Уласай Гүрэнэй зүблэлэй Түрүүлэгшэ
2012 оной майн 7
Урид ажаллаһан хүн	Дмитрий Медведев
2000 оной ноябриин 22 — 2008 оной майн 7
Урид ажаллаһан хүн	тушаал зохёон байгуулагдаа
Халан абагша	Дмитрий Медведев
Оросой Холбоото Уласай Засагай газарай Түрүүлэгшэ
2008 оной майн 8 — 2012 оной майн 7
Юрэнхылэгшэ	Дмитрий Медведев
Урид ажаллаһан хүн	Виктор Зубков
Халан абагша	Виктор Зубков (уялга дүүргэгшэ) Дмитрий Медведев
(уялга дүүргэгшэ 1999 оной августын 9-16) 1999 оной августа 16 — 2000 оной майн 7
Юрэнхылэгшэ	Борис Ельцин тэрэ өөрөө (уялга дүүргэгшэ)
Урид ажаллаһан хүн	Сергей Степашин
Халан абагша	Михаил Касьянов
Холбоото гүрэнэй Сайдуудай Зүблэлэй Түрүүлэгшэ
2008 оной майн 27 — 2012 оной июлиин 18
Урид ажаллаһан хүн	Виктор Зубков
Халан абагша	Дмитрий Медведев
«Ниитэ нэгэн Орос» намай Түрүүлэгшэ
2008 оной майн 7 — 2012 оной майн 26
Урид ажаллаһан хүн	Борис Грызлов
Халан абагша	Дмитрий Медведев
СНГ-эй гүрэнүүдэй Толгойлогшонорой Зүблэлэй Түрүүлэгшэ
январиин 1 — 2017 оной декабриин 31
Урид ажаллаһан хүн	Алмазбек Атамбаев
Халан абагша	Эмомали Рахмон
2004 оной сентябриин 16 — 2006 оной майн 20
Урид ажаллаһан хүн	Леонид Кучма
Халан абагша	Нурсултан Назарбаев
2000 оной январиин 25 — 2003 оной январиин 29
Урид ажаллаһан хүн	Борис Ельцин
Халан абагша	Леонид Кучма
Оросой Холбоото Уласай аюулгүйн Зүблэлэй секретарь
мартын 29 — 1999 оной августын 9
Юрэнхылэгшэ	Борис Ельцин
Урид ажаллаһан хүн	Николай Бордюжа
Халан абагша	Сергей Иванов
Оросой Холбоото Уласай ФСБ-гэй захирал
1998 оной июлиин 25 — 1999 оной августын 9
Юрэнхылэгшэ	Борис Ельцин
Урид ажаллаһан хүн	Николай Ковалёв
Халан абагша	Николай Патрушев
Түрэһэн үдэр	1952 оной октябриин 7 Санкт-Петербург, СССР
Уг изагуур	Путинтан
Эсэгэ	Владимир Спиридонович Путин
Эхэ	Мария Ивановна Путина
Наһанай нүхэр	Людмила Путина (Шкребнева) (1983—2013)
Үхибүүд	Мария (1985), Екатерина (1986)
Нам	КПСС (1975—1991) Манай гэр - Орос (НДР) (1995—1999) Ниитэ нэгэн байлга (Единство)(1999—2001) Ниитэ нэгэн Орос (түрүүлэгшэ, тиихэ зуураа намай гэшүүн бэшэ, 2008—2012)
Болбосорол	1. Ленинградай гүрэнэй ехэ һургуули 2. СССР-эй КГБ-гэй Дээдын һургуули 3. СССР-эй КГБ-гэй Улаан тугта дээдэ һургуули
Эрдэмэй зиндаа	эдэй засагай эрдэмэй дид-доктор (1997)
Мэргэжэл	хуули эрхын мэргэжэлтэн, тагнуулшан, гүрэнэй алба хаагша, гүрэн түрын бодолгошон
Ажаябуулга	юрэнхылэгшын тушаалай байгуулга, гүрэнэй албан, тусхай албан
Шажан мүргэлдэ хамаадал	үнэн алдартын шажан
Гар табилга
Шагналнууд	СССР-эй, Оросой Холбоото Уласай ба СНГ-гэй: шажанай байгуулгын шагналнууд: тамирай нэрэ зэргэнүүд: ондоо гүрэнүүдэй: шагналай буу жада:
Сайт	kremlin.ru, президент.рф
Сэрэгэй албан
Алба хэһэн жэлнүүд	1975—1991, 1998—1999
Хамаадалга	СССР →  Орос Улас
Сэрэгэй түрэл янза	СССР-эй КГБ→ Орос Уласай ФСБ→ Оросой Холбоото Уласай Зэбсэгтэ Хүсэнүүд
Нэрэ зэргэ	полковник (1999)
Захирдаг байгаа	Оросой Холбоото Уласай Зэбсэгтэ Хүсэнүүдэй ахамад захирагша (1999 оной декабриин 31-һээ — 2008 оной майн 7 болотор; 2012 оной майн 7-һоо)
Байлдаанууд	Хоёрдохи чечен дайн Грузин Уластахи дайн (2008) Орос-украин дайшалхы зүрилдөөн Сиридэхи сэрэгэй ябуулга Казах Уласта ОДКБ-гэй үнгэргэһэн ябуулга
Ажалладаг газар	Администрация президента России[d] Управление делами Президента Российской Федерации[d] Первое главное управление КГБ СССР[d] Комитет государственной безопасности СССР[d]
РУВИКИ.Медиа дахи Медиафайл

Путин Владимир Владимирович (1952 оной октябриин 7-до Ленинград хотодо түрэһэн) — Оросой улас түрын болон гүнэн түрын бодолгын ажаябуулагша. Оросой Холбоото Уласай тушаалдаа байгаа Юрэнхылэгшэ, Оросой Холбоото Уласай Гүрэнэй Зүблэлэй болон Оросой Холбоото Уласай Аюулгүй байдалай Зүблэлэй түрүүлэгшэ; 2012 оной майн 7-һоо Оросой Холбоото Уласай Зэбсэгтэ Хүсэнүүдэй Дээдын Ахамад захирагша. 2000 оной майн 7-һоо 2008 оной майн 7 болотор Юрэнхылэгшын тушаал эзэлээ, мүн тиихэдэ 1999-2000 ба 2008-2012 онуудта Оросой Холбоото Уласай Засагай газарай түрүүлэгшын тушаал эзэлжэ байгаа. 2024 оной мартын 15-һаа 17 болотор үнгэргэгдэһэн һунгалтада Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын тушаалда дахин һунгагдаа (тэрэнэй түлөө 76 277 708 хүн гү, али 87,28 % һунгагшад дуугаа үгөө).

Ленинградай гүрэнэй ехэ һургуулиин (ЛГУ-гай) хуули эрхын һалбари түгэсэгшэ. 1977 онһоо хойшо СССР-эй Гүрэнэй аюулгүйн хорооной Ленинград болон Ленинградай можоор Хүтэлбэриин мүрдэлгын таһагта ажаллаа. 1985 онһоо 1990 он болотор зүблэлтэ гүрэнэй гадаадын тагнуулай ГДР-тэхи түлөөлэлгэдэ алба хаагаа. Ленинград бусаһанайнгаа һүүлдэ Ленинградай гүрэнэй ехэ һургуулиин (ЛГУ-гай) захиралай туһалагшаар, удаань Ленинградай хотын зүблэлэй түрүүлэгшын зүблэгшөөр ажаллаһан намтартай. 1991 оной августын 20-до КГБ-һээ болёод, Санкт-Петербургын мэридэ ажалаа үргэлжэлүүлээ. Амбан захирагшын 1996 оной һунгалтада Собчагай шүүгдэхэдэ, Москва зөөжэ ерээд, Юрэнхылэгшын хэрэгүүдые эрхилэгшын орлогшоор томилогдоһон юм. 1997 ондо Путин эдэй засагай эрдэмэй солодо хүртөө. Оросой Холбоото Уласай Аюулгүйн албаниие хүтэлбэрилһэнэйнгээ, Аюулгүйн Зүблэлэй нарин бэшэгэй даргын тушаал эзэлжэ байһанайнгаа удаа, 1999 оной август һарада, Засагай газар толгойлоо.

Орос Уласай Юрэнхылэгшэ Борис Ельцинэй тушаалһаа буухада, Юрэнхылэгшын уялга дүүргэгшээр томилогдожо, 1999 оной декабриин 31-дэ гүрэн түрын толгойлогшо болоо. Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшээр 2000 оной мартын 26-да анха түрүүшынхиеэ һунгагдаа, һүүлдэнь 2004, 2012 и 2018 онуудта удаа дараалан, дахинаа һунгагдаһан байна. 2012 оной һунгалтын урда тээ юрэнхылэгшын эрхэ мэдэлэй болзор үндэһэн хууляар 4 жэлһээ 6 жэл болотор һунаагдаһан юм. Оросой Холбоото Уласай Үндэһэн хуулида хубилалтануудай оруулагдаһанай удаа юрэнхылэгшын 2024 онойшье һунгалтада өөрыгөө дэбжүүлхэ эрхэтэй болоо.

Владимир Путинай юрэнхылэгшын түрүүшын болзорой үедэ эдэй засагэй хубилан шэнэлэгдэһэнэй, газарай тоһоной болон газай сэнгүүдэй таба дахин нэмэгдэһэнэй һүүлдэ оросой эдэй засаг жэлэй дунда зэргын зуунай 7 хубяар ургажа байгаа. Тэрэ үедэ Орос гүрэн Хоёрдохи чечен дайнда илалта туйлаа.

2008—2012 онуудта юрэнхылэгшэ Дмитрий Медведевэй тушаалдаа һуухада юрэнхы сайд байһан Путин сэрэгэй болон сагдаагай албанай хубилан шэнэлэлгые хүтэлбэрилөө.

Гарбал

Хүн зоной тоо бүридхэлэй үедэ өөрынь үгэһэн харюугай ёһоор, үндэһэ яһатанай хамаадалаар ород юм.

Эсэгэнь — Владимир Спиридонович Путин (1911 оной февралиин 23 — 1999 оной августын 2), Твериин можын Твериин хушуунай Поминово тосхондо түрэһэн, 1933—1934 онуудта далайн оёорой уһан сэрэгтэалба хааһан, Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда хабаадагша. Ажалшад-Таряашадай Улаан сэрэгтэ 1941 оной июнь һараһаа алба хээ, Улаан Сэрэгэй 2-дохи бүридэлэй 86-дахи дивизиин буудагшадай 330-дахи полкын сэрэгшэ. 1941 оной ноябриин 17-до Невагай бишыхан талмай хамгаалжа байгаад, һомоной бутархайгаар зүүн хүлэйнгөө шэлбэ ба ула руу хүндөөр шархатаһан. «Дайшалхы габьяагай түлөө», «Ленинград хамгаалһанай түлөө», «Германиие илаһанай түлөө» медальнуудаар шагнагдаһан юм. 1941 онһоо ВКП(б)-гэй гэшүүн. Дайнай һүүлдэ И. Е. Егоровой нэрэмжэтэ Ленинградай вагон барилгын заводой мастераар ажаллаһан байна. 1985 ондо Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай 1-дэхи шатын орденоор шагнагдаһан юм. .

Эжынь, Мария Ивановна Путина (түрэхэһөө Шеломова) (1911 оной октябриин 17 - 1998 оной июлиин 6), Твериин можын Твериин хушуунай Заречье тосхонһоо гарбалтай. Тэндээл Владимир Спиридоновичтайтанилсаһан юм. Мүн лэ заводто ажаллаһан, Ленинградай бүһэлэлгые өөр дээрээ үзэжэ гараһан. Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай үедэхи Балтиин далайн флодой штаб «Ленинградые хамгаалһанай түлөө» гэһэн медаляар шагнаһан байгаа.

• 

  Эсэгэнь — Владимир Спиридонович Путин

• 

  Эжынь, Мария Ивановна Путина (түрэхэһөө - Шеломова)

• 

  Владимир Путин эжытэеэ. 1958 оной июль һара

Үхибүүн хаһа, залуу наһан

Фронтовик эсэгынгээ дүрэ зураг баринхай Путин «Мүнхын жагсаалай» үедэ Москвада, 2017 оной майн 9

Владимир Путин Ленинград хотын Маяковскиин гудамжаар оршодог В. Ф. Снегирёвой нэрэмжэтэ нарайлалгын байшанда 1952 оной октябриин 7-до гэр бүлэдөө гурбадахи үхибүүниинь боложо түрэһэн юм. Абаралга-Хубилан һэргэлгын Һүмэдэ хэрээһэлэгдэһэн байна. Урид түрэһэн хоёр аханарынь балшар наһандаа наһа бараһан юм: Альберт Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай урда тээ, харин 1940 ондо түрэһэн Виктор — 1942 ондо.

Путинтанай гэр бүлэ Ленинград хотын Басково нарин гудамжын 12-дохи гэрэй табадахи дабхарта байһан коммунальна байрын нэгэ таһалга эзэлдэг һэн. Энэл байрадаа В. Путин КГБ-дэ ажаллажа эхилтэрээ ажаһуугаа. Тоснодо оршодог зуһаланай гэрэй һурагша Путинай байрладаг таһалга дотор совет сэрэгэй тагнуул байгуулагшадай нэгэн Ян Березинэй томо дүрэ зураг байдаг байгаа. Юрэнхылэгшэ болоһон хойноо өөрынь хөөрэһөөр, бага наһанһаа хойшо тагнуулшад тухай совет фильмүүдээр һонирходог, гүрэнэй аюулгүйе сахидаг албануудта ажаллахаяа эрмэлзэн хүсэдэг байһан юм.

1960—1965 онуудта Путин найман жэлэй 193-дахи һургуулида һураа. Удаань Арга зүйн дээдэ һургуулиин дэргэдэхи химиин шэглэлтэй 281-дэхи дунда һургуулида ороһон юм. Тэрэнээ 1970 ондо түгэсэһэн намтартай. Һургуули дүүргэһэнэй баярай үдэшын үнгэрхэтэй хамта, 17 наһатай Владимир түрэл хотынгоо Литейнэ гудамжада байрладаг СССР-эй КГБ-гэй Ленинград болон Ленинградай можоор Хүтэлбэри руу анха түрүүшынхиеэ ошоһон юм. Хөөрэлдэһэнэйнгөө удаа нэн түрүүн соёл түүхын шэглэлээр гүнзэгырүүлһэн дээдэ эрдэмтэй болохыень Путинда дурадхаһан байгаа.

1964 онһоо эхилжэ, һайн дуранай тамирай «Труд» гэһэн ниитэ эмхиин «Турбостроитель» клубта һоригшод Анатолий Рахлин ба Леонид Усвяцов гэгшэдэй хүтэлбэри доро дзюдо барилдаагаар һорилго хэдэг болоо.. Ленинград хотын бусад тамиршадай тоодо «Ленфильм» студида буулгагдадаг фильмүүдтэ каскадёр боложо хабаададаг байгаа. «Ижорский батальон» гэһэн сэрэгэй драма ба «Блокада» эпопейдэ буулгагдаһан.

1970—1975 онуудта Ленинградай гүрэнэй ехэ һургуулиин (ЛГУ-гай) хуули эрхын һалбариин уласхоорондын таһагта һураа, тэндээл КПСС-тэ ороо. Һуража байхадаа тэрэ үедэ ЛГУ-гай доцент ябаһан Анатолий Собчагтай анха түрүүшынхиеэ уулзаа. Дипломой ажалайнь сэдэб: «Эгээл таарамжатай үндэһэтэнэй заршам» (эрдэмтэ хүтэлбэрилэгшэ Л. Н. Галенская, уласхоорондын хуули эрхын тэнхим).

Засагай газарта ажаллахын урда тээхи намтар

СССР-эй КГБ-дэ алба хааһан тухай (1975—1991)

КГБ-гэй ажалтанай хубиин дэбтэрһээ абтаһан гэрэл зураг

1975 ондо Ленинградай гүрэнэй ехэ һургуулиин хуули эрхын һалбари дүүргээд), хубаариин ёһоор Гүрэнэй аюулгүйн хороон руу ажаллахаяа эльгээгдэһэн байна. Тиихэдэл Охта гэһэн түүхэтэ газарта шууд ажаллагшадые бэлдхэлэй түр һургуули («401-дэхи һургуули») гараад, СССР-эй Гүрэнэй аюулгүйн хорооной нютаг можонуудай зургаануудай байгуулгада алба хааха бага офицерэй (юстициин ахалагша лейтенантын) нэрэ зэргээр шалгагдан баталагдаа һэн.

1977 оной үнгэрһэнэй һүүлдэ СССР-эй Гүрэнэй аюулгүйн хорооной Ленинград болон Ленинградай можоор Хүтэлбэриин мүрдэлгын таһагта гадаадын тагнуулай шэглэлээр ажаллаа. Путинай ажалладаг газар «Томо гэр» гэжэ нэрлэгдэдэг байшанда һэн, 1979 ондо тэрэ СССР-эй КГБ-гэй Дээдын һургуулида мэргэжэл дээшэлүүлгын зургаан һарын түр һургуули гараһан байха юм.

Юстициин майорой зэргэтэй болоод, 1984 ондо КГБ-гэй Улаан тугта дээдэ һургуулиин нэгэ жэлэй һалбарида эльгээгдэжэ, 1985 ондо «Гадаадын тагнуул» гэһэн мэргэжэлээр тэрэниие дүүргэһэн байха юм. Хуулиин зүбшөөһэншье, зүбшөөгөөгүйшье тагнуулай шэглэлнүүдээр Путин бэлэдхэл гараһан. Һуралсалай таһагай ударидагша байгаа, немец хэлэ үзэдэг һэн.

КГБ-гэй гадаадын тагнуулай шэглэлээр 1985—1990 онуудта Путин ГДР-тэ ажаллаа. Зүүн Германидахи зүблэлтын тагнуулай бүлэгэй дарга, ГДР-эй гүрэнэй аюулгүй байдалай яаманай дэргэдэхи СССР-эй КГБ-гэй түлөөлэгшэ полковник Лазарь Матвеев (2017 оной май һарада 90 наһатайдаа нюусаһаа гаргагдаһан) тэрэнэй хүтэлбэрилэгшэ байһан юм. Дрездендэ хамта алба хааһан суг ажалтаниинь хадаа Сергей Чемезов ба Николай Токарев гэгшэд болоно. Дрездендэ байрлаһан тагнуулай нютаг дэбисхэрэй газарта Путин ажаябуулгаяа үйлэдэдэг байгаа. 2018 ондо Путинай өөрынь хөөрэһөөр, зүблэлтын тангуулай һонирхолой түхэреэндэ ехэнхидээ Баруун Европын гүрэнүүд - США-гай эб нэгэдэгшэд ородог байгаа. Тэрэ гүрэнүүд, нэн түрүүн ФРГ, 1980-ад онуудай тэн багаар дунда ба ойро буудаха аргатай ракетэнүүдые СССР тээшэ һомолжо, өөһэдынгөө дэбисхэр дээрэ тодхоһон юм.

Гадаадын ажалай болзороор подполковнигой нэрэ зэргэдэ хүрэтэр, тушаалаараа таһагай даргын ахалагша туһалагша хүрэтэр дэбжүүлэгдэһэн. Берлинэй ханын унаһанай һүүлдэ, 1989 оной декабриин 5-да немец буһалгаашад Angelikastrasse 4 гэһэн гудамжаар оршодог зүблэлтын тагнуулай газарай байшаниие булимтаржа, КГБ-гэй дансын дарамал буляаха һэдэлгэ хээ. Теэд Путин албанай буу жада хэрэглэнгүй, сугларагшадые гуйжа тараажа шадаһан юм. Олон тоото нюуса баримта дансануудые тэрэ тагнуулай байшанай пеэшэндэ шатааһан. 1990 оной январь һарада ГДР руу албата ажалай ошолгоёо дүүргээд, Ленинградаа бусаһан байна.

1989 ондо ГДР-эй үндэһэтэнэй арадай сэрэгэй «Габьяагай түлөө» гэһэн хүрэл медаляар шагнагдаа.

Гадаадада алба хэжэ дүүргээд, СССР гүрэн руугаа бусаһанайнгаа һүүлдэ, Путинай хэлэһээр, Москвада байрладаг КГБ-гэй гадаадын тагнуулай түб албанай газарта орохоёо һайн дураараа арсаад, КГБ-гэй Ленинградтахи Хүтэлбэриин нэгэдэхи таһагай (СССР-эй газар дэбисхэрһээ хэгдэдэг тагнуул) мэдэлдэ бусаһан байна. 1990 ондо Литейнэ гудамжын байшанда подполковник Путин № 643 дугаарай танхим эзэлдэг һэн. Энэл зургаадахи дабхарта, зэрэглээ танхимдань Сергей Иванов — Оросой Холбоото Уласай Баталан хамгаалгын ерээдүйн сайд, Путин Юрэнхылэгшын захиргаанай толгойлогшо ажалладаг һэн.

1991 оной августын 20-до, ГКЧП-гэй захирамжануудые дүүргэхэеэ Лениград хотын засаг дарга Собчагай арсахада, тэрэ үедэ Собчагтай жэл үлүүтэй ажаллажа байһан Путин КГБ-һээ ажалһаа гараха тухай мэдүүлгэ бариһан юм; тэрэ гуйлтань дүүргэгдээ һэн.

Санкт-Петербургда ажаллаһан тухай (1990—1996)

1990 оной хабарһаа хойшо Ленинградай Гүрэнэй ехэ һургуули Путинай албан ёһоной ажалай газарынь байгаа, захирал Станислав Меркурьевэй уласхоорондын асуудалнуудаар туһалагша болоо. Хожомынь Меркурьев Путиниие Собчагта зууршалаа.

1990 ондо Ленинград хотын арадай һунгамалнуудай Зүблэлэй түрүүлэгшээр Собчагай һунгагдаһанай һүүлдэ Путин уданшьегүй тэрэнэй зүблэгшэ болоо һэн.

1991 оной июниин 28-да Собчагай Ленинград хотын Засаг даргаар һунгагдаһанай удаа В. Путин Ленинград хотын (1992 оной майн 16-һаа — Санкт-Петербургын) мэриин Гадаадын харилсаануудай хорооной түрүүлэгшын уялга дүүргэгшэ, харин июлиин 15-һаа түрүүлэгшээрнь томилогдоо. Тэрээнһээ гадна, мэриин шууд асуудалнуудай талаар комиссиин хүтэлбэрилэгшэ байһан. . Гадаадын харилсаануудай хороонһоо гадуур, шууд асуудалнуудай талаар комисси Путин хүтэлбэрилдэг һэн.

1993 онһоо эхилжэ, гадаадын гүрэнүүдээр албанай хэрэгээр ябахадаа, Собчак В. Путиниие өөрынгөө орондо орлогшоор орхидог болобо..

1994 оной март һарада Санкт-Петербург хотын Засагай газарай Түрүүлэгшын нэгэдэхи орлогшоор Путин томилогдохо зуураа, гадаадын харилсаануудай талаар хорооной түрүүлэгшын тушаалдаа үлэһэн байха юм.. Петербургын засагай газарай түрүүлэгшын орлогшо Путинай уялгануудта сэрэгэй болон дотоодын хэрэгүүдэй, хуули хамгаалгын гүрэн түрын зургаануудтай (ГУВД, Оросой Баталан хамгаалгын яаман, Оросой ФСБ, прокуратура, шүүлгын газарнууд, Тамуужанай хороон), мүн баһа гүрэн түрын бодолгото ба ниитын эмхинүүдтэй холбоо харилсаатай ажалладаг байһан. Бүридхэлгын танхим, юстициин, олониитын холбоо харилсаануудай талаар мэриин хүтэлбэринүүд Путинай харгалзалга доро байһан.

1996 оной зун Анатолий Собчак һунгалтада шүүгдээд, мэрэй тушаал орхиһон юм. Тиихэдэнь Санкт-Петербургын мэридэ Путинайшье ажал дүүрээ.

Москвада ажаллаһан тухай (1996—1999)

1996 оной август һарада, амбан захирагшын һунгалтада Собчагай шүүгдэһэнэй һүүлдэ, Владимир Путин, тэрэнэй өөрынь һанан дурсалгаар, баһал, 1991 оной августын буһалгаанай үдэрнүүдтэ ябаһандаал, такси жолоодожо, мүнгэ олохоёо түсэблэжэ байгаа. Петербургын мэрэй орлогшо контр-адмирал Вячеслав Щербаковой һанан хэлэһээр, Владимир Яковлевай шэнэ захиргаанда Путиниие уриһан байгаа, харин Путин, Игорь Сечинэй гэршэлһээр, тэрэниие урбалта гэжэ тоолоод, яг таһа арсаһан юм.

Уданшьегүй Юрэнхылэгшын хэрэгүүдые эрхилэгшэ Павел Бородинай орлогшын тушаалда орожо ажаллахаар Путин Москва руу уригдаа һэн. Хуули эрхын хүтэлбэри ба орос гүрэнэй хилын саанахи эд зөөриин хүтэлбэриие эндэ харгалзалдаг байгаа.

1997 оной мартын 26-да Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын Захиргаанай хүтэлбэрилэгшын орлогшо — Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын Хиналтын Гол хүтэлбэриин даргаар Путин томилогдожо, энэ тушаалда Алексей Кудриниие һэлгэһэн гэхэ.

Путинай хэлэһээр, Хиналтын Гол хүтэлбэриин үнгэргэһэн баталан хамгаалалгын захил дүүргэлгэтэй холбоотой шалгалтын дүнгүүд Орос Уласай баталан хамгаалгын сайд Игорь Родионовой 1997 оной май һарада тушаалһаа бууһан ушарай шалтагаанудай нэгэн болоһон байха юм.

Оросой Холбоото Уласай Аюулгүйн федеральна албанай захирал Владимир Путин. 1998 он

Оросой Холбоото Уласай Аюулгүйн федеральна албанай захирал Владимир Путин. 1998 он

Юрэнхылэгшын захиргаанда нютаг можонуудтай ажаллалгын талаар харюусалгатай нэгэдэхи орлогшоорнь, В. Б. Юмашевай үүсхэлээр Путин 1998 оной майн 25-да томилогдоһон юм. Томилогдохо сагтаа Кремль дотор эгээл нүлөө ехэтэй хүнүүдэй нэгэ гээд тоологдодог байгаа.

1998 оной июлиин 25-да Путин Оросой Холбоото Уласай Аюулгүйн федеральна албанай захиралаар томилогдоо. ФСБ-гэй толгойлогшын тушаалда ажаллажа байха үедөө Холбоото уласай аюулгүйн албанай эдэй засагай талаар эсэргүүсэлэй тагнуулай ба холын хараата объектнүүдые эсэргүүсэлэй тагнуулаар хангаха талаар хүтэлбэринүүдые усадхаад, орондонь зургаан шэнэ хүтэлбэри байгуулһан юм. ФСБ-гэй захиралай тушаалда байхадань Путинда полковник гэһэн сэрэгэй зэргэ олгогдоһон байна.

1999 оной мартын 26-да Оросой Холбоото Уласай Аюулгүйн Зүблэлэй нарин бэшэгэй дарга болоходоо, ФСБ-гэй захиралай тушаалдаа Путин үлэһэн байха юм.

Путин ба дотоодын хэрэгүүдэй сайд Сергей степашин хоёрой толгойлһон комиссиин хэһэн тобшололдо үндэһэлэгдэн, 1999 оной апрель һарада юрэнхы прокурор Юрий Скуратов тушаалһаа буулгагдаа һэн, расследовавший деятельность окружения Ельцина.

1999 оной майн эхндэ тулажа ерэхэдээ, Путинда засагаа дамжуулха тухай шиидхэбэри юрэнхыдөө абаһан байгаа. Августын 5-да Путинтай уулзахадаа, тэрэниие Орос Уласай Засагай газарай түрүүлэгшээр томилхоёо һанаһанаа Ельцин дуулгаа һэн.

Диссертаци хамгаалалга (1997)

«Дэлгүүрэй харилсаануудай бүрилдүүлэгдэжэ байһан оршон байдалда нютаг можын эрдэсэй гарбалтай-түүхэй бааза хүсэлдүүлэн һэргээлгые холын хараатайгаар түсэблэлгэ (Санкт-Петербург болон Ленинградай можо)» гэһэн сэдэбээр эдэй засагай дид-докторой эрдэмтэ нэрэ зэргэдэ хүртэхын түлөө диссертаци Путин 1997 ондо Санкт-Петербургын гүрэнэй хада уулын дээдэ һургуулида хамгаалһан байна. Эрдэсэй гарбалтай түүхэй эдэй экономикын талаар мэдээжэ мэргэжэлтэн, эдэй засагай эрдэмэй доктор, профессор Владимир Федосеев эрдэмтэ хүтэлбэрилэгшэнь байгаа.

Засагай газарай түрүүлэгшэ (1999 оной август - декабрь)

1999 оной августын 7-до Басаев ба Хаттабай ударидаһан босоогшод Дагестан Улас руу добтолжо, тэдэнэй дэмжэлгээр Ботлихой ба Цумадиин аймагуудай зарим хубида шариадай эрхэ хуули нэбтэрүүлхэ тухай нютагай лалын шажантанай эрид шууд бодомжолготой түлөөлэгшэд соносхобо. Энэ добтололго, олоной тоосоогоор, Путиниие Орос Уласай Засагай газарай Түрүүлэгшын тушаалда томилхо шалтагаан болоһон юм.

Августын 9-дэ Юрэнхылэгшэ Ельцин Сергей Степашинай орондо ФСБ-гэй захирал Путиниие Оросой Холбоото Уласай Засагай газарай Түрүүлэгшын нэгэдэхи орлогшын болон уялгануудые дүүргэгшын тушаалда томилбо. Тэрэл үдэр Ельцин сэнхир дэлгэсээр хандалгадаа Путиниие өөрынгөө залгамжалагша гэжэ нэрлэбэ.. Августын 16-да Путин Гүрэнэй Дүүмэдэ Засагай газарай Түрүүлэгшын тушаалда баталагдаа һэн. Энэ тушаалда Путин босоогшодой эсэргүү үйлэ хэрэгтэй тэмсэхэ ябуулга эмхидхэжэ хүтэлбэрилһэн юм.

1999 оной сентябрь һарада алан хюдалгын хэдэн ехэ үйлэнүүд Орос гүрэндэ болоһон: Буйнакск, Москва (Гурьяновай гудамжада ба Каширай зам дээрэ) болон Волгодонск хотодо олон байратай гэрнүүдэй дэлбэрэлгэ боложо, 300 гаран хүн ами наһантая хахасаһан байна.

Сентябриин 18-да Чечен Уласай хилэ оросой сэрэгүүдээр хаагдаа һэн. Октябриин 1-дэ оросой сэрэгэй танкын хэсэгүүд Ставрополиин хизаарһаа болон Дагестан Уласһаа Чечен Уласай Наурай болон Шелковскойн аймагуудай дэбисхэр руу ороһон байна.

1999 оной декабриин 30-да оросой олон хэблэлнүүд Путинай «Мянган жэлэй эхиндэ Орос гүрэн» гэһэн программаар үгүүлэл хэблээ һэн. Тэрээн соогоо Путин үнгэрһэн сагай болон гүрэнэй урда табигдаһан асуудалнууд тухай һанамжаяа тодорхойлоо, «эхэ ороншо мэдэрэл», «гүрэн түрын үндэр үүргэ», «гүрэнэй байгуулалта», «ниигэмэй һанаа нэгэтэй байлга», «бата бэхи гүрэн түрэ» гэһэн улас түрын түрүү шэглэлнүүдые элирхэйлһэн юм.

Гүрэнэй Дүүмын һунгалтада Путинай дэмжэһэн гүрэн түрын бодолгото «Нэгэдэл» гэһэн шэнэ хүдэлөөн һунгагшадай 23,3% дуу абажа, хоёрдохи һуури эзэлээ һэн.

Юрэнхылэгшын уялга дүүргэгшэ (1999 оной декабриин 31 – 2000 оной майн 7)

Владимир Путин, Юрэнхылэгшын захиргаанай хүтэлбэрилэгшэ Александр Волошин ба Кремльһээ гаража ябаһан Борис Ельцин.
1999 оной декабриин 31

1999 оной декабриин 31-дэ Ельцинэй болзорһоо урид тушаалһаа буухада, юрэнхылэгшын уялгануудые Путин гүйсэдхэжэ эхилээ.

Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын уялга дүүргэгшын тушаалда ороод, Путинай баталжа, гараа гараа табиһан гүрэн түрын удха шанартай түрүүшын шиидхэбэри хадаа «Оросой Холбоото Уласай эрхэ мэдэлээ бэелүүлхэеэ болиһон Юрэнхылэгшэдэ, тэрэнэй гэр бүлын гэшүүдтэ олгогдохо найдалай үнэншэлгэнүүд тухай» гэһэн зарлиг болоно. Энэ зарлигаар Оросой юрэнхылэгшэд байһан (тэрэ үедэ гансал Ельцин байгаа) хүнүүдтэ ойронь хүрэхэгүйн баталамжа болон бусад эрхэ найдалганууд олгогдоһон юм. 2001 ондо холбоото уласай тон иимэ хуулида Владимир Путин гараа табяа һэн.

Оросой Юрэнхылэгшын тушаалда ороһон ушараар Гүрэнэй Кремлиин ордондо баяр ёһололдо үгэ хэлэжэ байһан үе. Москва, 2000 оной майн 7

2000 оной мартын 26-да үнгэргэгдэһэн юрэнхылэгшын һунгалтада һунгагшадай 52,94% дуу абажа, түрүүшын шатада Путин илалта туйлаа һэн.

Юрэнхылэгшын нэгэдэхи ба хоёрдохи болзорнууд (2000–2008)

2000 оной май һарын 7-до Путин Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын тушаал эзэлһэн байна. Тэрэ 2000 оной майн 17-до Оросой Холбоото Уласай Засагай газарай түрүүлэгшын тушаалда Михаил Касьяновые томилбо.

2004 оной февралиин 4-дэ Касьяновай толгойлжо байһан Засагай газар тушаалһаа буулгагдаад, Михаил Фрадков Засагай газарай шэнэ түрүүлэгшэ болобо.

2004 оной мартын 14-дэ һунгагшадай 71,31% дуу абажа, хоёрдохи болзортоо Путин хоёрдохи болзортоо юрэнхылэгшөөр һунгагдаа. 2004 оной майн 7-до тушаалдаа ороһон байна.

2007 оной сентябрь һарын 12-то Фрадковой толгойлжо байһан Засагай газарые тушаалһаань сүлөөлжэ, Засагай газарай түрүүлэгшээр Виктор Зубковые томилоо.

Һунгагдаһан Юрэнхылэгшэ, өөрынгөө захиргаанай хүтэлбэрилэгшэ байһан Дмитрий Медведевтэ 2008 оной майн 7-до засагаа дамжуулан үгэбэ. Энэ ушарһаа хэдэхэн үдэрэй урда тээ Time сэдхүүлэй «Дэлхэйн эгээл нүлөөтэй 100 хүнэй» тобьёгто хоёрдохи һуури Путин эзэлһэн байгаа бшуу.

Хоёрдохи чечен дайн

Владимир Путин Чеченэй захиргаанай толгойлогшо Ахмат Кадыровтай. Оросой Юрэнхылэгшын хэблэл мэдээсэлэй албанай гэрэл зураг, Ростов-на-Дону, 2000 оной ноябриин 8

Чечендэ болоһон шэнэ томо дайн «хойшолуулагдаһан зэргын зиндаа» гэһэн бодолые булажа, дахинаа дүрбэн тээһээ ерэһэн зоной гүйдэл ба хүнэй ехэ хохидолдо хүргэбэ. 2000 оной хабарай эхин болотор холбоото уласай сэрэгүүд Грозные эзэмдэжэ, уласай ехэнхи газар нютагые мэдэл дороо абаба. Тэндэ 2000 оной март һарада 1991 онһоо хойшо анха түрүүшынхиеэ бүхэроссиин һунгалтада дуугаа үгэхэ һунгуулиин участогууд байгуулагдаа.

Ичкериин муфтий Ахмат Кадыров, тэрэнэй хүбүүн Рамзан, мүн тиихэдэ Масхадовта дураа гутаһан хээрэ талын захирагшад холбоото уласай засаг зургаануудай эб нэгэдэгшэд болобод. 1999 оной намар тэдэ холбоото уласай сэрэгүүдэй талада ороо.

2000 оной июнь һарада Ахмат Кадыровые Чечен Уласай захиргаанай толгойлогшоор томилбо. 2003 оной март һарада Чечен Уласта һанал хуряалга үнгэргэгдэжэ, холбоото уласай хуули тогтоомжотой зохилдуулагдаһан Чечен Уласай Үндэһэн хуули баталагдаа һэн. 2003 оной октябрь һарада Ахмат Кадыров уласай толгойлогшоор һунгагдаһан байгаа, харин 2004 оной май һарада алан һүрдүүлгын ябуулгада хосороо. Тэрэнэй хүбүүн Рамзан Кадыров 2007 оной апрель һарада уласаа толгойлоо һэн.

2009 оной апрелиин 16-ай һүниин тэн багаар алан һүрдэгшэдтэй тэмсэхэ ябуулгын гуримые болюулалгаар хоёрдохи чечен дайн албан ёһонойхёор түгэсэһэн байха юм.

Хойто Кавказда алан һүрдөөлгэтэй тэмсэл

Сэрэгэй дүүрэн хэмжээнэй үйлэ ажаллалга түгэсэһэнэй һүүлдэ гүрэнhөө таhарха гэhэн чечен хүдэлөөнэйхид холбоото уласай засагтай эсэргүү дай үргэлжэлүүлжэ, һүйдхэл үүсхэхэ болон алан һүрдөөхэ аргада шэлжэбэ.

Босоогшод хэдэн ехэ добтололго хэжэ, тэрэ тоодо 2001 оной сентябрь һарада Гудермес руу, удаань 2002 оной сентябрь һарада Руслан Гелаевай хэсэг Ингуш Улас руу добтолһон байна. 2003 оной эсэстэ Дагестанай газар дэбисхэрээр дамжан, Панкиссай хабшал (Грузи) руу нэбтэрхэ гэһэн Гелаевай һэдэлгэнь хүндэ техникэ болон агаарай сэрэг хэрэглэлгэтэй хоёр һарын зэбсэгтэ тулалдаанда хүргэбэ.

2002 оной октябриин 23-да Москвада болоһон чечен босоогшодой Дубровкын театрай түб эзэмдэн абаһан ушар айхабтар ехэ сууряаталгатай байгаа.

Ами наһаяа хорооһон эхэнэрнүүдэй хабаадалгатай хэдэн алан һүрдөөлгэ Москва хотодо, «Кисловодск - Минеральные Воды» сахилгаан хоёр галта тэргэ дэлбэрэлгэ хэһэн байна. Уданшьегүй Москвагай метрополитен дотор боомбонууд тэһэлэгдэбэ. 2004 оной февралиин 6-да Автозаводой үртөөдэ эмхидхэгдэһэн алан һүрдөөлгын һүүлдэ Путин «Орос гүрэн алан һүрдөөгшэдтэй хэлсээ баталдаггүй, тэрэ тэдэниие хюдадаг» Путин гэжэ хатуугаар мэдээсээ һэн. . Дубровкын алан һүрдөөлгэдэ хабаатай чечен сепаратистнуудай ударидагшадай нэгэн Зелимхан Яндарбиевые февралиин 13-да Катарта Оросой тусхай албанай хүдэлмэрилэгшэд усадхаһан байна.

2004 оной августын 24-дэ Домодедово аэропортһоо ниидэжэ гараһан хүнүүдые һуулгаһан агаарай хоёр онгосо үхэлэй аюулда бэеэ зорюута оруулагша эхэнэрнүүд тэһэлһэн байна. Сентябриин 1-дэ босоогшод Беслан хотодо (Хойто Осетин Улас) һургуули эзэмдэжэ, мянга гаран үхибүүдые болон томошуулые баряанда абаа.

2005 оной март һарада ФСБ-гэй үнгэргэһэн тусхай ябуулгын үедэ «Ичкериин юрэнхылэгшэ» Аслан Масхадов усадхагдаа һэн. Масхадов болон хээрэ талын хэдэн захирагшадай усадхгдаһанай һүүлдэ босоогшодой нюуса тэмсэлэй болон алан һүрдөөлгын үйлэ ажаллалгануудай эршэ хүсэн нилээд доошолоо һэн.

2006 оной январиин 31-дэ Чечен Уласта алан һүрдөөлгэтэй тэмсэлэй үйлэ хэрэгэй түгэсэһэн тухай хэлэжэ болохо гээд Путин соносхоо. Тэрэл жэлэй июль һарада Оросой тагнуулай албанай тусхай ябуулгын дүнгөөр ​​1-дэхи дугаарай алан һүрдөөгшэ Шамиль Басаев хосороо.

Москва хотын Дубровкодохи театрай түб болон Бесланай һургуулида хүн зониие босоогшодой баряанда абалгые юрэнхылэгшын тушаалда ажаллаһан хаһымни эгээл орёо хүндэ агшанууд байгаа гэжэ Путин 2019 ондо нэрлэһэн юм.

Гүрэн түрын бодолгото байгуулгые шэнэлэн хубилалга

2000 оной май һарада Путин өөрынгөө зарлигаар холбоото уласай тойрогуудта бүрин эрхэтэ түлөөлэгшэдэй байгуулга бии болгоһон байха юм. Нютаг можонуудай хуулинуудые холбоото уласай хуулинуудтай зохилдуулха талаар үргэн дэлисэтэй туйлай ехэ ажал ябуулагдажа эхилээ.

Уласай үндэһэн хуулиин-бодолгын гуримда анха түрүүшын ехэ хубилалта хадаа 2000 оной август һарада үнгэргэгдэһэн Федерациин Зүблэл байгуулха гурим һэлгэлгэ болоно. Тэрэнэй үрэ дүнгөөр урид тушаалаараа Федерациин Зүблэлэй гэшүүд байһан нютаг можонуудай дээдын тушаалтад ба хуули тогтоолгын зургаануудай толгойлогшонор томилогдоһон түлөөлэгшэдөөр һэлгэгдэһэн юм. Шэнэ гэшүүд (тэдэнэй нэгыень амбан захирагша, нүгөөдыень нютаг можын хуули тогтоодог зургаан томилдог) Федерациин Зүблэлдэ саг үргэлжэ ба мэргэжэлтэ ёһоор ажаллаха ёһотой болгогдоо. Энээнтэй зэргэ, 2000 оной сентябрь һарада юрэнхылэгшын дэргэдэ зүбшэн хэлсэлгын байгуулга - Оросой Холбоото Уласай Гүрэнэй Зүблэл зохёон байгуулагдаа, гүрэн түрын нютаг можонуудай толгойлогшонор тушаалаараа тэрэнэй гэшүүд болоно.

2004 оной сентябриин 13-да Беслан хотодо болоһон алан хюдалгын үйлэ хэрэгэй һүүлдэ Путин холбоото уласай болон нютаг можонуудай засаг зургаануудай үрэ дүнтэй ажал ябуулга дээшэлүүлхэ, алан хюдалгатай тэмсэл шангадхаха хэрэгтэй гэжэ тэмдэглэжэ, нютаг можонуудай ударидагшадай һунгалтануудые болюулха тухайгаа мэдүүлбэ. 2004 оной декабрь һарада юрэнхылэгшын табиһан дэбжүүлэгдэгшын тобьёгоор нютаг можонуудай толгойлогшонорые хуули тогтоолгын суглаануудаар һунгаха тухай хуули абтаа. 2005 оной март һараһаа «найдабари алдаһанай» үндэһөөр нютаг можонуудай хүтэлбэрилэгшэдые ажалһаань болюулха ёһо хэрэглэгдэнэ.

Путин Кызылдэ, Тыва, 2007 оной августын 15

Урдань тэмсэжэ байһан гүрэн түрын бодолгото «Нэгэдэл» ба «Эсэгэ орон – Бүгэдэ Орос» эмхинүүдэй Путиниие дэмжэжэ, 2001 оной декабрь һарада хамтарһанай дүнгөөр байгуулагдаһан «Ниитэ нэгэн Орос» нам 2003 оной декабрь һарада Гүрэнэй Дүүмын һунгалтын дүнгүүдээр холбоото уласай тобьёгооршье, мүн тиихэдэ нэгэ мандадтай тойрогуудааршье диилэнхи олон һууринуудые эзэлээ. «Ниитэ нэгэн Орос» Үндэһэн хууляар хараалагдаһан ехэнхи хубида хүртөө.

2005 оной хабар Гүрэнэй Дүүмын һунгалтануудые гансал намуудай тобьёгуудаар үнгэргэхэ тухай хуули абтаһан байна. Гүрэнэй Дүүмэдэ нютаг можонуудай түлөөлэлгын үүргэ (нэгэ мандадтай һунгуулиин тойрогууд) болюулагдаа һэн. Нютаг можын гүрэнэй дээдын хуралай һунгалтада илажа гараһан нам Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшэдэ өөрынгөө дэбжүүлһэн хүниие Амбан захирагшын тушаалда дурадхаха эрхэтэй гэһэн заһабари нэмэлтэнүүд холбоото уласай хуули тогтоомжодо оруулагдаа. Диилэнхи олон нютаг можонуудта энэ эрхэ «Ниитэ нэгэн Орос» намай мэдэлдэ байгаа. Тиимэһээ Амбан захирагшад засаг баригша намда олоороо орожо эхилһэн юм.

Хуули сахиха байгуулгые шэнэлэн хубилалга

2000 ондо Путинай заабаряар сүүдэй оршондо хуулиин согсолбори нарижуулхын талаар ажалай бүлэг байгуулагдаа. Хойто жэлынь шүүлгын газарай эмхидхэл хубилган шэнэлхэ зорилготойгоор хэдэн гол хуулинууд абтаа, тэдэнэй эгээл шухалануудынь гэбэл: «Оросой Холбоото Уласта шүүгшэдэй зэргэ тухай», «Оросой Холбоото Уласта шүүлгын газарай эмхидхэл тухай», «Оросой Холбоото Уласай Үндэһэн хуулиин сүүд тухай», «Ородой Холбоото Уласта адвокатура болон үмөөрэгшын ажал ябуулга тухай».

Юрэнхылэгшэ Путинай даабаряар 2000 ондо шүүлгын һалбарида хуули ёһо һайжаруулха талаар ажалай бүлэг байгуулагдаа. Хойто жэлынь шүүлгын гурим шэнэдхэхэ зорилготой хэдэн гол хуулинууд абтаа, тэдэнэй шухалань гэхэдэ, «Оросой Холбоото Уласта шүүгшэдэй эрхэ байдал тухай», «Оросой Холбоото Уласай шүүлгын байгуулга тухай», «Оросой Холбоото Уласай Үндэһэн хуулиин Шүүлгын газар тухай» ба «Оросой Холбоото Уластахи үмөөрэгшын ажаябуулга ба үмөөрэгшын байгуулга тухай» хуулинууд болоно.

2001 оной декабрь һарада Путин Оросой Холбоото Уласай Гэмтэ ябадалай-зарга шиидхэлгын шэнэ хуулида, 2002 оной июль һарада Оросой Холбоото Уласай Ажахын талаар зарга шиидхэхэ шэнэ хуулида, ноябрь һарада Эрхэтэнэй зарга шиидхэлгын шэнэ хуулинуудта гараа табяа.

2007 оной июнь һарада прокуратурын дэргэдэ Мүрдэлгын хороон байгуулха тухай хуулида гар табигдажажа, бодото дээрээ мүрдэлгын зургаанууд хуули сахидаг зургаануудһаа илгагдаа һэн, харин 2011 ондо Оросой Холбоото Уласай Мүрдэлгын хороон прокуратурын бүридэлһөө дууһан гаргагдажа, холбоото уласай бэеэ дааһан албан газар болгогдоһон байна.

Оросой Холбоото Уласай Дээдын болон Дээдын Ажахын талаар зарга шиидхэхэ шүүлгын газарнуудые нэгэдхэхэ тухай дурадхал 2013 оной июниин 21-дэ Путин оруулжа, Оросой Холбоото Уласай Үндэһэн хуулида хубилалтанууд оруулагдаха болоһон байна. 2014 оной августын 6-да Орос гүрэнэй нэгэдэмэл шэнэ Дээдын Сүүд ажалаа ябуулжа эхилээ.

Далайн оёорой «Курск» онгосын хосорол

2000 оной августын 12-то Баренцевын далайда далайн оёорой «Курск» онгосын хосорол гансашье Оросой Холбоото Уласай Далайн сэрэгэй хүсэнүүдэй хүтэлбэрилэгшэдэй бэшэ, харин өөрын, юрэнхылэгшын, урдаһаа шүүмжэлэл түрүүлһэн байна. Далайн оёорой энэ онгосо хэдэн хэсэг тэһэрэлгын удаа шэнгэжэ, 118 хүнһөө бүридэһэн экипаж булта хосорһон юм.

Эдэй засагай хүгжэлтэ

Хуушан СССР-эй гүрэнүүдтэй Оросые арад зоной хамтын
тоогоор ВВП-гэй хубилһаниие зэргэсүүлгэ (номинал)

Орос руу гадаадын хүрэнгэжүүлгын оросо (1995—2013), США-гай млрд доллар

Орос гүрэнэй ажабайдал хангалтын доодо зэргын хэмжээнһээ бага олзо оршотой Орос гүрэнэй ажаһуугшадай тоогой хубилалта (1992—2016), зуунай хубинуудаар

Brent түхэлэй газарай тоһоной сэнгэй хубилалта, 1987 оной һараһаа 2016 оной январь хүрэтэр, баррелиин түлөө доллар]]

Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын тушаалда 2000-2007 онуудта Путинай байһан сагай дүүнгүүдээр эдэй засагай талаар тобшолол хэхэдээ, Америкын Холбоото Штадуудай Үндэһэтэнэй Аюулгүйн Зүблэлдэ Орос Уласай талаар ахалагша захирал байһан Томас Грэм иигэжэ бэшэһэн байна: «1990-ээд онуудта алдаһан һуурияа эдэйнь засаг ганса бусаажа шадаа бэшэ, харин зүблэлтэ засагай үедэ бодото дээрэ үгы байһан, энэ оршон байдалдаа таараһан ашаг үрэтэй гүрэнэй ажахын һалбари байгуулаа. Хэмжээгээрээ Хитад болон Япон хоёрой һүүлдэ алтанай болон гадаадын мүнгэнэй нөөсэ Оросто суглуулагдаһан байна»' ' (2021 ондо Орос гүрэндэ алтанай болон гадаадын мүнгэнэй нөөсөөр табадахи һуури байгаа) .

Оросой эдэй засаг ВВП-гэй ургалтаар, үйлэдбэриин болон хүдөө ажахын үйлэдбэриин, барилгын, хүн зоной бодото олзын урган хүгжэлтөөр тодорхойлогдоно. Үгытэй зоной тоо доошолоо (2000 ондо 29% байһанаа, 2008 ондо 13,4% болотор), ажалгүй зоной тоо баһашье доошолоо (2000 ондо 10.6% байһанаа 2008 ондо 6.2% хүрэтэр бууһан байна).

2005 ондо Владимир Путин ниигэмэй-эдэй засагай һалбарида «Элүүрые хамгаалга», «Болбосорол», «Гэр байра» болон «Хүдөө ажахын согсолбори хүгжөөлгэ» гэһэн түрүүлэн бүтэхэ дүрбэн түсэлэй бэелүүлэгдэжэ эхилһэн тухай соносхоо һэн. 2018 ондо «Гүрэн түрын баялиг - хүнэй нөөсэ», «Ажабайдалда таатай оршон», «Эдэй засагай хүгжэлтэ» гэһэн Орос гүрэнэй үндэһэн шэнэ түсэлнүүдые абаһан тухай зарлиг гаргаа.

2012 оной августын 22-то Орос гүрэн Бүхэдэлхэйн худалдаа наймаанай эмхиин (ВТО-гой) гэшүүн болоһон байна.

2006 ондо Холбоото уласай Суглаанда хандахадаа, Орос гүрэндэ хүүгэдые түрэлгын хэмжээ дээшэлүүлхын тула мүнгэнэй талаар урмашуулгын хэмжээнүүд тухай Путин соносхоһон байна: хүүгэдэй тэдхэмжын мүнгэ нэмээхэ, «эжынүүдтэ зөөри хүрэнгэ» нэбтэрүүлхэ болон бусад хэмжээнүүд тухай, эдэ бүгэдэ шиидхэбэринүүд удангүй түрэлгын хэмжээ дээшэлүүлгэдэ һайнаар нүлөөлөө.

2008 оной февралиин 1-дэ Орос гүрэнэй Тогтонижоруулгын жаса хоёр тээшээ Нөөсэ жаса болон Үндэһэтэнэй ажана байдалай жаса (ФНБ) гээд хубаагдаһан байна. Түрүүшынхинь бюджедэй дутагдал хангахын тула байгуулагдаа, хоёрдохинь ажаһуугшадые пенсеэр хангахын тула хараалагдаһан аад, зарим тэды хубинь оршон хангалгын байгуулгын һалбариин түсэлнүүдтэ гаргашалагдаа..

2000-2010 онуудта Орос гүрэндэ хари гүрэнэй мүнгэ һомололго нилээн ехээр дээшэлээ: 2000 ондо 11 млрд доллар байһанаа 2010 ондо 115 млрд доллар болотор.

Засагай ба ехэ олзын хэрэг эрхилэлгын хоорондохи харилсаан

Юрэнхылэгшын тушаал эзэлһэнһээ хойшо «дэлгүүрэй харилсаанай бүхы хабаадагшад засагһаа адли тэгшэ холо байха ёһотой» гэһэн бодол Путин баримталжа эхилээ юм. Приватизациин дүнгүүдые дахинаа хаража үзэлгэ болохогүй гэжэ ехэ олзын хэрэг эрхилэгшэдтэ угэ үгтэһэн байха юм. Хэдэн хэмжээ ябуулгануудай дүнгөөр ехэ олзын хэрэг эрхилэгшэдэй Орос Уласай гүрэн түрын бодолгодо нүлөөлэлгэ бага болоһон байна. Еврохолбоон Оросой олзын хэрэг эрхилэгшэдые «олигархнууд» гэжэ нэрлэхэеэ болёо.

1990-ээд онуудта өөрынгөө зөөри шадалтай болоһон хэдэн миллиардернууд гүрэн түрын бодолгодо болон засагай газарай хүтэлбэридэ нүлөөгөө алдаһан, зариманиинь мэхэ гохо хэһэнэйнгээ түлөө гэмтэ ябадалай хэрэгүүдэй байгаашад болоһон, үшөө тиихэдэ гүрэнэй татабариһаа зайлаһан гэмтэ хэрэгүүдтэ ороһон байна. Тэдэнэй тоодо медиа-магнат, ЗАО «Медиа-Мост» гэһэн холдингын эзэн Владимир Гусинский нэрлэгдээ. Хэрүүлшэ гээд суутай бизнесмен Борис Березовский, Орос гүрэнһөө нүүжэ ябахадаа, OРТ, «Сибнефть» болон «Аэрофлот» хамжаануудай капитал соо байһан өөрынгөө хубиие худалдажа, тэрэ хубиингаа түлөө хоёр миллиард шахуу доллар мүнгэ абаһан байна. Тиигэжэ телевизионно гол каналнуудай хиналта - ОРТ (Нэгэдэхи канал), ВГТРК ба НТВ - гүрэнэй гү, али гүрэнэй мэдэлэй хамжаануудта дамжуулагдаһан байна.

2003 ондо «ЮКОСай» хэрэг эхилһэн байна. Платон Лебедев ба Михаил Ходорковский гэгшэд онсо ехэ хэмжээнэй мэхэ гохо гаргажа, хулгай хэһэнэйнгээ түлөө, мүн гүрэнэй татабари түлөөгүй гэһэн гэмнэлтээр сүүдлүүлжэ, ута хугасаагаар түрмэдэ һуугаа. 2004 оной февралиин 24-дэ, Юрэнхылэгшын һунгуули болотор хоёр хахад долоон хоногой урда тээ, Путин Михаил Касьяновай засагай газарые тушаалһаань буулгажа ябуулһан байна.

2004 оной июнь-июль һарада Путинай эгээл дүтын хүнүүдэй нэгэн гэжэ хэблэлэй хэрэгсэлнүүдэй нэрлэһэн Юрэнхылэгшын туһалагша, Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын Захиргаанай түрүүлэгшын орлогшо Игорь Сечин «Роснефть» гэһэн гүрэнэй нефтиин хамжаанай түрүүлэгшээр болон захиралнуудай шэнэ зүблэлэй гэшүүнээр һунгагдаа. Уданшьегүй урид ЮКОС-ой мэдэлдэ байһан «Юганскнефтегаз» гэжэ нефть малтажа абадаг хамжаан, «Роснефть» хамжаанай мэдэлдэ ороһон байна.

Гадаадын бодолго

Владимир Путин Орос-НАТО хоёрой саммит дээрэ. 2002 он

Гүрэн түрые толгойлжо эхилһэн түрүүшын үдэрнүүдһээ хойшо Путин Баруун гүрэнүүдтэй, тэрэ тоодо НАТО-той хамтын ажал ябуулха хэрэгтэй гэжэ тунхаглаа. 2000 оной мартын 5-да «Би-би-си» телевиденидэ үгэһэн интервью соогоо тэрэ «Орос гүрэн —Европын соёлой нэгэ хуби» гэжэ тэмдэглээ, НАТО-ые дайсан гээд үзэхэдэ ехэ бэрхэшээлтэй, тиигэбэшье Орос гүрэн НАТО-ын үргэдхэлгэ буруушаана гэжэ онсо тэмдэглээ. Гэхэтэй хамта, тэрэ Орос гүрэнэй НАТО-до орохо боломжо усадхаагүй, хэрбээ хоёр талануудай харилсанай эрхэ ашаг адлиханаар хүндэлэгдэхэ болобол.

Орос гүрэнэй НАТО-до орохо тухай асуудал 2000 ондо Москвада Путинай Билл Клинтонтой хөөрэлдөөнэй үедэ табигдаһан байна. Теэд Америкын Юрэнхылэгшэ болон тэрээнтэй ерэһэн бүхы Америкын түлөөлэгшэд бэеэ барингяар харюусаа бшуу.

2000 оной июнь һарада Юрэнхылэгшэ Путинай зарлигаар «Оросой Холбоото Уласай гадаада бодолгын концепци» баталагдаа. Тэрэнэй гол зорилгонууд хадаа уласай найдамтай аюулгүй байдалые хангалга; тогтууритай ба үнэн сэхэ зүйтэй дэлхэйн гурим байгуулга; Оросой хилын бүхы зайда һайн хүршэнэрэй бүһэлүүр байгуулга; хари гүрэнүүдтэй болон гүрэнүүд хоорондын нэгэдэлнүүдтэй эбтэй хэлсээ харилсаа ба тааралдаһан һонирхол бэдэрэлгэ.

Бага Джордж Бушэй юрэнхылэгшын тушаалай түрүүшын болзорто (2001-2005), илангаяа 2003 оной март һарада Ирагай дайнай эхилхын урда тээ, мэргэжэлтэд Орос-Америкэ хоёрой харилсааниие «түүхын орьёл» гэжэ нэрлэхэдээ, «алан һүрдүүлэгшэдтэй тэмсэлдэ» гүрэнүүдэй хоорондохи үндэр хэмжээнэй хамтын ажал ябуулалга болон юрэнхылэгшэнүүдэй хубиин нягта холбоонуудые тэмдэглэһэн байна.

См. также: Россия и НАТО

Орос болон Баруунай гүрэнүүдэй хоорондохи ойро дүтэ бололго 2001 оной сентябриин 11-дэ Америкэдэ болоһон алан һүрдүүлэгшэдтэй ябуулга саашанхи харилсаа тодорхойлоо, тэрэ үедэ Орос гүрэн уласхоорондын алан һүрдүүлэгшэдтэй тэмсэлдэ америкынхидые нэгэшье маргангүй дэмжэһэн байна. Энэ ойро дүтэ бололгын дээдэ туйлай хадаа Афганистанай талибуудай засагта эсэргүү дайнда бэлдэхэ, ябуулха зорилготойгоор Америкын байгуулһан алан һүрдүүлэгшэдтэ харша эб нэгэдэлдэ Оросой хабаадалга, «Орос-НАТО хоёрой харилсаанууд: шэнэ шанар» гэһэн Римэй тунхаглалда гараа табилга болоно. Тэрэнэй ёһоор Орос-НАТО гэһэн Зүблэл («Хорииной Зүблэл») байгуулагдаһан, энээнэй һүүлдэ Орос гүрэн болон НАТО хоёрой хоорондохи харилсаан дээдын хэмжээндэ шэлжэхэ гэжэ хараалагдаад, ерээдүйн байдалда Орос гүрэн НАТО-ын бүрин эрхэтэ гэшүүн болохоор хүлеэгдэһэн байха юм. Орос гүрэн Америкэ ба НАТО-ын сэрэгэй ашаануудые болон сэрэгүүдые Афганистан руу зуурандын гүрэнүүд дээгүүр гаргажа абаашахын тула өөрынгөө агаарай орон зайе үгэһэн байна.

Оросой ударидалга 2001 ондо Кубада (Лурдес), Вьетнамда (Камрань) гэһэн сэрэгэй баазануудые хааха тухай соносхоһон байна. Шалтагааниинь эдэй засагай олзогүй байдал, мүн хари гадаадын гүрэнэй сэрэгэй баазануудай ниитэ үрэ дүнгүй байдал гэжэ хэлэгдээ.

Профессор Андре Либих 2000-аад оной эхиндэ Орос болон Америкэ хоёрой хоорондо саашанхи ойро дүтэ бололгодо Америкэ өөрөө һаалта хэһэн гэжэ тэмдэглэбэ, энэ хадаа 2001 оной декабрь һарада ракетэ унагаадаг хамгаалалгын системэнүүдые хизаарлаха тухай хэлсээнһээ нэгэ талаараа гараһан тухайгаа соносохолынь болоно. Оросой хараа бодолоор, Амэрикын хэлсээнһээ гараһаниинь шэнэ холбоо харилсаанай найдал һандаргаа, дэлхэйн удха шанартай тогтууригүй бололгын зүйл болоһон байна. Америкын ПРО хэлсээнһээ гараһанайнь харюу болгон Орос гүрэн 2002 оной май һарада баталагдаһан СНВ-II хэлсээнһээ гараа.

Орос болон Баруун гүрэнүүдэй хоорондохи харилсаанай шэнэ доройтол 2003 оной март һарада Саддам Хусейнэй засагынь буляаха зорилготойгоор Амэрикэ болон тэрэнэй эб нэгэдэгшэ гүрэнүүдэй Ирак руу добтолһонтой холбоотой. Орос гүрэн Германи, Франци гүрэнүүдтэй хамта ООН-ой Аюулгүйн Зүблэлэй дүримые тойрожо хэһэн Америкын үйлэ хэрэгүүдые шангаар шүүмжэлһэн байна. Гэбэшье Европын эб нэгэдэгшэ гүрэнүүд эсэсэй тобшололдо Америкые дэмжэһэн байна. 2012 ондо хэблэлэй хуралдаанда Путинай үгэһэн сэгнэлтээр, 2003 ондо Америкын Ирак руу добтолһоной һүүлдэ, энэ асуудалай һуури дээрэ бии болоһон зүрилдөөнүүдэй һүүлдэ Орос-Америкэ хоёрой харилсаан муудаһан байна.

2003 оной ноябрь һарада Грузидэ «Сарнай хубисхал» эхилээ, тэрэнэй дүнгөөр 2004 оной эхиндэ Михаил Саакашвили засагта ерэжэ, Грузиин гүрэн түрын бодолгые Амэрикэ тээшэ огсом эрьюулжэ, НАТО-до орохо зам абаһан байна. Тэрэнэй юрэнхылэгшын тушаалда байха үедэ Орос-Грузиин хоёрой харилсаанай эгээн хүндэ хугасаа тааралдажа, энэ үеын эсэстэ 2008 ондо Грузиин эхиһэн дайн болоно.

2004 оной март һарада НАТО-гой удаадахи үргэдхэлэй үедэ Зүүн Европын долоон гүрэн энэ холбоондо ороһон, тэрэ тоодо Оростой хилэ залгадаг Эстон Улас, Латыш Улас, Литва Улас энэ хадаа улас түрынгөө аюулгүйн байдалые хангаха талаар Оросой эрхэ ашагаа хамгаалалгатай изагуурһаа зүрилдөөтэй байна. «Ведомости» сэтхүүлэй сэгнэлтээр, Путин НАТО-гой зүүн зүг руу үргэдхэлые Америкын Юрэнхылэгшэ Джордж Буш болон Британай Юрэнхы сайд Тони Блэр хоёрой талаһаа «хубиин урбалта» гэжэ үзэбэ. Арбан хоёр жэлэй үнгэрһэн хойно Крымдэ хэлэһэн үгэдөө Путин иигэжэ тунхаглаһан байна: «Бидэниие оло дахин мэхэлһэн, нюрганаймнай саана шиидхэбэринүүд абтаһан, бидэниие бүтэшэһэн үйлэ хэрэгүүдэй урда табиһан. НАТО-ын зүүн зүг руу үргэдхэл иимэ байгаа, манай хилэ дээрэ сэрэгэй оршон хангалгын байгуулгануудые табиһан. Маанадта ходол нэгэ юумэ хэлэдэг байгаа: „Зай, энэ танда хамаатай бэшэ“».

2004 оной эсэстэ Украинада болоһон Юрэнхылэгшын һунгалтада Оросой засагай газар Украинын Нютаг дэбисхэрэй намай кандидат Виктор Януковичые дэмжээ, Нэгэдэһэн эдэй засагай орон зайн хүреэндэ Орос гүрэнтэй эдэй засагай хамтын ажал ябуулгын түлөө байһан, ород хэлэндэ хоёрдохи гүрэнэй хэлэнэй зэргэ үгэхэ тухай хэлэһэн. Гэбэшье, Украин Уласай шэнэ Юрэнхылэгшэ Виктор Ющенко Украинын хүгжэлтэ Евроатлантикэ тээшээ шэглэлүүлжэ, НАТО-до орохо стратегиин зам соносхобо — энэнь тэрэнэй үндэһэн хуулида баталагдаһан оролсонгүй байлга гэһэн заршамда эсэргүү (энээндэл үндэһэлжэ Орос гүрэн Украинын бүрин эрхые зүбшөөрһэн) ба тэрээнһээ урид ажаллаһан Леонид Кучмын "олон вектортой" геободолгын замһаа арсаһан байна. Оросой ударидалга Баруун гүрэнүүдэй идхан эмхидхэгдэһэн «Улбар шара хубисхал» болон Ющенкын бодолгые буруушаажа сэгнэбэ. Ющенкын тушаалда байһан бүхы табан жэлэй туршада (2004-2009) Украина Орос хоёрой хоорондохи харилсаан муудажал байһан.

2004 оной октябриин 14-дэ Бээжэн уулзалгада ошоходоо Путин Тарабаров аралые, Амур мүрэн дээрэ байһан Ехэ Уссуриин аралай хахадынь, ниитэ талмайнь 337 км² Аргунь голдо байһан Ехэ аралай хахадынь Хитадта дамжуулха тухай хэлсээндэ гараа табиба; Энэнь Орос-Хитад хоёрой хилэ тогтоолго дүүргэхэ боломжо олгобо.

Жак Ширак, Людмила Путина, Владимир Путин, Джордж Буш (багань) ба Лора Буш. Москва, 2005 оной майн 9, Илалтын жагсаалай үедэ

2006 ондо Орос гүрэн «Найманай бүлэгые» («Большая восьмёрка») хүтэлһэн байна.

Юрэнхылэгшэ Саакашвилиин үедэ Америкын гол союзник болоһон Грузиин ашаар, 2006 ондо Орос болон Амэрикын хоорондохи харилсаан доройтоһон байна. Абхазиин Улас ба Урда Осети хоёрой хоорондын харилсаанай муудалгын үедэ, Орос гүрэн Грузидэ тээбэриин блокада эхилһэн тухайгаа соносхобо, энэнь 2010 он болотор үргэлжэлһэн ба Грузи руу шууд ниидэхэ онгосонуудые хаагаа.

Владимир Путин «Пётр Великий» гэһэн атомно крейсер дээрэ. Хойто флодой һуралсалай үедэ. 2005 он

2000-аад оной хоёрдохи хахадһаа хойшо олоной урда хэлэһэн элидхэлнүүд соогоо, тэрэ тоодо Мюнхенай Аюулгүйн бодолгын талаар хуралдаанда (2007 оной февраль һарада) Путин Америкын гадаада бодолгын булимтаран абалгын сэрэгэй түсэбүүдтэ дурагүйдэлгөө мэдүүлһэн байна. Путин Амэрикые бүхы дэлхэйдэ нэгэ туйлай жэшээ баалан зүбшөөлгэхэеэ оролдоно, дэлхэйн бүхы асуудалнуудые сэрэгэй аргаар шиидхэхэ гэжэ байна гээд онсолон тэмдэглээ, НАТО болон Еврохолбоон ООН-иие һэлгэхэ гэжэ оролдолго гаргажа байна гээд зэмэлбэ. Путинай Мюнхен хотодо үгэ хэлэлгэ баруун зүгэй гүрэн түрын бодолгошодто һэргылэнги байдал түрүүлбэ.

Гэхэ зуура, Оросой ударидагшадай эрид буруушаалганууд Оросой хилэ шадар ракетын уналгаһаа хамгаалалгын системэ дайшалхы ёһоор жагсаажа байһан Америкын түсэбые хубилгаагүй. Зүүн Европодо энэ системые табилгань Оросой ракетын-ядерна боломжые үгы болгохо аюултай байһан тула, 2012 оной февраль һарада эсэргүү хэмжээн болгон Калининград можодо «Искандер» ракетын уналгаһаа хамгаалалгын системэ нэбтэрүүлхэ бэлэдхэл эхилһэн байна.

Путин 2007 оной июлиин 14-дэ «Оросой Холбоото Уласай Европын юрын зэбсэгтэ хүсэнүүд тухай хэлсээн болон тэрээнтэй холбоотой уласхоорондын хэлсээнүүдээр үйлэ хэрэгүүдые болюулан байлгаха тухай» зарлигта гараа табиһан байна. Энэ моратори 2007 оной декабрь һарада хүсэндөө ороо.

2008 оной эхиндэ Орос, Амэрикэ болон НАТО-ын хоорондохи харилсаанай ээлжээтэ орёо байдал Хойтоатлантикын холбооной ударидагшадай Украина болон Грузиин НАТО (ПДПЧ)-н гэшүүд болохын тула бэлдэлгын түсэбүүдэй үйлэ хэрэгүүдтэ ниилэжэ орохо тухай гуйлтануудые зүбшэн хэлсэһэнһээ болоһон юм. НАТО-ын гэшүүд байһан гүрэнүүдэй улас түрын болон засагай газарай ударидагшад Бухарест хотодо Грузи болон Украина хоёр ерээдүйдэ НАТО-ын гэшүүд болохо гэжэ тунхаглаа, энэнь Оросой аюулгүйн байдалда шангахан хэсүү байдал ушаруулна, энэ эмхиин гэшүүн болохын тула табигдаһан эрилтэнүүдтэнь тааруу болоходоо. Энэ шиидхэбэри удаань болоһон НАТО-ын дээдын хэмжээнэй уулзалгануудта баталагдаа.

Юрэнхылэгшын болон Юрэнхы сайдай тушаал эзэлхэ үедөө Путин НАТО-гой Зүүн зүг руу хүдэлэлгэ Оросой аюулгүйн байдалда болон эрхэ ашагта аюултай гэжэ үзэдэг байгаа. Грузи болон Украинын НАТО-до орохо ехэ эрмэлзэлтэй байһан ушар дээрэһээ Путин Абхази болон Урда Осетиин ударидагшадые дэмжэхэ һэдэлгэтэй байһан тухайгаа мэдүүлээ, юуб гэхэдэ тэдэ НАТО-ын дээдын хэмжээнэй хуралдаанда абтаһан шиидхэбэри тухай һанаагаа зобоһондоо болон тэдэнэй гүрэнэй байгуулгада аюул ушаруулха аргатай гээд хандаһан байна. 2014 оной ноябриин 24-дэ Орос гүрэнэй болон Абхазиин Юрэнхылэгшэд Сочи хотодо 10 жэлэй болзороор эб нэгэдэгшын ба стратегическа холбооной хэлсээндэ гараа табиба, тэрэнэй ёһоор хоёр гүрэнүүдэй сэрэгэй-бодолгын бүрин нэгэдэлэй ерээдүйтэй хамтын хамгаалалгын орон зай болон сэрэгэй хамтын бүлэгүүд байгуулагдаһан байна.

2000—2010 онуудай хугасаагай тоосоон

Британ түүхэшэн, Билкент ехэ һургуулиин Уласхоорондын харилсаанай таһагай дарга Норман Стоунай (2007) хэлэһээр, 2000-аад онуудта Путин «Оросые түүхэтэ шэглэлһээ гаргажа шадаа, харин тэр доройтолго үргэлжэлһэн байгаа һаа, Оросой гүрэн түрын һандаралда хүргэхэ аргатай байгаа». Сурбалжалагша Марк Симпсон энэ үедэ Путин Оросой гүрэн түрые, Оросой хүсые һэргээжэ, Оросой эрхэ ашаг хамгаалхаяа айгаагүй гэжэ «The Guardian» сониндо бэшэһэн байна. Америкын «Time» сэтхүүл 2007 ондо Путиные жэлэй хүн гэжэ нэрлээ, тэрэнэй ударидалга болон Орос гүрэнэй тогтууритай байдалые хангаха эрмэлзэлынь тэмдэглэбэ, харин арбан жэлэй эсэстэ уласхоорондын олониитын һанал асуулгын ёһоор Путин дэлхэйн найман ударидагшадай дунда этигэл үнэмшэлэй рейтингын доодо шатада байгаа (Орос гүрэн дотор этигэл найдабариин хэмжээн 82 % байгаа).

Засагай газарай түрүүлэгшэ (2008—2012)

Путинай толгойлһон Засагай газарай хоёрдохи бүридэл

См. также: Второе правительство Путина, Президентство Дмитрия Медведева и Структура федеральных органов исполнительной власти России (2008—2012)

Дмитрий Медведевэй инаугурациин хойто үдэрынь, 2008 оной майн 8-да, Оросой Засагай газарай Түрүүлэгшын тушаалда Путинай дэбшүүлгэ Гүрэнэй Дүүмэдэ баталагдаа. Тэрэниие томилхо тухай зарлигта Медведев тэрэл үдэртөө гараа табиба. Майн 12-то Путин Оросой Холбоото Уласай шэнэ засагай бүридэл тухай зарлан тунхаглаа.

2008 оной майн 27-һоо 2012 оной июлиин 18 болотор эб нэгэдэгшэ Беларусь болон Оросой Холбоото Уласай Сайдуудай Зүблэлэй түрүүлэгшэ байһан.

2007—2011 онуудта ВЦИОМ-ой баримтаануудаар Путиндэ этигэлэй индекс

Энэ үедэ 2008-2010 оной Оросой мүнгэн һангай болон эдэй засагай доройтол болоһон, энэнь дэлхэйн доройтолой хойшолон юм.

Дотоодын бодолго (2008—2012)

2008 оной август һарада Грузиин дайнай үедэ Орос гүрэн «энхэ тайбанда баалалгын ябуулга» эхилээ, Урда Осети болон Абхазиин бэеэ дааһан байдалые зүбшөөһэн байна. Баруун зүгтэ Грузидэ болоһон дайнай түлөө, Абхази болон Урда Осетиин бэеэ дааһан байдалые зүбшөөһэнэй түлөө Орос гүрэндэ хэһээлтын хэмжээ абаха тухай дурадхалнууд ороһоншье һаа, Оросой Холбоото Уласай Еврохолбооной болон Америкын харилсаан гансал муудаха бэшэ, харин нүгөө тээшээ һайжаржа эхилээ.

Владимир Путин ба США-гай дид-юрэнхылэгшэ Джозеф Байден 2011 ондо

Путинай үедэ БРИКС байгуулагдажа, Казах Улас, Беларусьтай гаалиин холбоон байгуулагдажа, СНГ-гэй сүлөөтэ худалдаанай бүһэ тухай хэлсээн баталагдаа

2010 оной ноябрь һарада Америкын «Forbes» сэтгүүлэй эмхидхэһэн, дэлхэйн толгойлогшонорой дунда хэр хүндэтэйень харуулһан сэгнэлтын тоонуудай дүнгөөр Путин дэлхэйн эгээл нүлөөтэй ехэтэй хүнүүдэй рейтингдэ 4-дэхи һуури эзэлһэн байна. [[2011 он|2011 оной] ноябрь һарада Путин «Forbes»-ай тэрэл рейтингдэ 2-дохи һуури эзэлээ. Сэтгүүл 2011 оной Путинай гол амжалта гэхэдээ, 2015 он болотор Евразиин холбоо байгуулха тухай бодолыень нэрлээ.

Орос болон Баруун гүрэнүүдэй хоорондохи харилсаанда шэнэ муудалга 2011 оной эхиндэ бии болоһон, юундэб гэхэдэ Юрэнхы сайд Путин НАТО-ын Ливидэ боложо байһан сэрэгэй үйлэ ябуулга (с крестовым походом) зэргэсүүлһэн байна. Гэхэтэй хамта Путин ООН-ой Аюулгүйн Зүблэлэй Ливи тухай тогтоолые (Ород гүрэн зүбшөөһэншье һаа, вето табиха эрхэеэ хэрэглээгүй) шүүмжэлжэ, «дүүрэн бэшэ, хуушарһан» гэжэ нэрлэбэ.

2012 оной февралиин 4-дэ ООН-ой Аюулгүйн Зүблэлдэ Сири тухай тэрэл тогтоол тухай дуу үгэлгын үедэ Орос гүрэн хорюул табиха эрхэеэ хэрэглээ.

Юрэнхылэгшын һунгалта (2012)

2012 оной мартын 4-дэ болоһон Юрэнхылэгшын һунгалтада Путин түрүүшын шатада илажа, һунгагшадай 63,6 % (45,602,075) һанал абаһан байна.

Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын тушаалда (КПРФ) намһаа дэбшүүлэгшэ Геннадий Зюганов, «Яблоко» болон «Ондоо Орос» намуудай, «Голос» холбооной болон бусад олониитын эмхинүүдэй ударидагшад һунгалтын кампаниин үедэ болон һунгалтыншье үедэ олон эбдэлгэнүүд байгаа, тэдэнь һунгалтын үрэ дүндэ нүлөөбэ гэжэ тэмдэглээ, һунгалта хуули буса гэжэ тоолохо тухай эрилтэ табиһан байха юм.

Юрэнхылэгшын гурбадахи, дүрбэдэхи ба табадахи болзорнууд (2012 онһоо)

Владимир Путинай Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын тушаалда оролго

Владимир Путин 2012 оной майн 7-до гурбадахияа юрэнхылэгшын тушаал эзэлһэн байна. Тушаалда ороһон үдэртөө Путин хэдэн олон холын зорилготой зарлигуудта (майн зарлигууд) гараа табиба. Тус тушаалдаа ороһоной хойто үдэрынь Гүрэнэй Дүүмэдэ Засагай газарай Түрүүлэгшын тушаалда Дмитрий Медведевые дэбжүүлэн дурадхаба, тэрэнэй зүбшөөгдэһэнэй һүүлдэ шэнэ засагай газар байгуулха тухай даабари үгэбэ.

2012 оной дэлхэйн мүнгэ һангай доройтолой һүүлдэ эдэй засагай байдал Путинай юрэнхылэгшын тушаал эзэлхэ түрүүшын хоёр болзорто орходоо нилээдгүй хүндэ байгаа.

2013 оной июниин 12-һоо Путин Бүхэроссиин Арадай Фронт (ОНФ) гэһэн олониитын хүдэлөөниие хүтэлбэрилнэ.

2018 оной мартын 18-да Путин Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшээр дүрбэдэхи удаагаа һунгагдажа, 76,69% ​​һанал абажа, дээдэ зэргын амжалтада хүрэһэн байна.

2018 оной майн 7-до Путин дүрбэдэхиеэ Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын тушаалда ороһон байна.

Путин 2020 оной январиин 15-да Федеральна Суглаанда хандахадаа, Оросой Холбоото Уласай Үндэһэн хуулида хэдэн заһабари нэмэлтэнүүдые оруулха тухай дурадхал оруулһан байна.

2020 оной январиин 16-да Оросой Холбоото Уласай татабариин федеральна албанай хүтэлбэрилэгшэ Михаил Мишустин Путинай дурадхалаар засагай газарые хүтэлбэрилһэн байна.

2020 оной Орос гүрэндэ Үндэһэн хуулида заһабари нэмэлтэнүүдые оруулха талаар ниитэ оросой һунгалта үнгэргэгдэбэ. Заһабари нэмэлтэнүүдэй хүсэндөө ороһоной удаа Путин 2024 ондо болохо Юрэнхылэгшын шэнэ һунгалтада дэбшүүлэгдэхэ эрхэтэй болоо.

2024 оной мартын 15-һаа - 17 болотор үнгэргэгдэһэн һунгалтада Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын тушаалда дахинаа һунгагдаһан (87,28 % һанал, 76 277 708 хүн).

Ниигэмэй-эдэй засагай бодолго

Путин 2013 оной март һарада Орос гүрэндэ үгытэй ядуу байдалтай тэмсэхэ хэрэгые гүрэнэй гол зорилгонуудай нэгэн гэжэ соносхобо.

2018 оной январиин 1-һээ Оросой Холбоото Уласай Нөөсын жаса Үндэһэтэнэй ажана байдалай жасатай нэгэдүүлхэ тухай шиидхэбэри хүсэндөө ороһон байна (Нөөсын жасын мүнгэн 2017 ондо бюджедэй дутагдалай мүнгэ ​​хангаха хэрэгтэ бүхыдөө гаргашалагдаһан байгаа). Үндэһэтэнэй ажана байдалай жасада нэгэ баррель 40 долларһоо дээшэ сэнгээр (2017 оной сэнгүүдээр) нефть худалдаһанһаа үлүү ехэ олзо орожо байгаа.

2019 оной декабриин 27-до Путин Орос гүрэнэй эдеэ хоолой аюулгүй байдалай шэнэ һургаал хүтэлбэри баталһан байна.

2020 оной январиин 15-да Путин Холбоото Уласай Суглаанда хандахадаа, Орос гүрэнэй ажаһуугшадай байдал һайн болгохо зорилготой хэмжээ ябуулгануудые соносхобо.

Тэдхэмжын хубилган шэнэлэлгэ (2019 онһоо)

Владимир Путин гүрэнэй тэдхэмжын хубилан шэнэлэлгэ болон засагай газарай хуулиин түсэлдэ заһабари нэмэлтэнүүдые оруулха хэрэгсээл тухай хэлэнэ, Москва, 2018 оной августын 29

Наһанайнгаа амаралтада гаража, гүрэнһөө тэдхэмжэ абадаг наһа дээшэлүүлхэ түсэбтэй байһанаа 2018 оной июниин 4-дэ Медведевэй толгойлдог Засагай газар соносхобо. Сентябриин 27-до тус хуулиин түсэл Гүрэнэй Дүүмэдэ, октябриин 3-да – Холбоото Уласай Зүблэлдэ абтажа, энэл үдэр Путин тэрээндэ гараа табиба.

Коронавирусай һүжэрэлгэ (2020—2022)

Владимир Путин COVID-19 гэһэн хорото хамшаг аргалалгын Коммунаркын ГКБ № 40 дугаарай эмнэлгын газарта, 2020 оной мартын 24

COVID-19 гэһэн хорото хамшаг 2020 онһоо Орос гүрэнэй ниигэмэй-эдэй засагай байдалда горитойхон нүлөө үзүүлээ. 2020 оной апрелиин 7-до Орос гүрэндэ үдэрэй туршада энэ үбшэндэ нэрбэгдэһэн шэнэ ушарнуудай тоо анха түрүүшынхиеэ мянгаһаа дээшэ болоо.

2020 оной мартын 25-да гүрэн дотор коронавирус үбшэнэй дэлгэржэ эхилһэн ушарһаа Путин ажаһуугшадта ниигэмэй-эдэй засагай туһаламжын хэмжээнүүд тухай сонособо. Улас дотор хорюулай хэмжээнүүд нэбтэрүүлэгдэбэ. Нютаг можонуудай хүтэлбэрилэгшэдтэ нэмэлтэ эрхэнүүд олгогдоо.

Июниин 23-да Путин Оросой Холбоото Уласай ажаһуугшадта телехандалгада коронавирусай халдабарита үбшэнтэй тэмсэлэй дүнгүүдые согсолжо, саашанхи хэмжээнүүд тухай соносхобо.

Августын 11-дэ Путин Орос гүрэндэ COVID-19 гэһэн вакцина бүридхэлдэ абтаһан тухай соносхобо.

2020 оной сентябрь һарада Орос гүрэндэ ехэ хэмжээнэй һайн дураараа тарилгын хэмжээ ябуулга эхилээ. Юрэнхылэгшын ажалда коронавирусай хизаарлалтанууд нэбтэрүүлэгдэбэ, илангаяа зүбшэн хэлсэлгын үедэ ниигэмэй зай сахиха тухай.

Хорото хамшаг Оросой эдэй засагые доройтолгодо хүргэбэ.

Зэбсэгтэ хүсэнүүд

2012 оной ноябриин 6-да Сергей Шойгу Оросой Холбоото Уласай Баталан хамгаалгын сайдай тушаалда томилогдоо.

Сергей Шойгу Владимир Путин хоёр «Восток-2018» гэһэн сэрэгэй һуралсалнуудай үедэ

2018 оной мартын 1-дэ Юрэнхылэгшэ Путинай жэл бүриин хандалга тунхаглагдаһан байна. Гол бодолынь хадаа Орос гүрэниие бэеэ хамгаалха хүсэ шадалаар найдабаритайгаар хангалта болоно.

Оросой Эрдэмэй Академиин академик Алексей Арбатовай тэмдэглэһээр, Путин өөрынгөө захяа соо тон зүб ба тодорхой мэдүүлгэ хэһэн байна: «Манай гүрэндэ гү, али манай эб нэгэдэгшэ гүрэнүүдтэ бага, дунда гү, али ямаршье хүсэтэй ядерна зэбсэг хэрэглэлгые бидэ манай гүрэндэ ядерна добтололго гэжэ үзэхэбди. Харюунь дары түргэн үгтэхэ ба удаадахи бүхы үрэ дүнтэй байха».

Ядерна буу зэбсэгэй дэлгэрэлгэ тогтоохо бодолго

2020 оной июнь һарада Юрэнхылэгшэ Путинай «Ядерна буу зэбсэг тогтоолгын талаар Оросой Холбоото Уласай гүрэнэй бодолгын үндэһэ һуури» тухай зарлиг хүсэндөө орожо, гүрэнэй ядерна буу зэбсэг хэрэглэхэ аргын дүрбэн ушар тодорхойлогдоһон байна.

Гадаадын бодолго (2012 онһоо)

Владимир Путин Санкт-Петербург хотодо үнгэргэгдэһэн G-20 гэһэн саммит дээрэ. 2013 он

2019 ондо Bloomberg гэһэн агетство 20 жэлэй туршада засагта байһан Путинай гадаада бодолгые ехэ амжалтатай гэжэ сэгнэһэн байна. Тэрэ тоодо Путин Хитад гүрэнтэй холбоо харилсаагаа бэхижүүлжэ, Крымые Орос гүрэнтэй нэгэдүүлээ, Сириин дайнай ябасые хубилгажа, Оросые Дүтын зүүн зүгэй гол тоглогшо болгожо, НАТО-ын гэшүүн байһан Турк гүрэндэ ЗРК С-400 худалдажа шадаа, мүн Америкын гол эб нэгэдэгшэ Саудай Аравитай буу зэбсэгэй, нефтиин томо хэлсээнүүдые баталһан байна. Орос гүрэн мүн лэ 20 жэлэй туршада анха түрүүшынхиеэ Африкада өөрынгөө нүлөө үргэдхэжэ эхилһэн байна.

США

ЦРУ-гай хүдэлмэрилэгшэ байһан Эдвард Сноудендэ Орос гүрэн саг зуурын хорохо газар олгоһонһоо, Сиридэ болоһон эрхэтэнэй дайнай байдалаар ондо ондоо хараатай байһанһаа, Орос гүрэндэ хүнэй эрхын талаар орёо асуудалнуудһаа боложо 2013 оной август һарада Орос-Америкэ хоёрой харилсаан гэнтэ доройтоһон байна.

Владимир Путин ба Барак Обама, 2015 оной сентябриин 29

2016 оной ноябрь һарада Америкын Холбоото Штадуудай Юрэнхылэгшын һунгалтын дүнгөөр Дональд Трампын илалта Орос гүрэндэ холбоо харилсаанай һайжарха найдабари түрүүлбэ, теэд энэнь бэелүүлэгдээгүй.

Владимир Путин ба Дональд Трамп Хельсинкэдэ болоһон Орос-Америкын дээдын хэмжээнэй уулзалгада. 2018 он

Джо Байденай засагай газарай захииргаанда байха үедэ СНВ-III гэһэн һунаалгын хэлсээн баталагдһан, февралиин 3-да энэ хэлсээн хүсэндөө ороо. 2021 оной июниин 16-да Женевэдэ гүрэнүүдэй ударидагшадай түрүүшын дээдын хэмжээнэй уулзалга үнгэргэгдэбэ. 2021 оной декабрь һарада Орос гүрэн Амэрикэдэ болон НАТО-до аюулгүйн байдалай харюусалга даалгын хэлсээнэй түсэлнүүдые оруулһан байбашье, 2022 оной январь һарада болоһон хэлсээнүүд үрэ дүнгүй түгэсэбэ.

2022 оной февралиин 24-дэ сэрэгэй тусхай ябуулга эхилһэн, энээнэй боложо байха үедэ Америкын Холбоото Штадууд Украинада сэрэгэй туһаламжа үзүүлһэн, энэнь 2023 оной ноябрь һарада 111 млрд долларһоо дээшэ болоһон байна .

Сириин доройтол

Сиридэ болоһон 2011 ондо эрхэтэнэй зүрилдөөнэй эхилһэнһээ хойшо Орос гүрэн Сириин Юрэнхылэгшэ Башар Асадые гадаадын харилсаанай болон сэрэгэй техническэ талаар дэмжэһэн байгаа. 2015 ондо Хмеймимэй агаарай бааза нээгдээ.

2015 оной сентябриин 30-да Башар Асадай гуйлтаар Орос гүрэн Сиридэ «Исламай улас» болон «Джебхат ан-Нусра» гэһэн алан һүрдүүлэгшэдэй бүрилдэлгэнүүдтэ эсэргүү сэрэгэй ябуулга эхилһэн байна. Оросой Сириин дайнда орохонь Амэрикатай зүрилдөөнэй улам бүри ехэ болоһон ушарһаа болоо.

Путин Хмеймимэй агаарай баазада Сириин сэрэгэй ябуулгын түгэсхэл тухай соносхол хэнэ. 2017 оной декабриин 11

2017 оной декабриин 11-дэ Путин Сириин гол сэрэгэй ябуулга түгэсхэһэн тухайгаа соносхобо. Оросой Хмеймимэй агаарай бааза болон Тартус хотодо оршохо Оросой Холбоото Уласай далайн сэрэгэй флодой эд зөөриин-техническэ хангалтын түб газар уласта үлэбэ. 2023 оной байдалаар Сириин босоогшодто эсэргүү Оросой сэрэгэй-замбуулинай хүсэнүүдэй тогтомол хизаартай сэрэгэй үйлэ ябуулганууд үргэлжэлнэ.

Түүрэг Улас

Түүрэг Уластай харилсаан 2015 оной ноябрь һарада тэдэнэй Оросой Су-24 гэһэн бомбардировщигые турциин сэрэгэй самолёдой буудажа унагааһанайнь һүүлдэ муудаһан байна. Орос гүрэн Түүрэг Уласта хэһээлтын хэмжээнүүдые табижа, «Турецкий поток» гэһэн түсэлые зогсоожо, визэгүй гуримые болюулһан байна. Түүрэг Уласай Юрэнхылэгшэ Реджеп Тайип Эрдоганай 2016 оной июниин 27-до Оросой урда хүлисэл гуйтар гүрэнүүд хоорондын харилсаанууд хүйтэрһэн байгаа, тэрэнэй хүлисэл гуйһанай һүүлдэ харилсаан һайн боложо эхилээ бшуу.

Орос Улас ба Түүрэг Улас Ирантай хамта Сириин газарта гуримшуулгын зууршалагшад болоһон байна. 2020 оной январь һарада «Турецкий поток» гэһэн газ гүйлгэдэг сорго нээгдэһэн байна.

2022-2023 онуудта Түүрэг Улас Орос-Украина хоёрой хоорондохи харилсаанда зууршалагшань боложо үгэ хэлэһэн байна. 2022 оной март һарада Стамбул хотын Долмабахче ордондо Украинын орлсонгүй байлга тухай хэлсээнэй түсэл зүбшэн хэлсэгдэһэн байбашье ойлголсон эблэрэлгэ баталагдаагүй, тиигэжэ сэрэгэй тусхай ябуулга үргэлжэлһэн байна.

Зүблэлтэ засагай һүүлээрхи гүрэнүүд

2014 оной ноябриин 24-дэ Путин болон Абхазиин Юрэнхылэгшэ Рауль Хаджимба хоёр 10 жэлэй хугасаатай эб нэгэдэлэй ба стратегическэ удха шанартай холбоо нүхэсэл тухай хэлсээндэ гараа табижа, хамтын хамгаалалгын орон зай байгуулһан байна. Орос гүрэн Абхазида мүнгэн туһаламжын хэмжээ нилээд ехэ болгоо.

Беларусь Уласта 2020 ондо болоһон Юрэнхылэгшын һунгалтын болон удаадахи эсэргүүсэн тэмсэлэй һүүлдэ Орос гүрэн Александр Лукашенкые дэмжээ. 2021 оной ноябриин 5-да Путин Лукашенко хоёр Эб нэгэдэһэн Уласуудай «2021-2023 онуудта Холбоото Улас байгуулха тухай хэлсээнэй дүримүүдые бэелүүлхэ гол шэглэлнүүд тухай» зарлигта гараа табижа, 28 интеграциин хэрэг ажалай хүтэлбэринүүдые баталба.

2020 оной ноябриин 9-дэ Путинай зууршалгаар Армени болон Азербайджан хоёрой хоорондохи Карабахта болоһон дайн зогсоохо тухай хэлсээн баталагдаа, Оросой энхэ тайбанай сэрэгүүдые эльгээхэ тухай хараалагдаһан, энэнь зэбсэгтэ тулалдаанай һөөргөө эхилхэ арга боломжые усадхажа, гадаадын харилсаанай үйлэ ябасые дахин байгуулха ёһотой байгаа. 2023 оной сентябрь һарада Азербайджан Нагорно Карабахые бүрин мэдэлдээ тогтоожо, 2024 оной январиин 1-дэ Нагорно Карабах Улас байхаяа болиһон байна.

Уласхоорондын ехэ хуралдаанууд

2015 оной сентябрь һарада Путин 10 жэлэй туршада анха түрүүшынхиеэ Нью-Йорк хотодо Нэгэдэмэл Үндэһэтэнэй Эмхиин Ехэ Ассамблейн хуралдаанда үгэ хэлэхэдээ, Исламай гүрэнтэй тэмсэхын тула алан һүрдүүлэгшэдтэ эсэргүүсэхэ үргэн холбоо байгуулхые уряалба.

2020 оной январь һарада Иерусалимда болоһон Дэлхэйн Холокостын хуралдаанда Путин Нэгэдэмэл Үндэһэтэнэй Эмхиин Аюулгүйн Зүблэлэй үндэһэ һуури табигша гэшүүд болохо уласуудай толгойлогшонорой уулзалга үнгэргэхэ тухай дурадхаһан, теэд халдабарита COVID-19 үбшэн тэдэ түсэбүүдые һандаргааһан байна.

Путин АТЭС, ШОС, ОДКБ, СНГ, ПМЭФ болон бусад уласхоорондын ехэ хуралдаануудта саг үргэлжэ хабаададаг байгаа.

Хитадай Арадай Улас, Ази-Номгон далай шадарай нютаг можо (АТР)

Украинада болоһон үйлэ хэрэгүүдһээ боложо Баруунай гүрэнүүдтэй харилсаанай доройтохын урда тээ Путин Оросой Холбоото Уласай гадаада бодолгын түрүү шэглэл хадаа «Зүүн зүг руу эрьелтэ» гэжэ соносхоһон байна.

БРИКС-тэ ородог гүрэнүүдэй ударидагшад 2017 он

2012 оной декабрь һарада Путин «Газпром» хамжаанда «Сибириин хүсэн» гэһэн газ гүйлгэдэг соргын түсэл шэнжэлхэ тухай даабари үгэһэн байна. Хитад руу газ 2019 оной декабриин 2-то эльгээгдэжэ эхилһэн байна.

2023 оной март, октябрь һарануудта Москва болон Бээжэн хотонуудта Путин Си Цзиньпин хоёр уулзажа, гүрэнүүд хоорондохи хэлсээнүүдые хэхэн байна. Хойто далайн зам хүгжөөхэ, «Сибириин хүсэн — 2» гэһэн барилга хэхэ, Монголоор унаа тээбэриин коридор байгуулха тухай таланууд хэлсэбэ.

Путинай 2024 оной Юрэнхылэгшын һунгалтаһаа хойшо түрүүшын хари гүрэнэй уулзахаяа ошолго май һарада Хитад руу болоһон байна.

Орос гүрэндэ Крымэй ороһоной һүүлдэ Украин Уластай харилсаан

Крым Улас болон Севастополь хото Оросой бүридэлдэ орохо тухай хэлсээндэ гараа табилга. Москва, Кремль, 2014 оной мартын 18

2014 оной мартын 19-дэ Оросой Крым дээрэ бүрин эрхэтэ байдалаа тунхаглаһанай һүүлдэ үглөөдэрынь, Путин Керчиин нуур хоолойгоор харгын болон түмэр замай хүүргэ бариха зорилго урдаа табиба. Хүүргын автохаргын хубинь 2018 оной майн 15-да, түмэр замай хубинь 2019 оной декабриин 23-да нээгдэһэн байна.

Владимир Путин 2023 оной февралиин 21-дэ Холбоото уласай Суглаанда хандахадаа Айлшадай буудаг газарта

2022 оной февралиин 21-дэ Путин ДНР ба ЛНР хоёрой, үнэлэгдэһэн тухай зарлигта гараа табижа, февралиин 24-дэ Юрэнхылэгшын шиидхэбэреэр сэрэгэй тусхай ябуулга эхилһэн байна. 2024 оной июниин 14-дэ Путин шэнэ нютаг дэбисхэрые Оросой бүридэлдэ үнэлэгдэһыень зүбшөөржэ, Украинын оролсонгүй байлгын зэргэ баримталха эрилтэ дүүргээл һаань буу зэбсэг зогсоохо тухай соносхобо.

Үзэл суртал, бодолгын талаар хараа бодол, шажан мүргэлдэ хандаса

Үзэл суртал

Улас түрын үлүүдэ бодолгын талаар бодолгын эрдэмтэд болон сэтгүүлшэд Владимир Путиные хуушанай үзэлтэй хүн гэжэ ангилдаг. Путинай дурдаһан гүн ухаантанай ба түүхэшэдэй дунда гол түлэб баруунай (гээгдэнги хархис үзэлтэй) консерваторнууд: И. А. Ильин, К. Н. Леонтьев, Л. Н. Гумилёв, Н. А. Бердяев, Н. М. Карамзин, Д. И. Менделеев, В. С. Соловьев. Путинай эгээл дуратай гүн ухаантан гээд И. А. Ильиниие улас түрын бодолгошод нэрлэдэг.

Оросой болон зүблэлтэ үеын түүхэдэ хандаса

Владимир Путин «Большая Российская энциклопедия» гэһэн дүүрэн согсолборитой танилсалгын үедэ»

2013 ондо Путин дунда һургуулинуудта Орос гүрэнэй түүхэдэ һургалгын номуудые нэгэ мүрөөр зохёохо тухай үүсхэл гаргаһан, энэ хадаа түүхын зүрилдөөнүүдһээ, хоёр янзын тайлбаринуудһаа сүлөөлхэ хүсэлэнтэй байгаа — эдэ һуралсалай номуудые хэрэглэн һургуулинуудта Оросой түүхын шудалал 2016/2017 оной һуралсалай жэлдэ эхилһэн байна.

2005 ондо Путин СССР гүрэнэй хубинууд боложо һалалга XX зуун жэлэй эгээл ехэ геополитическэ ауюул гэжэ нэрлэбэ. Гэхэтэй хамта тэрэ шэнэ арадай засагтай Орос гүрэн байгуулхын тулада олониитые нэгэдхэлгэдэ уряалба.

Шажан мүргэлдэ хандаса

Путин Спасо-Преображениин Валаамай сүмэдэ архимандрит Панкратитай (зүүн гарһаа), 2001 оной августын 16

2012 оной январь һарада һунгуулиин кампаниин үедэ Путин нялха нарай наһандаа үнэн алдартанай шажанда уһаар арюудхуулһан тухайгаа хөөрэжэ үгөө. Хэрээһэ зүүлгэхэ ёһолол 1952 оной ноябрь һарада (Михаилай үдэртэ) Ленинград хотодо Спасо-Преображениин сүмэдэ болоһон байна.

Путин Москвагай болон Бүхы Оросой Патриарх II Алексийтэй тогтомол эмхидхэлтэй уулзадаг ба Москвагай болон Бүхы Оросой Патриарх Кириллтэй уулзадаг, шажанай ёһололнуудта хабаададаг, улас дотороо аяншалхадаа элдэб үнэн алдартанай сүмэнүүдые болон дасануудые эрьежэ ябадаг, шажанай ёһололой үедэ өөрыгөө хэрээһэлэн адислуулдаг.

Путинай хэлэһээр, «Оросой заншалта этигэл һүзэг ба Оросой Холбоото Уласай Зэбсэгтэ хүсэнүүдэй ядерна хаалта хоёр Орос гүрэн түрын байдалые бэхижүүлдэг, уласай дотоодын ба гадаадын аюулгүйн байдалые хангахада хэрэгтэй анханай боломжо бии болгодог бүридүүлэгшэ юм».

Олондо мэдээжэ дүрсэ

Владимир Путин Су-27 самолёдой хаамал һуурида, 2000 оной юрэнхылэгшын һунгалтын ябуулгын нэгэ хэһэг

2013 ондо Путин «Forbes» сэтгүүлэй жэл бүриин «дэлхэйн эгээн нүлөө ехэтэй хүнүүд» гэһэн рейтингдэ нэгэдэхи һуури эзэлжэ, Барак Обамые хоёрдохи һуурида түрижэ гараһан байна. Путин 2013 ондо өөрыгөө «өөрынгөө гүрэндэ болон уласхоорондын хэмжээндэ эрхэ мэдэлээ эдэбхитэйгээр харуулһан, эзэн хаан» гэжэ харуулһан ушарһаа түрүү һуури эзэлээ гээд тус рейтинг зохёогшод тэмдэглэнэ. Энэ дүн 2014 ондо дабтагдаа, һүүлээрнь үшөө 2016 ондо. «Орос гүрэнэй Юрэнхылэгшэ гүрэнэйнгөө нүлөө бүмбэрсэг дэлхэйн булан бүхэндэ шахуу дэлгэрүүлээ».

2015 оной октябрь һарада Путин өөрыгөө «түмэр далитай тагтаа» мэтэ гэжэ тодорхойлоо, худал хуурмаг, мэдэхэ ухаагүй байдал хүнэй эгээл муу, дурагүйдэмөөр шанарнууд гэжэ нэрлэбэ. Дрезден хотодо алба хаажа байхадаа, Путин өөрынгөө сэрэгэй алба хаагшадһаа сэбэр архи уудаггүй амидаралаараа илгардаг байгаа, харин 2018 ондо пиводо дуратай байһанаа мэдүүлээ, ерээдүйдэ жэмэсэй архи үйлэдбэрилхэ арга боломжые арсаагүй.

Нэрэ хүндын үйлэ ябуулганууд

Владимир Путин Хүл бүмбэгөөр дэлхэйн XXI тэмсээнэй нээлгын баяр ёһололой үедэ

2008 оной августын 31-дэ В. Путин Уссуриин сээртэ газар ошожо, тэндэ Уссуриин барнуудые шэнжэлгын ба абархын үйлэ хэрэгүүдэй түсэбтэй танилсаа.

Путин Амарай харгы дээрэ шара Лада Калина жолоодоно. 2010 он

2010 оной апрелиин 28-да Путин Франц Иосифой Газар гэһэн архипелаг ошожо, сагаан баабгайн тоо толгой хинан хаража байһан эрдэмтэдэй экспедициин ажалтай танилсаа. Путин нэгэ баабгайда GPS-хүзүүбшэ зүүлгэжэ табиба.

2012 оной сентябриин 5-да Салехард шадархи «Кушеват» гэһэн шубуу шэнжэлэгшэдэй станцида Путин «Найдалай ниидэлгэ» гэһэн түсэлэй хэмжээндэ Улаан номдо оруулагдаһан сибириин туруунуудые абарха туршалгада хабаадаһан байна. Рязаниин шубуу үдхэдэг газарта үүсхэбэрилэгдэһэн сибириин зургаан туруунуудта дулаан уларилтай газарта үбэлжэхэ замые харуулхын тула, Путин сагаан комбинезон үмдэһэн, туруунуудай шагайн толгойдо мотоорто дельтапланай штурвалда һуугаад, гурбан ниидэлгэ хэһэн байна: түрүүшынхинь туршалгын, тиихэдэ үшөө хоёр ниидэлгэ – сибириин туруунуудтай хамта.

2018 оной зун Путин Орос гүрэндэ футболоор FIFA-гай 21-дэхи дэлхэйн чемпионат нээбэ.

2019 оной июль һарада В. Путин Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай үедэ шэнгэһэн Щ-308 «Сёмга» гэһэн шунгадаг онгосо дээрэ наһа бараһан шунгадаг онгосын сэрэгшэдэй дурасхаалда батискаф соо Финскэ далайн буланай оёорто шунгаһан байна.

Һонирходог зүйлнүүд

Путин хадын санаар халтирха дуратай. Самбо болон дзюдогоор тамирай мастер. Самбо барилдаагаар Ленинградай абарга (1973) ба дзюдогоор (1975), самбо барилдаагаар Россиин габьяата һоригшо (1998), «Труд» гэһэн һайн дураараа тамирай бүлгэмэй абарга, СССР-эй Кубогта хүртэһэн, тамирай һайн дуранай бүлгэмүүдэй болон дээдэ һургуулиин чемпионадуудай оло дахин илагша, «Жальгирис» болон «Калев» гэһэн ДСО-гой чемпионадуудай илагша. 2014 ондо Кёкусин-кан каратэ-до эмхиин Уласхоорондын хороон Путинда Кёкусинкайн наймадахи дан барюулаа.

Немец хэлэ тордиһогүй һайн мэдэхэ, англи хэлэн дээрэ хөөрэлдэжэ шадаха.

• 

  Путин (баруун тээһээ) Монакогой тайжа Альберт II (зүүн талаһаа) болон Шойгу хоёртой рафтингаар аяншалгын үедэ Енисей голдо загаһа барижа байна. Тыва, 2007 оной августын 13

• 

  Өөрынгөө Harley-Davidson дээрэ байк-шоудэ. Севастополь, 2010 оной июлиин 24

• 

  Путинһээ урдахи дэгээ.Токио, 2012 оной апрелиин 19

• 

  Һүниин хоккейн нааданда. Сочи, 2015 оной майн 16

Хубиин ажабайдал

Гэр бүлэ

Владимир Путин ба Людмила Шкребнева хоёрой түрэ. 1983 он

1983 оной июлиин 28-да 30 наһатай Путин 25 наһатай Людмила Александровна Шкребневатай гэрлэбэ.

2013 оной июниин 6-да «Россия-24» телеканалда үгэһэн интервьюдоо Владимир Людмила Путинтэнэй гэрлэлгэ хоер талын хэлсэһэн шиидхэбэреэр түгэсэһэн тухай мэдүүлээ. Путинай тэмдэглэһээр, шажанай ёһоор гэрлүүлгэ болоогүй, тиимэһээ тэрэнэй хэлэһээр, һалахада шажанай тала үгы. Путинай хэблэлэй секретарь Дмитрий Песковэй тайлбарилһаар, һалалга өөрөө 2014 оной март һарын байдалаар түгэсхэгдэһэн тамгатай болонхой.

Үхибүүд ба зээнэр

Тэдэнэр хоёр басагадтай болоһон: Мария (1985 оной апрелиин 28-да Ленинград хотодо) ба Екатерина (1986 оной августын 31-дэ Дрездендэ) - тэдэ Санкт-Петербургын гүрэнэй ехэ һургуулида һураһан (2003 ондо ороһон) - Мария биологи болон газар шэнжэлгын таһагта, Екатерина зүүн зүгэй таһагта.

2012 оной декабриин 20-до Путин хэблэлэй хуралдаан дээрэ басагадынь хоюулаа Москвада ажаһууна, һурана зарим талаараа ажаллажа эхилэнхэй гээд мэдүүлээ.

Мария 2012 оной августын 15-да Москва хотодо хүбүү түрэбэ. 2017 оной июниин 15-да Владимир Путин һаяхана хоёрдохи зээ хүбүүмни түрөө гэжэ дуулгаба.

Бэе махабадай байдал

Путин Рождестводо зорюулагдаһан мүргэлдэ Симеон ба Анна хоёрой сүмэ соо 2018 ондо

Путин элүүр энхэ ажабайдал сахидаг, тамхи татадаггүй, бусадые тамхи татахыень һайшаадаггүй, харин эмшэн Сергей Мироновой хэлэһээр, эм уухаяа һэжэглэдэг, дуратайгаар банида ородог. Онсо байдалай тохёолдобол эмнэлгэ Түбэй клиническэ эмнэлгын газарта гарадаг.

Путин 2018 оной январиин 19-дэ Селигер хотодо крещениин уһанда оролго

Ордон үргөөнүүд болон албанай унаа тээбэри

Шэнэ-Огарёвын ордон үргөөнэй хорёо

2000 онһоо хойшо Путин Москва шадар оршодог Ново-Огарёвын ордон үргөөдэ баймга ажаһууна. Мүн тиихэдэ юрэнхылэгшын албан ёһоной байранууд: Санкт-Петербург шадар — Стрельнэ хотын Константинай ордон; Сочи хотодо - «Бочаров Ручей»; Твериин можодо – «Русь» ордон үргөө (Завидово үндэһэтэнэй паркын дэбисхэр дээрэ); Валдайн нуур дээрэ - «Долгие Бороды» ордон. Путин Кремль соо албан ёһоной байратай.

Путин ажалдаа ошохын тулада вертолёт хэрэглэхэ шиидхэбэриеэ, юрэнхылэгшын кортежэй үдэр бүриин үнгэрдэг замһаа боложо түгжэрэл болодог, тиимэһээ Москва хотые тэрээнһээ сүлөөлхэ хүсэлтэйгөөр тайлбарилба. 2018 он болотор Mercedes Pullman албан ёһоной машинаар ажаллажа байгаа, 2018 ондо инаугурацида Путин «Кортеж» гэһэн шэнэ оросой лимузин анха түрүүшынхиеэ олоной дунда унаһан байна.

Юрэнхылэгшын байнгын агаарай онгосо хадаа Ил-96, тэрээнэй борт дээрэ уласай толгойлогшын албанай таһалга болон үндэр салуу байранууд, хуралдаанай танхим, Зэбсэгтэ хүсэнүүдые хүтэлбэрилхэ ударидалгын газар байрлана.

Путинай дүрсэ - соёлой һалбарида

Хэлхеэ холбооной тэмдэгүүдтэ

Азербайджан Уласай хэлхеэ холбооной тэмдэг дээрэ Гейдар Алиевтай (2001)

Оросой шууданай гурбан марка В. В. Путиндэ зорюулагдаа, мүн тиихэдэ Азербайджанай шууданай марканууд, Хитадай, Либериин, Молдавиин, Словакиин, Словениин, Украин Уласай болон Узбекистанай.

Фильмүүдэй тобьёг

• 2001 он — «Путин. Високосный год». Владимир Путинай юрэнхылэгшын тушаалда байһан түрүүшын жэл тухай фильм.
• 2007 он — «55» — Никита Михалковай Владимир Путинай Юрэнхылэгшын тушаал эзэлһэн тухай баримтата фильм. Путинай 55 наһанай ойдо харуулагдаа.
• 2012 он — «Путин, Россия и Запад» баримтата фильм
• 2015 он — «Президент» — Владимир Соловьевай оросой дүүрэн хэмжээнэй баримтата фильм.
• 2015 он — «Крым. Путь на Родину» — Андрей Кондрашовай оросой дүүрэн хэмжээнэй баримтата фильм.
• 2015 он— «Миропорядок» — Владимир Соловьевай оросой дүүрэн хэмжээнэй баримтата фильм.
• 2016 он — «Украина в огне» — Игорь Лопатёногой америкын дүүрэн хэмжээнэй баримтата фильм.
• 2017 он — «Интервью с Путиным» — Оливер Стоунай найруулан табиһан америкын дүрбэн хубиһаа бүридэһэн баримтата фильм.
• 2017 он — «Большой, любимый, дорогой» — «Десятая муза» гэһэн хүүгэдэй киностудиин оросой богони хэмжээнэй фильм.
• 2018 он — «Валаам» — российский документальный фильм Андрея Кондрашова.
• 2018 он — «Миропорядок 2018» — Владимир Соловьевай оросой дүүрэн хэмжээнэй баримтата фильм.
• 2018 он — «Путин» — Андрей Кондрашовай оросой дүүрэн хэмжээнэй баримтата фильм.
• 2018 он — «Свидетели Путина» — Виталий Манскын оросой баримтата фильм.
• 2018 он — «Дело Собчака» — Вера Кричевскаягай оросой баримтата фильм.
• 2019 он — «В борьбе за Украину» — Игорь Лопатёногой америкын дүүрэн хэмжээнэй баримтата фильм.
• 2020 он — британиин мини-сериал «Путин: история русского шпиона». Гурбан хубиһаа бүридэһэн баримтата фильм.
• 2024 он — сэтгүүлшэнтэй хэһэн хөөрэлдөөн, Tucker Carlson Network гэһэн видеоплатформын үндэһэлэгшэ Такер Карлсонда.

Шагналнууд ба хүндэлэлгэ

Владимир Путин 2007 ондо Америкын «Time» сэтгүүлэй баримтаар «Жэлэй хүн» гэжэ нэрлэгдээ.

Америкын «Forbes» сэтгүүлэй мэдээсэһээр 2013, 2014, 2015, 2016 онуудта Путин дэлхэйн эгээ нүлөөтэй хүнүүдэй тоодо хэды дахин ороһон байна.

Оросой болон хари гүрэнүүдэй олон академи, дээдэ һургуулинуудай хүндэтэ доктор юм.

Агууехэ Пётр хаанай үндэһэтэнэй ниитын шангай лауреат (2001), «Үнэн алдарта арадуудай нэгэдэлые бэхижүүлхэ хэрэгтэ гайхамшаг ажаябуулгын түлөө» шагналнууд (2002), «Этигэл ба үнэн сэхэ байдалай түлөө» Гэгээн Андрейн шагналнууд (2004), Конфуциин нэрэмжэтэ эб найрамдалай шангай лауреат (Хитад, 2011).

2024 оной хабар Чечен Уласай Гудермес хотодо Оросой тусхай албанай ехэ һургуулида Путинай нэрэ олгогдоо.

Сэрэгэй нэрэ зэргэ ба ангиин зэргэ

• Нөөсын полковник (1999 он)
• Оросой Холбоото Уласай 1-дэхи ангиин гүрэнэй бодото зүблэгшэ (1997 оной апрелиин 3)

Бэшэһэн ном зохёолой тобьёг

• Путин В. В. Стратегическое планирование воспроизводства минерально-сырьевой базы региона в условиях формирования рыночных отношений (Санкт-Петербург и Ленинградская область): дисс. … канд. экон. наук. — Санкт-Петербург, 1997. — 218 с.
• Путин В. В. Избранные речи и выступления. — М.: Книжный мир, 2008. — 471 с.
• Путин В. В. Прямая речь. — М.: Звонница-МГ, Новый ключ, 2016. — Т. 1—3. — 1000 экз.
• Путин В. В. Россия на рубеже тысячелетий // Независимая газета. — 1999. — 30 декабря.
• Владимир Путин Почему трудно уволить человека // Русский пионер. — 2009. — 16 июня.
• Путин В. В. Россия сосредотачивается — вызовы, на которые мы должны ответить // Известия. — 2012. — 16 января.
• Путин В. В. Россия: национальный вопрос // Независимая газета. — 2012. — 23 января.
• Путин В. В. О наших экономических задачах // Ведомости. — 2012. — 30 января. — № 15(3029)
• Путин В. В. Демократия и качество государства // Коммерсантъ. — 2012. — 6 февраля. — № 20/П (4805)
• Путин В. В. Строительство справедливости. Социальная политика для России // Комсомольская правда. — 2012. — 13 февраля.
• Путин В. В. Быть сильными: гарантии национальной безопасности для России // Российская газета. — 2012. — 20 февраля. — № 35(5708)
• Putin V. A Plea for Caution From Russia // The New York Times. — 2013. — September 11.
• Wladimir Putin Offen sein, trotz der Vergangenheit // ZEIT ONLINE.
  22. Juni 2021

Ажаглалтанууд

Ном зохёол

Ссылкэнүүд

• ТАСС, 7 октября 2021. Биография Владимира Путина
• putin.kremlin.ru(ород)
  eng.putin.kremlin.ru(англ) — официальный сайт Путина Владимира Владимировича
• Архив сайта Председателя Правительства РФ В. В. Путина (2008—2012)

Владимир Путин