Бадма-Ханда Аюшеева

Бадма-Ханда Аюшеева
Бадма-Ханда Аюшеева
Гол мэдээсэл
Дүүрэн нэрэ	Аюшеева Бадма-Ханда
Түрэһэн үдэр	1979 оной майн 28 (45 наһатай)
Түрэһэн газар	Шэнэхээн, Бэеэ дааһан эвенк хушуун[d], Хулан-Буир[d], Хара Мүрэн можо, Хитад Улас;
Гүрэн	Хитад Улас; Оросой холбоото улас;
Мэргэжэлнүүд	Буряадай дуушан
Эдэбхитэй ажалай жэлнүүд	1998 онһоо
Жанрнууд	Үндэһэн-поп хүгжэм
Суг ажалтанай бүлгэм	Буряадай гүрэнэй үндэһэтэнэй дуу, хатарай «Байгал» театр
Шагналнууд	Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн (2006 он); Буряад Уласай арадай зүжэгшэн (2018 он)
	РУВИКИ.Медиа дахи Медиафайл

Бадма-Ханда Аюшаева(бур. Аюшын Бадма-Ханда) — оросой буряад дуушан, 2006 ондо Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн (2006), Буряад Уласай арадай зүжэгшэн (2018), 1998—2010 онуудта - Буряадай гүрэнэй үндэһэтэнэй дуу, хатарай «Байгал» театрай гол дуушан.

Намтар

Хитадай Арадай Уласай Үбэр-Монголой бэеэ дааһан аймагта 1979 оной майн 28-да буряад бүлэдэ түрэһэн^[1]. Тэрэнэй элинсэг эсэгэ ХХ зуун жэлэй эхиндэ Орос гүрэндэ соробхилжо байгаа эрхэтэнэй дайнай үедэ Агын талаһаа Хитад руу зөөхэ баатай болоһон юм.

1993 ондо Бадма-Хандын гэр бүлэ Орос гүрэнөө бусан нүүжэ ерээд, Буряадай Уласай түб Улаан-Үдэ хотодо түбхинөө. Эндэ буряад хэлэндээ бэрхэ байһан Бадма-Ханда тэрэ дороо Буряад Уласай Үндэһэтэнэй 1-дэхи лицей-интернадта һуража захалаа. Дунда һургуулиин һүүлдэ Зүүн Сибириин гүрэнэй соёлой дээдэ һургуулида һуража гараа.

1998 онһоо эхилээд, Буряадай гүрэнэй үндэһэтэнэй дуу, хатарай «Байгал» театрай гол дуушанаар ажаллаа. Тэрэнэй гүйсэдхэдэг дуунуудай репертуарта Зүблэлтэ засагай жэлнүүдтэ буряадуудай алдаһан, харин Хитадай Үбэр-Монголой хотын тойрог болохо Хулан-Буирай бэеэ дааһан эвенк хушуунда ба Шэнэхээн нютагта буряад нүүдэлшэдэй дунда анханайнгаа түхэлөөр хадагалагдажа үлэһэн эртэ урдын буряад аялганууд онсо һуури эзэлнэ.

Бадма-Ханда Аюшеева онсо шухаг хоолойтой, аялгань өөрын жэгтэй һайхан нугалбаритай, шагнагшадай зүрхэ сэдьхэл буляама гоё дуунай маягтай. Хүгжэм шүүмжэлэгшэ иигэжэ тэмдэглэһэн байна:

«Тэрэнэй хоолойн тембр хонгёо, сэбэр, Бадма-Хандын дуулахые шагнахада, заримдаа хада уулаһаа тунгалаг горхоной гүйдэл дундаа буужа байһые соносовон мэтэ һанагдадаг бшуу»^[2].

«Цагаатай голни», «Наян Наваа», «Яахаш хүмбиб» ба «Эжыдээ» гэһэн дуунуудынь арад зондо ехэ гэгшээр һайшаагданхай.

2006 ондо Бадма-Хандада Буряадай габьяата зүжэгшэнэй нэрэ зэргэ олгогдоо.

Бадма-Ханда Аюшеева дэлхэйн эгээл нэрэ хүндэтэй тоглолтын газарнуудай нэгэн - Нью-Йорк хотын Карнеги-Холлдо уригдажа, тэрэ талмай дээрэ дуугаа дуулаһан түрүүшын, мүнөө дээрээ ори гансахан буряад дуушан болоод байна^[3]^[4].

2010 онһоо 2022 он болотор Москва хотодо ажаһуугаа. Мүнөө нютагаа бусажа, Улаан-Үдэ хотодоо ажамидарна.

Буряад үндэһэн соёл хүгжөөлгэ болон хадагалалгын хэрэгтэ хубитаяа оруулһанайнь түлөө 2018 оной мартын 20-ой зарлигаар Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов Бадма-Ханда Аюшеевада Буряад Уласай арадай зүжэгшэн гэһэн хүндэтэ нэрэ зэргэ олгобо.

Буряадай мэдээжэ дуушан, Буряадай арадай зүжэгшэн Бадма-Ханда Аюшеева хүбүүтэй болобо. Энээн тухайгаа дуушан ниигэмэй сүлжээндэхи өөрынгөө хубиин хуудаһанда олондо мэдүүлээ. - Гэр бүлэдэмнай ехэ баяр болобо. Хүбүүхэмни түрөө, - гэжэ Аюшеева уншагшадтаяа баяраа хубаалдаба.

Тоглолто харуулхаһаа гадна, дуушан һаяхана олзын хэрэг эрхилжэ эхилээ - Улаан-Үдэдэ шэнэхээн болон ургамалай бууза үйлэдбэрилдэг өөрын эмхи байгуулаа^[5].

Нэрэ зэргэнүүд ба шагналнууд

Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн (2006 он)
Буряад Уласай арадай зүжэгшэн (2018 он)^[6]

Дискографи

Наян Наваа (2001)
Амар мэндэ (Mongolian Music From Buryatia) (2004)

Ажаглалта

Ссылкэнүүд

[1] Биография: Бадма-Ханда Аюшеева.

[2] БАДМА-ХАНДА АЮШЕЕВА (БУРЯТИЯ).

[3] Бадма-Ханда даст единственный сольный концерт в Улан-Удэ.

[4] ttps://burunen.ru/media/89579-solnyy-kontsert-badma-khandy-ayusheevoy/

[5] ttps://bgtrk.ru/news/society/221132/

[6] Бадма-Ханда Аюшеева стала Народной артисткой Бурятии.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]