Буряад Уласай Гүрэнэй туг

Буряад Уласай Гүрэнэй туг
Нютаг можо	Буряад Улас
Гүрэн	Оросой Холбоото Улас
Баталагдаһан	1992 оной октябриин 29-дэ
Зохиһон таарал	1:2
ГГР-эй  дугаар	445
Зохёогшод
Н. Батуев, В. Абаев, С. Калмыков
РУВИКИ.Медиа дахи Медиафайл

Буряад Уласай Гүрэнэй туг (ород хэлэн Государственный Флаг Республики Бурятия), Буряад Уласай Гүрэнэй герб болон Буряад Уласай Гүрэнэй Һүлдэ дуун хоёртой хамта улас түрын һүлдэ тэмдэгүүдэй нэгэн болоно.

1992 оной октябриин 29-дэ хуулиин ёһоор баталагдаһан юм. Оросой Холбоото Уласай Гүрэнэй һүлдэ тэмдэгүүдэй бэшэмэл түүхын тобьёгто бүридхэлэй 445-дахи дугаартайгаар оруулагданхай.

Буряад Уласай Гүрэнэй тугай зураглал

1992 он

«Флаг состоит из трёх горизонтальных полос: синей, которая вдвое шире остальных, белой и жёлтой. В древковой части синей полосы на расстоянии 1/4 длины флага от древка изображено золотое соёмбо (то есть изображение луны, солнца и очага из трёх языков пламени). Отношение длины флага к его ширине равно 2:1».

2007

«Буряад Уласай Гүрэнэй туг» сэхэ углуутай тэбхэлжэн бүд болоно. Тэрэ адлихан үргэнтэй утаашаа хоёр хуби болгогдожо хубаагдаад, гурбан хэбтэһэн зуруудһаа бүридэнэ. Дээдэ талынь хуби хүхэ үнгэтэй, доодо талынь хуби адлихан үндэртэй сагаан, шара үнгэтэй юм. Дээдэ талынь хүхэ зурууд дээрэ, эшынь дэргэдэ, тугай утаашын 1/4 зайда, алтан соёмбо зурагданхай.

Зуруудуудай хоорондохи хубиин тааралдалынь гэхэдэ, хүхэнь — тугай үргэнэй дүрбэнэй хоёр хуби, сагааниинь — үргэнэйнь дүрбэнэй нэгэ хуби, шарань — үргэнэйнь дүрбэнэй нэгэ хуби. Тугай үргэниие утатайнь сасуулбал, 1:2 гэжэ тааралдана.

Соёмбо — Буряад-монгол ороной заншалта һүлдэ тэмдэг — шара үнгөөр дүрсэлэгдэнхэй. Тэрэ хадаа һара, наран болон гуламтын дүрсэнүүд шата шатаар иигэжэ табсантуулагданхай: доронь һарын хахад сахариг, тэрэнэй дээрэ түхэреэн наран, тэдэ хоёрой дээдэ талада гурбалжан дүлэтэй ажамидаралай гуламтын һүлдэ дүрсэ.

Буряад Уласай Гүрэнэй тугай үнгэнүүдэй тайлбари

• Хүхэ үнгэ буряад арадай үндэһэн түүхэ, соёл уралигай холбоо барисаа, мүн баһа хэлбэршэгүй, үнэн сэхэ байлга харуулна. «Хүхэ Мүнхэ тэнгэри» («Вечно Синее Небо») — дээдэ тэнгэриин бурхадай ба буряад зоной хуби заяанай бэелэл мүн.
• Сагаан үнгэ (мүнгэн) — арюун һайхан сэдьхэлэй эхин үндэһэн, зол жаргалай, амгалан тэнюун байдалай, энхэ тайбанай, нэгэдэлэй ба бүрин бүтэнэй һүлдэ тэмдэг.
• Шара (алтан) үнгэ — нигүүлэсхы сэдьхэлэй тэмдэг, хүн ба байгаалиин зохилдолые гэршэлэн, ухаан сэдьхэлэй хүгжэн һалбаралга тухай хэлэнэ. Үбэр Байгалай буряад һүзэгшэд түбэд буддын шажанай гелуг һургуулиин шажанда шүтэнэ, тэрэнэй һүлдэ тэмдэгэй үнгэ — шара, тэрэнь мүн баһа Буддын шажантанай үнгэ тэмдэг болоно бшуу.

Буряад соёмбо һара, наран ба гал гэһэн (доороһоо дээшэ) гурбан зүйлһөө бүридэнэ. Гал гээшэ арюун сэбэрэй һүлдэ тэмдэг, гэр гуламта сахин харагша — дулаанай тэмдэг, амидарал, гэрэл, шэнээр түрэлгэ, һайн байдал, амгалан тайбан, гал гуламта гэһэн удхатай байна. Түрүүшын гал дүлэн хэлэн үнгэрһэн сагые, дундахинь мүнөө үеые, гурбадахи хэлэниинь ерээдүйн үеые тэмдэглэнэ. Дүлэтэ хэлэнүүд хамтадаа түүхын үргэлжэлэл ба уг залгамжадаг заншал тухай хэлэнэ. Нарантай амидаралай узуур үндэһэн, амидарха шадал, гэрэл, баялиг, элбэг дэлбэг байдал тухай бодолнууд холбоотой. Һара хадаа һүниин эзэн эхэнэр байһан тула монгол ба түүрэг арадуудай дунда гол гэрэлтэ одон гэжэ хүндэлэгдэдэг байгаа. Эдэ арадууд энээндэ нюуса, таагдашагүй юумэ харадаг байһан. Хахад һара, үхэлгүй байдалай мүнхын ундаатай сома амһарта, ухаан бодол шалгахын һүлдэ тэмдэг болоно.

Ссылкэнүүд

Буряад Уласай Хуули, Улаан-Үдэ хото, 2007 оной июлиин 02 № 2334-III

Ажаглалтанууд