Эстони
Бүгэдэ Найрамдаха Эстони Улас Eesti Vabariik (Эстони) | |
|---|---|
 Түрын туг
 Түрын һүлдэ
| |
|
Түрын дуулал: "Mu isamaa, mu õnn ja rõõm" "Эхэ оронмни - минии баяр жаргал" | |
 | |
| Нийслэл |
Таллин Ошибка скрипта: Функции «coordinsert» не существует. |
| Томо хото | Таллин |
| Албан хэлэн | Эстони[1] |
| Арад түмэн (2021[2]) |
68.8% Эстонишууд 24.2% Финууд 3.4% Бусад |
| Шажан (2011[3]) |
64.87% Шажангүй 34.03% Христосой 1.10% Бусад |
| Түрэ засаг |
Нэгэдэмэл парламентай бүгэдэ найрамдаха улас |
• Юрэнхылэгшэ |
Алар Карис |
• Юрэнхы сайд |
Кая Каллас |
| Уласай хурал | Рийгикогу |
| Түүхэ | |
• Автономи |
1917 оной 4 һарын 12 |
• Тусгаар тогтонол |
1918 оной 2 һарын 24 |
• Зүбшөөрэгдэһэн |
1920 оной 2 һарын 2 |
• Зүблэлтын оккупаци |
1940–1991 |
• Һэргээгдэһэн |
1991 оной 8 һарын 20 |
• нэгэдэһэн |
2004 оной 5 һарын 1 |
| Дэбиcхэр газар | |
• Бүхэлидөө |
45,339129) |
• Уһанай хуби (%) |
5.16 [5] |
| Хүн зон | |
• Тоосоо 2021 |
 1,330,068[6] |
• Census |
1,294,455[7] |
• Нягтарал |
29.22 |
| ХАШТ) | 2021 оной тоосоо |
• Бүгэдэ |
$49.644 тэрбум[8] |
• Нэгэ хүндэ |
$39,54337) |
| ДНБ (нэрлэһэн) | 2021 оной тоосоо |
• Бүгэдэ |
$34.97 тэрбум97) |
• Нэгэ хүндэ |
$26,37735) |
| ОТББЭ (2019) |
 30.5[9]дундаж |
| ХХИ (2019) |
 0.89229 |
| Мүнгэн тэмдэгтэ | €) (EUR) |
| Сагай бүһэ | UTC+02:00 (EET) |
• Зун (ЗС) |
UTC+03:00 (EEST) |
| Телефоной код | +372 |
| Интернет домэйн | .ee |
Эстони (эстоняар Eesti) Зүүн хойто Балтиин гурбан уласуудай хойто талынхи улас юм. Албан ёһоор Бүгэдэ Найрамдаха Эстони Улас (эстоняар Eesti Vabariik) гэнэ.
Эстони Финэй булангаар хойто талаараа, Ригын булангаар баруун урда талаараа, Балтиин тэнгис нэрэтэ уһаар баруун талаараа далай тэнгистэ тулана. Урда талаараа Латви (343 км), зүүн талаараа Росси (338.6 км) гэхэ хоёр уластай газараар хиллэдэг.[11] Балтиин тэнгисэй саана урда зүгтэ Швеци, хойто зүгтэ Финланд хоёр улас Эстонидэ үлүү ойро байрладаг.
Эстони 45 227 км² (дэлхэйд 132-р томо) газар нютагтай, 2010 оной үедэ 1.3 сая хүн зонтой (дэлхэйдэ 151-р олон) байһан юм. Нэгэжэ км²-дэ 29 хүн (дэлхэйдэ 181-р шэгүү) оногдожо байна. Газар нютаг, хүн зоной тоогоор харисангы жаахан уласта тоосогдоно.
Һүүлшын зуун жэлэй түүхые үзэбэл Эстони Эзэнтэ Ородые мүхэһэнэй дараа 1918 ондо дараа тусгаар тогтонолоо зарлажа, хүршэ уласуудтаа эзэлэгдэхэ шахажа, хорёод жэл тусгаар байһанай дараа Дэлхэйн хоёрдугаар дайнай дараа СССР-ээр эзэмдэгдэжэ арбан табан Бүгэдэ Найрамдаха Уласуудай нэгэ болоһон. Удаан сагта зоблоһоной дараа 1991 ондо СССР бутархада дахин бэе даанги улас болоһон юм.
Хүн зон
2011 оной тоололгоор хүн зоной 68,7 % (889,770)-ые эстонишууд, 24.8-ые эстони хэлэн уласай ганса албан ёһоной хэлэн болоно. Эстони орон хэды газар нютагай байраар Балтын гэхэ болобошье эстони хэлэниинь балт түрэлэй хэлэн бэшэ харин Ураал изагуурай фин түрэлэй хэлэн болохын хубида эстонишууд финшүүдтэй үлүү хамаатай арад түмэн юм.
Эстони уласай нютаг дэбисхэр эхилээд 15 нэгэжэдэ хубаагдадаг. Эстонёор «maakond» (аймаг, англ. county) гэхэ энэ нэгэжэ дундажаар 4 742 км² нютаг, 90 мянган хүниие харьяалдагһаа үзэбэл монголоор «аймаг» гэжэ нэрлэжэ болохо юм. Үгы гү, нарин тоосохогүйгөөр «можо» гэжэ ойлгожо болоно. Эстонидо ниислэл Таллин (2010 ондо 411 980 ажаһуугшатай байба), Тарту (103,284) гэхэ зуун мянганһаа олон хүнтэй хоёр хото байдаг.
Засаг захиргаанай хубаари
|
Зүүлтэ
- ↑ The Constitution of the Republic of Estonia. Justiitsministeerium.
- ↑ Rahvaarv rahvuse järgi, 1. jaanuar, aasta.
- Statistics Estonia (29 April 2013).
- ↑ Minifacts About Estonia 2017.
- Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD).
- ↑ Population at beginning of year. Statistics Estonia (2021).
- ↑ PHC 2011 RESULTS. Statistics Estonia (2011).
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Estonia. International Monetary Fund (2019).
- Eurostat.
- ↑ 2020 Human Development Report. United Nations Development Programme (2019).
- ↑ Estonian Republic. Official website of the Republic of Estonia (in Estonian)
- ↑ census 2011
| Европо | ||
| Украина · Финланд · Франци · Хойто Македони · Хорвати · Черногори · Чехи · Швейцари · Швеци · Эстони | ||