Мао Цзэдун
| Мао Цзэдун | |
|---|---|
 | |
| Түрэһэн нэрэ: | 毛澤東 |
| Ажал үйлэ: | политик, сэрэг |
| Түрэһэн үдэр: | 1893 оной декабриин 26[1][2][…] |
| Түрэһэн газар: | Шаошань, Хухань, Чин улас |
| Эрхэтэнэй харьяалал: | |
| Наһа бараһан үдэр: | 1976 оной сентябриин 9[3][4][…] (82 наһатай) |
| Наһа бараһан газар: | Бээжэн, БНХАУ |
| Хэб маяг: | марксизм-ленинизм, маоизм |
| Гарай үзэг: |
 |
Мао Цзэдун (хитадаар 毛泽东; 毛澤東; Máo Zédōng) (1893 оной декабриин 26 — 1976 оной сентябриин 9) Хитадай хубисхалша, улас түрын онолшо, коммунис ударидагша. Тэрэ Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Арад Уласые (БНХАУ) 1949 ондо байгуулагдаһанһаань хойшо 1976 ондо наһа бараха хүрэтэрээ ударидаба. Тэрэнэй марксизм-ленинизм, сэрэгэй стратегида оруулһан онолой хуби нэмэри, тэрэнэй өөрын гэһэн коммунис бодолгые хамтадань үдэгүү маоизм гэдэг.
Мао мүнөөдэрые хүрэтэр һайн муугай али алинаар хэлэгдэдэг зүдхэлтэн хэбээр байгаа болоод һайн муугай али аляар хэлэгдэхэ, үргэлжэ хубиһан өөршэлэгдэхэ үбые арадаа үлдээһэн юм. Албан ёһоор Хитадта аугаа хубисхалша, улас түрын стратегиша, сэрэгэй суута ухаантан, улас үндэһэтэниие абрагша гэжэ ехэд хүндэлгэдэдэг. Хитадай олон эргэд Мао өөрын гарамгай мэргэн бодолгоор Хитад ороные хосрогдоһон хүдөө ажахын уласһаа дэлхэйн зонхилхо нэгэн гүрэн болгожо, оршон үеын Хитадай эдэй засаг, технологи, соёлой үндэһэн һууриие табиһан гэжэ үзэдэг. Мүн Маое Хитадта шүлэг найрагша, гүн ухаантан, лүндэншэ гэжэ үзэхэнь олонтаа. Илангаяа лүндэншэ гэжэ үзэдэгынь тэрэниие түрын эрхые барижа байха хугасаадань тахин шүтэжэ байһантай голшолон холбоотой.[5] Хэды Чан Кайшиин дэглэмые унаган Хитадай хубисхалые оройлон ударидан илалтада хүргэһэн гэхэ болобош хубисхалай дараа улс орноо удирдан жолоодох чадваргүй болох нь харагдаж бөөнөөр хорих хөдөлмөрийн лагер, цөллөгийн орон болон хувирчээ.Тэрэ "Ард түмэн бол юу дуртай хүссэнээ бичиж болох цаас гэж хэлэх дуртай" байсан нь А.Хитлерийн "ард түмэн бол дуртай үедээ хүчиндэж эрхэндээ байлгаж болдог эм хүн лугаа адил" ижил үзэл бодолтой нэгэн байһан ажа һэн.
Харин Маогойн ниигэм-улас түрын хүтэлбэринүүд, тухайлбал Ехэ үсэрэлтын бодолго, Соёлой хубисхал зэргэнь Хитадай соёл, ниигэм, эдэй засагта хохирол ушаруулжа, ниитые хамарһан үлэсхэлэн асарһан, үндэһэнэй үсөөнхи 300 мянга үлүү Үбэр Монгол, 1 сая Түбэд үндэһэтнэй аминда хүрэһэн алан хидаха бодолгые хэрэгжүүлэгшэ, хүсээр уусгаха тэрэнэй эхэ үндэһые табигша гэһэн буруудхагдадаг. 1949-1975 ондо Маогой ябуулһан бодолго, улас түрын хэлмэгдүүлэлтын уршагаар 50-70 сая хүн үхэһэн гэжэ үзэхэнь түгээмэл.[6] Дэн Сяопин 1978 ондо түрын эрхые абаһанаар, олон маоис бодолгые халажа, эдэй засагай шэнэшлэлые эхилүүлһэн юм.
Маое оршон үеын дэлхэйн түүхэдэ хамагай ехэ нүлөө үзүүлсэн зүдхэлтэнүүдэй нэгэ гэжэ тоосодог[7] болоод Time сэтгүүлһээ тэрэниие XX зуунай эгээн нүлөө бүхы 100 хүнэй нэгтэ тоособо.[8]
Зүүлтэ
- ↑ Short P. Mao: A Life (англ.) — Great Britain: Hodder & Stoughton, 1999. — P. 19. — 782 p. — ISBN 978-0-340-60624-7
- ↑ Itaú Cultural Mao Tsé-Tung // Enciclopédia Itaú Cultural (порт.) — São Paulo: Itaú Cultural, 2001. — ISBN 978-85-7979-060-7
- ↑ Immanuel C.Y. Hsü The Rise of Modern China (англ.) — 6 — United States of America: OUP, 2000. — P. 767. — 1136 p. — ISBN 978-0-19-512504-7
- ↑ Short P. Mao: A Life (англ.) — Great Britain: Hodder & Stoughton, 1999. — P. 625–626. — 782 p. — ISBN 978-0-340-60624-7
- ↑ Short, Philip (2001). Mao: A Life. Owl Books. ISBN 0805066381. “Mao had an extraordinary mix of talents: he was visionary, statesman, political and military strategist of cunning intellect, a philosopher and poet.”
- ↑ Death Toll Median Average Estimates of 14 Sources = 45.75 - 52.5 million people Which include the books: Le Livre Noir du Communism by Stephane Courtois, Hungry Ghosts: Mao's Secret Famine by Jasper Becker, China's Changing Population by Judith Banister, Contemporary Chinese Population by Wang Weizhi, Mao: The Unknown Story by Jung Chang, Victims of Politics by Kurt Glaser, How to Prevent Genocide by John Heidenrich, Mao's China and After by Maurice Meisner, The Human Cost of Communism in China by Robert L. Walker. Along with reports by Agence France Press (1999), Dictionary of 20 Century World History, Guinness Book of World Records, Washington Post (1994), and the Weekly Standard (1997).
- ↑ Mao Zedong. The Oxford Companion to Politics of the World. 2008-08-23 үдэртэ хандаһан.
- ↑ Time 100: Mao Zedong By Jonathan D. Spence, 13 April 1998.
Холбооһон
- Serve the People, mouseover annotated version of Mao's 1944 speech
- Remembering Norman Bethune mouseover annotated version of Mao's 1935 eulogy for the famous Canadian doctor
- Asia Source biography
- ChineseMao.com: Extensive resources about Mao Zedong
- Chapters 7-11 about Tibet under Mao's rule, in the book: Кузьмин С.Л. Нууц Түвд орон. Тусгаар тогтнол ба эзэгнэлийн түүх. 2011. Улаанбаатар
- CNN profile
- China must confront dark past, says Mao confidant
- Collected Works of Mao at the Maoist Internationalist Movement
- Mao quotations
- Mao was cruel - but also laid the ground for today's China
- Mao Zedong Reference Archive at marxists.org
- On the Role of Mao Zedong
- Oxford Companion to World Politics: Mao Zedong
- Propaganda paintings showing Mao as the great leader of China
- Remembering Mao's Victims
- Mao Tse Tung: Leader, Killer, Icon
- Spartacus Educational biography
- Uncounted Millions: Mass Death in Mao's China
- What Maoism Has Contributed