4-р Далай Лама
Ёндон Жамсо | |
---|---|
4-р Далай Лама | |
Файл:4DalaiLama.jpg | |
Засаглал | 1601–1617 |
Үмэнэхэ дүрэ | Соном Жамсо |
Хойто дүрэ | Лубсан Жамсо |
Түбэд | ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་ |
Вайли | yon tan rgya mtsho |
Галиг (БНХАУ) |
Yoindain Gyaco |
Хитад | 雲丹嘉措 |
Түрэһэн үдэр | 1589 Монгол |
Наһа нүгшэһэн | 1617 Түбэд |
Ёндон Жамсо (түбэдөөр ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་) Дүрбэдүгээр Далай лама байһан болоод билэгиин тоололой шороон үхэр жэлэй 12-р һарын 30-ндо Монголдо түрэһэн.[1]. Зарим эх сурвалжид түүниие үхэр жэлэй нэгэ һарада түрэһэн гэдэг[2].
Түмэдын Алтан хаан болон 2-р эхэнэр Пакен Нулагын дундаһаа түрэһэн Чокур омогой удирдагша Сүлтэмсоожын хүүбүүн тэрээр Алтан хаанай томо аша хүүбүүн юм. Ёндон Жамсо 6-р Далай ламые эсэ тоосбол ганса нэгэн Түбэд үндэһэтэн бэшэ Далай лама юм (6-р Далай лама Монпа хүн байһан болоод Монпа нарые Түбэдын нэгэ яһатан, эсэбэл ойро түрэлэй үндэһэтэн гэжэ үзэдэг).
Түбэдэй зүншэ Нэчунг, Цангпа ламо нара Далай ламын хойто дүрэ Монголдо түрэнэ гэжэ таамаглаһан. Тэрэ үедэ 3-р Далай ламын ахлаха дагалдагша Түбэдэй эрх баригшадта тэрэ тухай, Далай ламын хойто дүрэ тодорһон хэмээн иин захяа ябуулһан гэдэг[1]:
- "Түүнтэй 1601 ондо Хэйсүй (Үбэр Монголой Хүхэ хото)-до уулзаһан Дрепунг хиид болон Ü-гийн хунтайж нара түүниие хүлээн зүбшөөрэһэн."[3]
1599 ондо 10 наһатай Ёндон Жамсын аба болон Түбэдэй лама нара, албанай хүмүүс болон 1000 монгол сэрэгэй хамтаар Түбэдые зорин хүдэлжэ, зам дагуух бүхэ томохон сүмэ Түбэдэдэ морилжээ[4].
Тэрээр Лхасада хүрэлсэн ерээд, Далай ламада үргэмжэлэгдэжэ, Гадэн хиидын хамба асан, Зонховын удмын Сангэн Ринченээр шажанай хэрэг заалгуулжээ.[5]