Ринчино Базар Ринчинович

Рувикидэ иимэ обогтой ондоо хүнүүд тухай үгүүлэлнүүд бии Ринчино.

Ринчино Базар Ринчинович
Түрэһэн һара/үдэр	1913 он
Түрэһэн газар	Оросой хаанта засагай, Үбэр Байгалай можо, Акшиин хушуун, Агын тала
Наһа бараһан һара/үдэр	1943 оной декабриин 28
Наһа бараһан газар	Украин ССР, Житомирой можо, Коростышевын аймаг, Студеница һууринай шадар
Хамаадал	СССР
Сэрэгэй түрэл янзань	Танкда эсэргүү оньһо механизмын хүсэтэй сэрэгүүд
Алба хэһэн жэлнүүд	1943
Нэрэ зэргэ	ахалагша сержант
Хуби	1-дэхи мотобуудалгын батальон 71-дэхи оньһо механизмын хүсэтэй бригадын
Албанай тушаал	ротын ахалагша
Дайн/байлдаан	Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайн
Шангууд ба шагналнууд

Ринчино Базар Ринчинович — (1913 ондо түрэһэн, Үбэр Байгалай можо, Акшиин хушуун, Агын тала — 1943 оной декабриин 28 алдалан унаа, Житомирой можо, Коростышевын аймаг, Студеница һууринай шадар) — зүблэлтэ гүрэнэй сэрэгшэ, Ажалшад-Таряашадай Улаан Сэрэгэй ахалагша сержант. Эсэгэ Ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда хабаадагша, Зүблэлтэ Холбооной Баатар (1944 он).

Намтар

1913 ондо Оросой хаанта засагай, Үбэр Байгалай можын, Акшиин хушуунай, Агын талада, (мүнөөнэй Оросой Холбоото Уласай, Үбэр Байгалай хизаарай, Могойтын аймаг) нүүдэл байдалтай малшадай гэр бүлэдэ түрэһэн намтартай. Буряад яһанай хүн.

Боржигантай нютагта эхин һургуулида һуража түгэсөөд. Юһэн жэлэй һуралсалаа Ага тосхоной һургуулида дүүргээ. 1930 ондо Агын багшанарай училищида орожо һураад, тэрэнэй түгэсэһэнэй удаа Зүдхэлиин эхин hургуулида багшаар хүдэлөө. 1935 ондо һургуулиин захиралаар томилогдоо.

Дайнай үе

1943 ондо Ажалшад-Таряашадай Улаан Сэрэгтэ алба хэхэеэ татагдаһан байна. 1943 оной намар болотор нөөсын полкдо алба хаахадаа, танкда эсэргүү буу шэглүүлэгшэ гэһэн сэрэгэй мэргэжэл шудалһан байна. Фашис булимтарагшадай добтололгонуудай тулалдаануудта сержант Базар Ринчино 1943 оной сентябрь һараһаа Воронежэй торгон сэрэгэй танкын 3-дахи армиин, оньһо механизмын хүсэтэй 9-дэхи нэгэдэлэй, оньһо механизмын хүсэтэй 71-дэхи бригадын, мотобуудалгын 1-дэхи батальоной бүридэлдэ (1943 оной октябриин 20-һоо — 1-дэхи Украин фронтын танкда эсэргүү буудалгын ротын захиралай тушаалда) .

1943 оной сентябриин хоёрдохи хахадта торгон сэрэгэй танкын 3-дахи армиин хубинууд Днепр мүрэн хүрөө һэн. 1943 оной сентябриин 21-22-ой һүни тэрэ Букринай нугалбариин эксэ годиролтой газарта уһа гол түрүүшынхидэй тоодо гаталһан байна. Букринай плацдарм дээрэхи байлдаануудай хабаадагша. Тэрэ өөрөө 1943 оной сентябриин 29-дэ 7 немец сэрэгшэдые усадхаад, шархатаһан офицерые байлдаанай газарһаа өөр дээрээ үргэлжэ асараа. Плацдармые бариха ба үргэдхэхэ удаадахи тулалдаануудта тэрэ гар боомбо хаяжа хоёр немец танк болон дайсанай олон тоото ябаган сэрэгшэдые үгы хээ. 1943 оной ноябриин эхеэр торгон сэрэгэй танкын 3-дахи арми Лютежэй плацдармда абаашагдаа, Киевэй добтолгын болон Киев хамгаалгын сэрэгэй ябуулгануудта хабаадажа, тэрэнэй үедэ эрхим зэргын бага захирагша байһанаа гэршэлһэн байна. Ахалагша сержант болотор дэбжүүлэгдэжэ, танкда эсэргүү буунуудай ротын старшинагай тушаалда томилогдоо.

1943 оной декабриин 1-дэ торгон сэрэгэй танкын 3-дахи арми амаралтада болон хүсэлдүүлэгдэхын тула нөөсэдэ гаргагдаа, удаан болонгүй Житомирой-Бердичевын сэрэгэй ябуулгын үедэ дахяад байлдаанда хаягдаа һэн. Немецүүд бүлэг бүлэгөөр хубааржа, өөһэдыгөө отолгонуудаар халхалаад, Коростышев руу сухарижа байгаа. Тэрэ немец бүлэгүүдэй нэгэниинь урагшаа дабшажа байһан бригадын хубинуудые хажуу талаһаань хүреэлэн орохо гэбэшье, өөһэдөө ахалагша сержант Базар Ринчино болон юрын сэрэгшэ Федоров хоёрой бэлдэһэн отололгодо орожо, тулалдаанай үедэ 15 хүрэтэр немецүүдээ алдаа.

Добтолго хүгжөөжэ, оньһо механизмын хүсэтэй 71-дэхи бригадын, мотобуудалгын 1-дэхи батальон сухарижа ябаһан дайсанай танкын колонно хүсэжэ ерээ. Харгыдаа тэдэнэй урда байһан намаг хаалта гаталжа, батальон таарамжатай байра һуури эзэлээд, дайсанай танкын колонно һүнөөгөө. Тус байлдаанай үедэ Ринчино немецүүдэй зургаан танк усадхаа. Тэрэ 1943 оной декабриин 26-да «хэлэ» барижа асарха даабари абажа. Брусилов-Коростышев харгыгаар немецүүдэй ара талада гансаараа нэбтэрэн ороод, вермахтын 20 сэрэгшэдэһээ бүридэһэн бүлэгые барижа абаад, бригадын штабта хүргэжэ асараа.

1943 оной декабриин 28-най үглөөгүүр оньһо механизмын хүсэтэй 9-дэхи корпусай хубинууд Коростышевһээ баруун тээшээ Бельковцы-Студеница-Стрижевка шугамда хүрэжэ ерэбэ. Гэбэшье, немецүүд Житомирһоо нэмэлтэ сэрэг асаржа, хүсэтэй эсэргүү сохилто хэбэ. Оньһо механизмын хүсэтэй 71-дэхи бригадын, мотобуудалгын 1-дэхи батальоной танкда эсэргүү буунуудай рото Студеница тосхон шадар дайсанай танкын добтололго гэдэргэнь сухарюулха гэжэ эльгээгдээ. Энэ тулалдаанда Ринчино немецүүдэй гурбан танк һүнөөгөөд, баатарай үхэлөөр унаһан байна. Украинын Житомирой можын Коростышевын аймагай Бельковцы һууринда хүдөөлүүлэгдээ.

СССР-эй Дээдын Зүблэлэй Президиумэй 1944 оной январиин 10-ай «Улаан Сэрэгэй генералнуудта офицернуудай, сержантнуудай болон юрын алба хаагшадай бүридэлдэ Зүблэлтэ Холбооной Баатарай нэрэ зэргэ олгохо тухай» Зарлигаар «немец булимтарагшадтай фронтдо тэмсэхэ үедөө захиралгын дайшалхы даабаринуудые жэшээтэ бэрхээр дүүргэһэнэйнгээ түлөө, тиихэдээ харуулһан шэн зоригой ба баатаршалгын түлөө» торгон сэрэгэй ахалагша сержант Базар Ринчино Зүблэлтэ Холбооной Баатарай үндэр нэрэ зэргэдэ наһа бараһанайнгаа удаа хүртэһэн байна.

Шагналнууд

• Медаль «Алтан Одон» медаль (10.01.1944);
• орден Ленинэй орден (10.01.1944);
• «Шэн зоригой түлөө» медаль (31.10.1943).

Дурасахаал

• Үбэр Байгалай хизаарай Могойтын аймагай Сагаан-Уула нютагта Зүблэлтэ Холбооной Баатар Б. Р. Ринчиногой сээжэ бэёын хүшөө табигданхай.
• Украинын Житомирой можын Коростышев һууринай Баатарнуудай аллейдэ Зүблэлтэ Холбооной Баатар Б. Р. Ринчиногой сээжэ бэёын хүшөө табигдаа.
• Үбэр Байгалай хизаарай Ага тосхоной Баатарнуудай аллейдэ Зүблэлтэ Холбооной Баатар Б. Р. Ринчиногой сээжэ бэёын хүшөө табигдаа.
• Үбэр Байгалай хизаарай Ага тосхоной багшанарай училищи Зүблэлтэ Холбооной Баатар Б. Р. Ринчиногой нэрэ зүүдэг.
• Улаан-Үдэ хотын, Могойто, Ага тосхонуудай, Сагаан-Уула һууринай гудамжанууд Зүблэлтэ Холбооной Баатар Б. Р. Ринчиногой нэрээр нэрлэгдэнхэй.
• Зүблэлтэ Холбооной Баатар Б. Р. Ринчиногой дурасхаалда зорюулалдажа, Үбэр Байгалай хизаарта сүлөөтэ барилдаагаар заншалта мүрысөөн үнгэргэгдэжэ байдаг.

Үшөө тиихэдэ харагты

• Воины-буряты, Герои Советского Союза

Ажаглалта

Ном зохёол

• Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1988. — Т. 2 /Любов — Ящук/. — 863 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00536-2
• Золотые звёзды Полесья. 3-е изд. — Киев, 1985.
• Малыгин К. А. На Правобережной Украине // В центре боевого порядка. — М: Воениздат, 1986. — 205 с.

Баримта бэшэгүүд

• Общедоступный электронный банк документов «Подвиг Народа в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.». the original on 2012-03-13 2012-06-14 үдэртэ хандаһан.

Медаль «За отвагу» (наградной лист и приказ о награждении). the original on 2012-09-25 2012-06-14 үдэртэ хандаһан.

• Обобщённый банк данных «Мемориал». the original on 2012-05-10 2012-06-14 үдэртэ хандаһан.

ЦАМО, ф. 58, оп. 961694, д. 15. the original on 2012-09-25 2012-06-14 үдэртэ хандаһан.

ЦАМО, ф. 58, оп. А-24706, д. 4. the original on 2012-09-25 2012-06-14 үдэртэ хандаһан.

Информация из списков захоронения. the original on 2012-09-25 2012-06-14 үдэртэ хандаһан.

Схема захоронения «Братская могила № 655». the original on 2012-09-25 2012-06-14 үдэртэ хандаһан.

Ссылкэнүүд

• Ринчино Б.. Проект «Энциклопедия Забайкалья». the original on 2018-09-24 2019-01-19 үдэртэ хандаһан.
• Ринчино Базар на www.az-libr.ru. 2012-06-14 үдэртэ хандаһан.
• Русское содружество. the original on 2012-09-25 2012-06-14 үдэртэ хандаһан.
• Русские на Украине. 2012-06-14 үдэртэ хандаһан.
• Герои Бурятии.