Майдари-хурал
| Майдари-хурал | |
|---|---|
 | |
| Түхэл | Буддын шажанай һайндэр |
| Удха | Майдари Бурханай (Будды Майтреи) газар дэлхэйдэ ерээдүйн буужа ерэлгэтэй холбоотой |
| Тэмдэглэгдэнэ |
 Түбэд Монгол Хальмаг Буряад Улас Тыва Улас |
| Һара\үдэр | зургаадахи һарын 4-дэхи үдэртэ |
| В 2025 | июлиин 10 |
| Һайндэрлэлгэ | Майдари Бурханай уран баримал тэргэ дээрэ абажа ябаһан зон дасанаа тойродог |
| Холбоотой | Зонхобо |
Майдари-хурал (ород хэлэн дээрэ «Круговращение Майтреи») (ᠮᠠᠶᠢᠳᠠᠷᠢ; самгардяар मैत्रेय, maitreya, түбэдөөр བྱམས་པ་, хитадаар 彌勒菩薩) — ерээдүй галабта эрьежэ ерэхэ Будда бурхан юм.[1].
Һайндэрлэлгэ
Майдари хурал (Майдариин дүхэриг) — Майдари бурханай хүндэлэлдэ зорюулагдажа, табадахи һарын дүүрэн һарада тэмдэглэгдэдэг буддын шажанай һайндэр юм. Домогой ёһоор, Түбэдэй буддын шажанай хубилган шэнэлэгшэ Богдо Зонхобо энэ һайндэрые нэбтэрүүлһэн байна. Майдари бурханай ерэхэдэ, һүүлэй һүүлдэ дэлхэйдэ баяр ба жаргал ерэхэ гэжэ нангин сударнууд соо хэлэгдэнэ. Баяр ёһололой үедэ хабаадагшад Майдари бурханай буужа ерэхые һажаан харуулна - тэдэ Бурханай дүрэ тэргэ дээрэ ашаад, дасанаа тойроод ябана.[2][3].
Ерээдүйн дэлхэйн галабай Бурхан - Майдари багшын дэлхэйдэ ерэхэдэ зорюулагдаһан һайндэр болоно. Буддын шажанда «Будда Шакьямуниин манай дэлхэйе ударидаһанай удаа» ерэхэ сагай хугасаагай нэрэ иимэ гэжэ харуулна[4].
Махаяна һургаалай ёһоор, Майдари Бурхан Тушита тэнгэридэ оршон һууна, тэндэхи бурхадта Һургаал (Дхарма) номноно, тиихэдээ газар дэлхэйдэ буужа ерэхэ сагаа хүлеэн байна. Дэлхэй дээрэхи хүн зоной наһан 84 мянган жэлдэ хүрэхэдэ, дэлхэйе Чакравартин - үнэн сэхэ Буддын шажанай засаг баригшын ударидажа эхилхэдэ энэ саг хүрэжэ ерэхэ. Махаяна сударнуудай ёһоор, Будда Шакьямуни дэлхэй дээрэ дахин түрэхэһөө урид мүн лэ Тушита тэнгэридэ бэелүүлэгдэһэн байха юм. Хүн түрэлтэнэй юртэмсэдэ һүүлшынхиеэ дахинаа түрэхэ гэһэн шиидхэбэри абаад, Тушита тэнгэриһээ буужа ябаха сагтаа Шакьямуни Майдари бурханай толгой дээрэ титимээ даалган табиһан[5].
Майдари хуралда дасан дугангуудта хүн зон олоороо ерэдэг, Буддын шажанай эгээл дэмбэрэлтэй һайндэрнүүдэй нэгэн болоно. Энэ үдэр баяр ёһололой мүргэлэй, маани уншалгын һүүлээр Майдари бурханай уран баримал дүрэ дуганһаа гаргажа, тэргэ дээрэхи хушалта доро табижа, тэрээн соонь мориной гү, али заанай уран баримал дүрэ хүллэжэ уядаг. Һүзэгшэдөөр хүреэлэгдэнхэй тэргэ аалиханаар дасанай дэбисхэр тойроод, наранай зүг руу ябадаг[6].
Нэгэ бүлэг ламанар тэргэ жолоодоно, нүгөөдүүлынь урдань гү, али хойнонь ябаад, маани мэгзэмээ уншана. Энэ жагсаал үдэрэй туршада дасанай газаахи ханаар ябажа, эрьелтэ бүхэндэ удаан зогсожо, зальбарал уншадаг, сай уудаг. Энэ һайндэрэй нэрэ эндэһээ эхитэй - «Майдариин дүхэриг». Баяр ёһололой эдеэгээр, дасанай ламанарта бэлэг сэлэг барюулгаар түгэсэдэг.
Бусад бурхадһаа илгаатайгаар Майдари бурханиие хаан шэрээ дээрэ һуугаад, хүлөө доошонь буулганхай гэжэ зурагладаг. Тэрэнэй онсо шэнжэнь гэхэдэ, арһанайнь алтан үнгэ, субарга, үхэлгүй байдалай ундатай (амрита) вааза ба Дхармын хүрдэ. Майдари бурханай шүтөөн илангаяа Дунда Азиин оронуудта дэлгэрэнги, тэндэ олон дасангуудта тэрэнэй абарга томо дүрэнүүд бии. Буддын шажанай уран зохёолой тайлбаринуудта тэрэнэй нэрэ оло дахин дурдагдадаг.
Ажаглалта
- ↑ Бабуев С.Д., Бальжинимаева Ц.Ц. (2004) Буряад зоной урданай hyyдал байдалай тайлбари толи. Улаан-Үдэ: «Бэлиг» хэблэл. 65 х.
- ↑ Горохов С.А., Христов Т.Т. Религии народов мира. Учебное пособие. — Проспект, 2013. — 584 с. — ISBN 9785392139170
- ↑ Буряты / Абаева Л.Л., Жуковская Н.Л.. — Наука, 2004. — 632 с. — ISBN 9785020098565
- ↑ https://www.calend.ru/holidays/0/0/1103/
- ↑ https://ivolgdatsan.ru/news/355/?ysclid=m4jkywc3r075529936
- ↑ https://ethnomuseum.ru/collections/ethnocalendar/july/majdari-hural-ili-krugovrawenie-majdari/?ysclid=m4jn2ck2eb769060423