2022 оной Казахстандахи эсэргүүсэлтэ

2022 оной Казахай эсэргүүсэлтэ
	Хэсэгиинь: Казахай арадшалалай хүдэлөөн
	; Актөбедэхи эсэргүүсэгшэд, январиин 4, 2022.
Огноо	2022 оной 01-р һарын 02 – мүнөө
Газар	Казахстан
Шалтагаан	* Газай сэнэй гэнтын эгсэ дээшэлгэ Коррупци; Авторитаризм; Хүнэй эрхын эбдэлгэ; Полициин хархислал;
Зорилго	* Түлишын үнын химдаруулга Касым-Жомарт Токаевай засагай газарай отставка; Нурсултан Назарбаевай ойроо хүртэшэгүй байлгые хасаха ба Аюулгүй Байдалай Зүблэлэй түрүүлэгшын тушаалһаа отставка; Акимуудай (нютагай толгойлогшо) шууд һунгуули; 1993 оной Казахай үндэһэн хуули руу бусалга;
Арганууд	Демонстрацинууд • Онлайн эдэбхи • Үймөөн • Забастовко • Галдалга
Статус	Үргэлжэлжэ буй Засагай газар Улас даяар онсо байдал зарлаба; ХАБХБ-ын хүсэн Казахстанда табигдаһан; Алимтадахи олониитын дээрмэ ба һамуурал;
Үгэһэн; буулта	* Юрэнхы сайд Аскар Маминай отставка Маминай Кабинетэй министрүүдэй отставка; Назарбаевые Аюулгүй Байдалай Зүблэлэй түрүүлэгшын тушаалһаа абалга;
Эрхэтэнэй конфликтын таланууд
Эсэргүүсэгшэд Казахстанай Арадшалһан Шэлэлтэ; Файл:Democratic Party (Kazakhstan) logo.png Арадшалһан Нам; Файл:Oyan, Qazaqstan қозғалысының логосы.png Oyan, Qazaqstan; Казахстанай Социалист Хүдэлөөн; Үймөө хэһэн сагдаанар;	Казахстан Засагай Газар: Бүгэдэ Найрамдаха Казахстан Уласай Сэрэгэй Хүсэн; Сэрэгэй Сагдаа; Хамтын Аюулгүй Байдалай Хэрээнэй Байгуулга Армени; Беларусь; Орос Улас; Таджикистан; Нур Отан
Ударидагшад
Централизовалхагүй ударидалга	Касым-Жомарт Токаев ; Казахстан Аскар Мамин ; Казахстан Алихан Смаилов ; Казахстан Ералы Тугжанов ; Казахстан Нурсултан Назарбаев ;
Units involved
Number
Casualties and losses
"Хэдэн арбан" наһа бараһан гэжэ мэдээсэһэн; 500 шархатаһан; 200 тушаагдаһан;	Сагдаа ба Үндэһэнэй Гварди: 12 үхэһэн; 353 шархатаһан (гүрэнэй ажал ябуулагша);
Casualties

2022 оной январиин 2-то Казахстанда байгаалиин газай үнын гэнтэ эгсэ дээшэлһэнэй дараа эсэргүүсэлтэ эхилһэн ба үнын дээшэлгэнь Казахстанай засагай газарай һанахада үндэр эрилтэ ба үнын тогтоолготой холбоотой. Эсэргүүсэлтэ, газарай тоһоной гарадаг газар дээрэ баригдаһан, Жанаозен хотодо эхилһэншье, туһа уласай бусад хотонуудта түргэн тараһан,^[6] хамагай томо хото болохо Алимта хотоные оруулалсаад. Засагай газар болон урдын юрэнхылэгшэ Нурсултан Назарбаевдэ ургажа буй сэдьхэлээ ханаагүй байлга олониитын жагсаалда нүлөөлһэн. Казахстанай засагай газарай эсэргүү олониитын оппозици байхагүй тула үймөөные эрхэтэд шууд суглуулһан түһөөтэй. Харюуда Юрэнхылэгшэ Касым-Жомарт Токаев январиин 5-һаа эхилэн Мангыстау Аймагта ба Алимта хотодо онсо байдал зарлаба. Маминай Кабинет тэрэ үдэр отставкада гараһан.^[7]^[8]^[9] Үймөөнэй харюуда Хамтын Аюулгүй Байдалай Хэрээнэй Байгуулга (ХАБХБ) – Армени, Беларусь, Кыргыз, Орос, Таджикистан, мүн Казахстан байдаг зүблэлтын дараахи уласуудай сэрэгэй бүлэг – Казахстанда энхые сахюулха сэрэгээ табихые зүбшөөһэн.

Мүн үзэхэ

2021 оной Дэлхэйн энергетическэ кризис
2018–2020 оной Казахстандахи эсэргүүсэлтэ
2020–2021 оной Беларусиин эсэргүүсэлэй жагсаал
2021 оной Оросой эсэргүүсэлтэ
Евромайдан, 2013–2014 оной хоорондо Украинадахи эсэргүүсэлтүүд
Желтоксан, Алимтадахи 1986 оной декабриин эсэргүүсэлтүүд, тэр үедэ Алма-Ата нэрэтэй байһан
Жанаозенэй алалга, Мангыстау Аймагтахи 2011 оной декабриин эсэргүүсэлтүүд ба 14 эсэргүүсэгшэд алагдаһан

Ажаглалта

↑ Забастовки и митинги охватили практически все регионы казахстана (5 January 2022).
↑ ¹ ² ³ "Russia-Allied Forces to Intervene as Unrest Sweeps Kazakhstan", The New York Times, 2022-01-05 (en-US)
↑ "'Dozens' of Kazakhstan protesters killed by police in overnight, authorities confirm", Euronews, 2022-01-05 (en-US)
↑ Во время беспорядков в Казахстане погибли 8 полицейских и военных, 317 ранены. Новости. Первый канал.
↑ Онлайн-трансляция происходящего в Казахстане (ru) (2022-01-05).
↑ Lillis, Joanna (2022-01-03). Kazakhstan: Gas price hike fuels Zhanaozen protests (en).
↑ "Kazakhstan government's resignation fails to quell protests", Reuters, 5 January 2022
↑ Kazakhstan protests: government resigns amid rare outbreak of unrest (en) (2022-01-05).
↑ Ошибка цитирования Неверный тег <ref>; для сносок Guardian_Moscow_led_alliance не указан текст

[1] Забастовки и митинги охватили практически все регионы казахстана (5 January 2022).

[NYT-2] ¹ ² ³ "Russia-Allied Forces to Intervene as Unrest Sweeps Kazakhstan", The New York Times, 2022-01-05 (en-US)

[EUR-3] "'Dozens' of Kazakhstan protesters killed by police in overnight, authorities confirm", Euronews, 2022-01-05 (en-US)

[Kgov-4] Во время беспорядков в Казахстане погибли 8 полицейских и военных, 317 ранены. Новости. Первый канал.

[5] Онлайн-трансляция происходящего в Казахстане (ru) (2022-01-05).

[6] Lillis, Joanna (2022-01-03). Kazakhstan: Gas price hike fuels Zhanaozen protests (en).

[reuters-7] "Kazakhstan government's resignation fails to quell protests", Reuters, 5 January 2022

[8] Kazakhstan protests: government resigns amid rare outbreak of unrest (en) (2022-01-05).

[Guardian_Moscow_led_alliance-9] Ошибка цитирования Неверный тег <ref>; для сносок Guardian_Moscow_led_alliance не указан текст

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]