Цэрэн-Дулма Дондокова

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ

Цырен-Дулма Дондоковна Дондокова (1911-2003) — Буряадай уран зохёолшо, ирагуу найрагша, прозаик, драматург юм.

Тэрэ Байсын-Үбэр нютагта түрэһэн юм.

«1942 оной хабар эртүүр „Хүлеэнэб шамаяа“ гэжэ шүлэг бэшээ һэм. Энэмни минии түрүүшын хэблэмэл үгэ бэлэй... Тэрээн соогоо модо бэлэдхэлдэ ябаһан хани эхэнэрнүүдэйнгээ һанаа сэдьхэл харуулха гээ һэмби. Хожомынь энэ шүлэгэйм үгэдэ ямаршьеб дуушан аялга тааруулжа, зон тэрэниием ходо дууладаг болоо һэн.

Буряадай номой хэблэлэй редактор байхадаа, республикын холын нютагуудта командировкоор ябадаг байгааб: хаанашье ябаа һаам, минии үгэдэ бэшэгдэһэн дуун эжэл ханимни шэнгеэр заатагүй намайе угтагша бэлэй. Тиихэдэл поэзиин хүсэ шадал, узуур унгииень бодотоор ойлгодог болоһон байнаб».

Тэрэнэй бэлиг «Хоёр дуран» (1946) гэжэ шүлэгүүдэйнь түрүүшын суглуулбарида ялас гэжэ харагдаад, «Зүрхэнэй сохидол» (1959), «Наран-хада» («Советский писатель», 1967), «Һара, шамайе далланаб» (1967) «Гараа һарбайгыш, хүн» (1970), «Үе сагай гуурһаар» (1971), «Манай басаган» (1972), «Шүрэ бугааг» (1975) гэжэ шүлэгэй номууд болон поэмэнүүд доторнь хүсэндөө орожо задараа һэн. «Залуу гварди» хэблэлээр гараһан «Байгалай басаган», зүблэлтэ засаг тогтоон бэхижүүлхэ хэрэгтэ буряад эхэнэрнүүдэй хабаадалсаһан тухай «Шулуунууд дуулана» (1968), СССР-эй Дээдэ Зүблэлэй депутат байһан, манай үеын геройнуудай нэгэн болохо Хориин хонишон Зоя Жамсаранова тухай «Манай басаган» гэжэ буряад эхэнэрэй хуби заяан тухай гурбан поэмэ бэшэһэн.

Цырен-Дулма Дондокова үхибүүдтэ зорюулһан олон ном бэшэһэн юм. «Майн сэсэгүүд» (1961), «Наран тээшэ» (1968), «Шарлуухай» (1974) гэжэ суглуулбаринуудаа, «Би- Наран Шарлуухайб» (1980) гэжэ шүлэгөөр бэшэһэн туужаяа багашуулда зорюулһан, хүүгэдэй сэсэрлигэй хүмүүжэмэлнүүдтэ туһаламжа болохо ном хэблэлдэ бэлдэлсэһэн байна. Уран бэлигтэ һурагшадай республикын заншалта олимпиада үнгэргэлсэжэ, эдир бэшэгшэдтэ ехэ туһа хүргэжэ ябаа.

Ф.С. Сахировтай хамта «Дабһанай амтан», «Ехэ хонхо» гэжэ хоёр зүжэг бэшэжэ, X. Намсараевай нэрэмжэтэ Буряад драмын академическэ театрта табигданхай.

Ц-Д. Дондокова — Буряадай АССР-эй Гүрэнэй шангай лауреат (1975), Буряадай арадай поэт (1981), Ород Уласай соёлой габъяата хүдэлмэрилэгшэ, «Хүндэлэлэй тэмдэг», «Хани барисаанай» орденуудаар шагнагданхай.