Хабшаахай (тэнгэриин бүһэлүүрэй тэмдэг)
| Хабшаахай (тэнгэриин бүһэлүүрэй тэмдэг) | |
|---|---|
.svg) | |
| Создано на основе | Хабшаахай |
| Тэмдэглэлгэ | ♋ |
| Хуби болоно | тэнгэриин бүһэлүүр |
| Дугаар зааһан тоо | 4 |
 | |
| Урда тээхинь | Эхирнүүд (тэнгэриин бүһэлүүрэй тэмдэг) |
| РУВИКИ.Медиагай категори | Cancer (astrology) |
| Удаадахинь | Арсалан |
| Эхэ бэшэгүүд соо зураглагдана | Брокгауз ба Ефроной нэбтэрхэй толи, 1890—1907, Брокгауз ба Ефроной бага нэбтэрхэй толи |
| Cancer (astrology) | |
Хабшаахай — (ород хэлэн дээрэ - Рак) (латаар Cancer) — зурхайн ойлгосо, тэнгэриин бүһэлүүрэй аймаг мүшэдэй тоогоор дүрбэдэхи, Эхирнүүд ба Арсалан (тэнгэриин бүһэлүүрэй тэмдэгүүдэй) хоорондо байһан тэмдэг болоно. Хабарай үдэр һүниин тэнсэлгын сэгһээ тоолоходо, эклиптикын 90° градусһаа 120° градус болотор зайда байдаг[1][2][3].
Июниин 21-һээ июлиин 22 болотор түрэһэн хүнүүд Хабшаахай (Рак) тэмдэгтэ хамаадана гээд тоологдоно. Юуб гэхэдэ, баруунай зурхайшадай үзэл хараагай ёһоор эгээл энэ сагта Наран Хабшаахай (Рак) тэмдэгтэ байна гээд тоологдодог юм [4][5].
Хэрбэеэ, Агууехэ Платоной жэл гү, али эклиптикын хабарай үдэр һүниин тэнсэлгын сэгэй дүүрэн дүхэриг гаралга 25 920 жэлтэй адли гэбэл, Бухын тэмдэгэй астрологиин ээрэ, манай ээрын урда тээхи 9000 жэлһээ, манай ээрын урда тээхи 7000 жэл болотор үргэлжэлөө гэжэ зурхайшадай зууршалһаар болоно[6].
Хабшаахай тэмдэгтэ байгаалиин махабад — Уһан тааралдана[2]
Хабшаахай тэмдэг Һарын одо гарагай ударидалга доро байдаг[3].
Хабшаахай тэмдэгэй үнгэ — ногоон гү, али хүрибтэр — улаан байдаг[7].
Тэнгэриин бүһэлүүртэ Хабшаахай тэмдэг далайн хабшаахай гү, али омар гээд, эдэ янзаар дүрсэлэн зурагладаг бшуу[8][9] али хабшаахайн хоёр һабар гээд юрэл зурагладаг[10].
Астрономиин ёһо гуримаар июлиин 21-һээ августын 9 болотор Наранай байдаг Хабшаахайн багса мүшэдтэй Хабшаахай тэмдэгые худхан һамаржа болохогүй[11].
Домог шэнжэлэл
Тэнгэриин бүһэлүүрэй Хабшаахай тэмдэгые иигэжэ элирхэйлхэдээ, урданай грек домог соохи далайн хабшаахайн зүһэ дүрсэ хэрэглэжэ, Лернейн олон хүзүүтэй уһанай хорхойтой Гераклай дайлалдажа байхада, тэрэниие добтолжо ороһон хабшаахайтай адлишаан тэмдэглэдэг бшуу. Тэрэ байлдаанай үедэ Геракл хабшаахайе низа дараһан юм. Харин хабшаахайн зүрхэтэйгөөр тэмсэһэн ашыень харюулжа, Гераклай эсэргүү тэмсэгшэ Гера бурхан тэрэниие багса мүшэн болгоһон түүхэтэй[8][12].
Хабшаахай гадартаа хоёр ялагар одо мүшэтэй (энэнь Ослонууд, багса мүшэдэй манан соо харагдадагынь — Яслинууд, тэдэнэйнгээл хажууда тэдэ, багсаахада байдаг); баруун талын хүлнүүдтэнь нэгэ-нэгэ ялагар одод, зүүн талын хүлнүүдэйнь нэгэдэхи ба хоёрдохидонь хоёр-хоёр ялагар, гурбадахи ба дүрбэдэхи хоёртонь нэгэ-нэгээр; амандань нэгэн; баруун һабартань гурбан адли хэмжээтэй, зүүн һабартань нэгэн. Бүхыдөө арбан найман одо мүшэд.
— Эратосфен Катастеризм[12]
Ангилал
Хабшаахай тэмдэгые тэнгэриин бүһэлүүрэй аймаг мүшэдөөр элдэб янзаар ангилдаг гэбэл, иимэ:
- квадрантын гү, али жэлэй дүрбэн сагай талаар — зунай сагай, халуун, хуурай ба түргэн зантай[2]
- триплицедүүдэй талаар (байгаалиин махабадаар) — уһанай (уһанай, хүйтэн ба шиигтэй)[2]
- үдэр һүниин тэнсэлгын сэгэй талаар байһан газарай тушаа — хойто зүгэй[13]
- тригонуудай талаар — Афродитын тригон үдэртөө, Аресай тригон һүниндөө[3]
- экзальтациин талаар — Зевс (Юпитерэй) экзальтацида, уналгандаа Арес (Марсын)[3][14]
- ударидагша одо гарагай талаар — Һара[3]
- тэмдэгэй гарбалай талаар — халуунай[3] хүдэлхэдөө түргэн али шухала томо[13]
- эрэ эхэнэрэй илгаагай талаар — эмэ[3]
- антична бурхадай байха газар байрын талаар — Һарын бурханай байра[3]
- нютаг можын талаар — Армени[3]
- хүнэй бэеын хубиин талаар — үбсүүн[3]
- ниигэмэй мэдэлдэ оролгын талаар — захирагша[2]
- асцендент дээрэ байха сагай талаар — сэхээр гү, али удаанаар мандаһанай тэмдэг[2]
Һүлдэ тэмдэгүүд
Хабшаахайн мүнөө үеын һүлдэ тэмдэг ♋ хабшаахайн хоёр һабар гээд дэбжүүлэгдэнэ[10], хэдэн тайлбаритай, тодорхойлбол:
- эрэ ба эмын эхинэй ниилэлгэ (инь ба янь)[10],
- уроборос (хүн түрэлтэнэй түүхэдэ заха хизааргүйн һүлдэ тэмдэгүүдэй нэгэнэй түрүүшын тэмдэг болоно[10].
Хабшаахайн тэмдэгтэ ♋ һүлдэ тэмдэг тааралдана (зарим браузернуудай янзануудта буруугаар харагдажа магадгүй) Юникод соо арбатын 9803 дугаараар гү, али арбан зургаатын 264B дугаараар байдаг. Тиихэдэ HTML-кодто иимээр оруулагдажа болохо гэбэл: ♋ гү, али ♋[15].
Дүрсэлһэн зураглалнууд
Гераклай Лернейн уһанай хусэнтэй тулалдаан
Ганс Себальд Бехамай һиилэһэн зураг, 1545 он
Уроборос
алхимическэ һүлдэ тэмдэгүүд гэһэн Л. Дженнисэй ном сооһоо һиилэһэн зураг «Гүн ухаанай шулуун», 1625 он
Инь ба яней һүлдэ тэмдэг
Оросой 2003 оной «Хабшаахай» («Рак») зоосо (хашарһан мүнгэн)
Армян Уласай «Хабшаахай» («Рак») гэһэн мүнгэн зоосо (хашарһан мүнгэн)
Армян Уласай «Хабшаахай» («Рак») гэһэн алтан зоосо (хашарһан мүнгэн)
Үшөө тиихэдэ харагты
- Хабшаахай (багса мүшэн)
- Хойто зүгэй тропик|Хабшаахайн тропик
Ажаглалта
- ↑ Клавдий Птолемей
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Лилли У., 1999, с. 101—106
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 3,9 Абдулманова И. В., 2021, с. 155—158
- ↑ Smith J. C., 2010
- ↑ Сурдин В. Г. Астрология и общество // Природа. — 1994. — № 5.
- ↑ Михайлов О. В., 2011, с. 58—59
- ↑ Лилли У., 1999, с. 101
- ↑ 8,0 8,1 Cancer. Britannica (2023-04-20).
- ↑ Smith R. C. A manual of astrology, by Raphael. — Oxford University, 1828. — С. 56.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Рак (знак зодиака). Megabook (Универсальная энциклопедия Кирилла и Мефодия).
- ↑ Shapiro L. T., 1977
- ↑ 12,0 12,1 Эратосфен Катастеризмы.
- ↑ 13,0 13,1 Лилли У., 1999, с. 102
- ↑ Лилли У., 1999, с. 85—86
- ↑ [Unicode Decimal Code ♋ Unicode Decimal Code ♋]. Code Table .NET.
Литература
- Normand H. Bélier // Словарь универсальных символов, основанных на принципе ключа к знаниям = Dictionnaire des symboles universels basés sur le principe de la clef de la connaissance. — Dervy, 2012. — Т. 1. — С. 207—210. — 338 с. — ISBN 978-2844549358
- Shapiro L. T. The Real Constellations of the Zodiac(англ) // Planetarian. — International Planetarium Society, 1977. — Т. 6. — № 1. — С. 17—18.
- Slosman A. L'astronomie selon les Égyptiens. — Omnia Veritas Ltd, 2017. — 330 с. — ISBN 978-1910220993 Архивная копия от 28 ноябрь 2020 на Wayback Machine
- Smith J. C. Pseudoscience and extraordinary claims of the paranormal : a critical thinker's toolkit. — Malden, MA: Wiley-Blackwell, 2010. — С. 52—53. — ISBN 9781405181235
- Zodiaque // Petit Larousse des symboles / Nanon Gardin, Robert Olorenshaw. — Larousse, 2011. — С. 655—659. — 680 с. — ISBN 978-2035969248
- Абдулманова И. В. «Введение в астрологию» Павла Александрийского: особенности структуры и содержания // Самарский научный вестник. — 2021. — Т. 10. — № 4. — С. 155—158.
- Знаки астрономические // Советский энциклопедический словарь / Научно-редакционный совет: Прохоров, Александр Михайлович. — М.: Большая Российская энциклопедия (издательство), 1981. — С. 470. — 1600 с.
- Клавдий Птолемей Тетрабиблос.
- Лилли, Уильям Глава XVI. О двенадцати знаках Зодиака и их множественном делении // Христианская астрология, смиренно изложенная в трёх книгах = Christian astrology. — М.: Академия мировой астрологии и метаинформации, 1999. — С. 101—106. — 160 с.
- Михайлов О. В. Блеск и нищета астрологии. — 2-е изд. — М.: КомКнига, 2011. — 240 с.
- Рак, знак зодиака // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.