Ущев Борис Петрович

Ущев Борис Петрович
Ущев Борис Петрович
Түрэһэн һара/үдэр	1915 оной мартын 31
Түрэһэн газар	Оросой хаанта гүрэн, Петропавловск
Наһа бараһан һара/үдэр	1996 оной мартын 13
Наһа бараһан газар	Орос гүрэн, Санкт-Петербург хото
Хамаадал	СССР
Сэрэгэй түрэл янзань	Уһан сэрэгэй далайн флот
Алба хэһэн жэлнүүд	1937—1972
Нэрэ зэргэ
Захираа	Улаан тугай Балтиин флодой торпедно хүнгэн онгосын 2-дохи дивизион
Дайн/байлдаан	Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайн
	РУВИКИ.Медиа дахи Медиафайл

Ущев Борис Петрович (1915 оной мартын 31 түрэһэн, Оросой хаанта гүрэн, Петропавловск хото — 1996 оной мартын 13 наһа бараа, Орос гүрэн, Санкт-Петербург хото) — Эсэгэ Ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда хабаадагша, Улаан тугай Балтиин флодой торпедно хүнгэн онгосын бригадын, торгон сэрэгэй торпедно хүнгэн онгосын 1-дэхи дивизионой, торпедно хүнгэн онгосын 2-дохи дивизионой захирагша, Зүблэлтэ Холбооной Баатар.

Намтар

Амарай можын Свободный хотодо ажаһууһан, ажаллаһан. Удаань гэр бүлөөрөө Буряад орондо зөөжэ ерэһэн. Улаан-Үдэ хотын Москвагай зүблэлэй нэрэмжэтэ 2-дохи һургуулида һураа. 1935 ондо 10-дахи класс дүүргээд, Ленинград ошожо, Ян Рудзутагай нэрэмжэтэ түмэр замай унаа тээбэриин инженернүүдэй дээдэ һургуулида орожо һураа.

Дээдэ һургуулиингаа хоёрдохи курс дүүргээд, 1937 ондо Бүхэсоюзна Ленинскэ Залуу Коммунис холбооной ЦК-гай уряагаар М. В. Фрунзын нэрэмжэтэ далайн сэрэгэй дээдэ училищида 3-дахи курсдэ эльгээгдэжэ, 1939 ондо ээлжээтэ харуулай захирагшын тушаалда лейтенантын зэргэтэйгээр дүүргээ. 1942 онһоо Бүхэсоюзна коммунис намай (ВКП(б)/КПСС-эй) гэшүүн. Училищи дүүргээд, Улаан Тугай Балтиин флодой торпедно хүнгэн онгосын бригадын захирагшын тушаалда томилолго абаа. Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнай үедэ торпедно хүнгэн онгосонуудай отрядай бүлэгэй захирагша, удаань дивизионой захирагша болоод байхадаа, Балтиин флодой торпедно хүнгэн онгосонуудай хабаадалгатай бүхы сэрэгэй ябуулгануудта ябажа, дайлалдаһан байна.

Борис Ущев 1955 ондо Сэрэгэй далайн академиин дэргэдэхи офицернүүдэй бүридэлэй академическэ курснуудые дүүргээд, 1972 он болотор уһан сэрэгэй албанда ябаа.

1-дэхи рангын капитан зэргэтэйгээр сэрэгэй нөөсэдэ табигдаа.

Б. П. Ущев 1996 оной мартын 13-да наһа бараа. Санкт-Петербургын Большеохтинскын хүүр газарта хүдөөлүүлэгдээ.

Баатаршалга

1941 оной сентябриин 27-ой үдэр хүнгэн онгосын һайн харагдажа байха үедэ, Борис Ущевай ударидалга доро тэдэ добтолго эхилээ, тэдэнэй бүридэл соо ударидагша, «Кёльн» түхэлэй немец крейсер, «Лейпциг» крейсер болон 5 самолёдоор агаарһаа хамгаалагдаһан 5 минэтэ онгосоһоо бүридэһэн дайсанай эскадра. Афанасьев Налетов гэгшэдтэй хамта Борис Ущев энэ байлдаанда 6000 тонно уһанай багтаамжатай немец крейсер шэнгээһэн тухайгаа мэдүүлээ. Үшөө тиихэдэ 1000 тонно уһанай багтаамжатай хоёр минэтэй онгосо шэнгээгээд, дайсанай онгосонуудай болон самолёдуудай шэрүүн буудалга сүмэ сохин таһалжа, ехэ аюул үзэжэ байһан «Кременское» гэһэн 83-дахи торпедно хүнгэн онгосын экипажда туһаламжада ерээ. Үнэндөө «Лейпциг» гэһэн крейсер 1946 ондо шэнгээгдэһэн байна. Дайсанай бүлэг корабльнуудта добтололго шадамар бэрхээр эмхидхэһэнэйнгээ түлөө Борис Ущев болзорһоо урид ахамад лейтенантын нэрэ зэргэдэ хүртөө һэн.

Борис Ущев Ханко хахад аралһаа Кронштадт хүрэтэр онгосонуудай үнгэрэлгэ хангалгада хабаадалсажа, минэнүүдые табилгануудта гаралсаһан байна. 1943 оной апрель һараһаа торпедно хүнгэн онгосонуудай 2-дохи отрядаар захираа. 1944 оной февраль hарада торпедно хүнгэн онгосонуудай 1-дэхи дивизиондо «гвардейский» гэhэн хүндэтэ нэрэ олгогдоо.

1944 оной июнь һарада Борис Ущев Зүблэлтэ Холбооной Баатарай нэрэ зэргэдэ дэбжүүлэгдээ һэн. Тэдэнэр «баазанууд болон зам харилсаануудай хажуугаар эдэбхитэй минануудай хаалтануудые табилгын, дайсанай онгосонуудые бэдэржэ олоод, усадхалгын, дайсанай ара талада тагнуулай болон диверси хэхэ бүлэгүүдые буулгалгын гэхэ мэтын 93 сэрэгэй шухала ябуулгануудые үнгэргөө… Тэрэ өөрөө туһаламжамжын крейсер ба хоёр минэтэй онгосо шэнгээгээ бшуу»^[1].

СССР-эй Дээдын Зүблэлэй Президиумэй «Улаан Сэрэгэй захирагшадай ба юрын алба хаагшадай бүридэлдэ Зүблэлтэ Холбооной Баатарай нэрэ зэргэ олгохо тухай» 1944 оной июниин 22-ой Зарлигаар «немец булимтарагшадтай фронтдо тэмсэхэ үедөө захиралгын дайшалхы даабаринуудые жэшээтэ бэрхээр дүүргэһэнэй түлөө, тиихэдээ харуулһан шэн зориг, баатаршалга болон дүй дүршэлэйнгөө түлөө» торгон сэрэгэй 3-дахи рангын капитан Борис Ущев Зүблэлтэ Холбооной Баатарай үндэр нэрэ зэргэдэ хүртэжэ, Ленинэй орденоор болон № 4019 дугаарай «Алтан одон» медаляар шагнагдаһан.

Б. П. Ущев 1945 оной апрель hарада торпедно хүнгэн онгосын 2-дохи дивизионой захирагшаар томилогдоо. Тэрэнэй дивизионой хүнгэн онгосонууд дайсанай гурбан корабль шэнгээгээ.

Шагналнууд

«Алтан Одон» медаль (1944)^[1];
Ленинэй орден;
гурбан Улаан Тугай орденууд;
Ушаковай II шатын орден;
хоёр Эсэгэ Ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай I шатын орден;
Улаан Одоной орден;
«Ленинград хамгаалһанай түлөө» медаль;
медальнууд.

Дурасхаал

Зүблэлтэ Холбооной Баатарай нэрэ Балтийск хотын Севастополиин гаваньда «Хүнгэн онгосонуудай сэрэгшэдтэ» гэһэн дурасхаалай хүшөөдэ мүнхэлэгдэнхэй.
Петропавловск хотын нэгэ гудамжа Б. П. Ущевэй нэрээр нэрлэгдэнхэй.
Балтиин флодой ТЛ-1476 гэһэн торпедо баридаг онгосо «Борис Ущев» гэжэ нэрэтэй^[2].

Ном зохёол

Герои Советского Союза Военно-Морского Флота. 1937—1945. — М.: Воениздат, 1977.
Герои войны. — Таллин, 1984.
Герои Советского Союза — казахстанцы. Книга 2. — Алма-Ата, 1968.
Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1988. — Т. 2 /Любов — Ящук/. — 863 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00536-2
Книга о героях. — М., 1968, вып. 3.

Ажаглалта

↑ ¹ ² Наградной лист в электронном банке документов «Подвиг народа» (архивные материалы ЦВМА. Ф. 3. Оп. 1. Д. 493. Л. 217—219)..
↑ Ушаков улыбается: присвоение кораблям имен героев повысит боеготовность флота.

Ссылкэнүүд

Ущев Борис Петрович. Сайт «Герои страны».

[нлГСС-1] ¹ ² Наградной лист в электронном банке документов «Подвиг народа» (архивные материалы ЦВМА. Ф. 3. Оп. 1. Д. 493. Л. 217—219)..

[2] Ушаков улыбается: присвоение кораблям имен героев повысит боеготовность флота.

[1]

[2]