Рене Декарт

Рене Декарт
Рене Декарт
Ажал үйлэ:	одон орон һудлааша, эрдэмтэн
Түрэһэн үдэр:	1596 оной мартын 31[…]
Түрэһэн газар:	Лаэ, Эндр и Луара, Франци
Эрхэтэнэй харьяалал:	Франци;
Наһа бараһан үдэр:	1650 оной фералиин 11[…] (53 наһатай)
Наһа бараһан газар:	Стокхольм, Швед
Гарай үзэг:

Рене Декарт (француз хэлэн René Descartes; латаар Renatus Cartesius, 1591 оной мартын 31 - 1650 оной февралиин 11) — Франциин тоогой ухаантан, гүн ухаантан, бүдэй зүйшэ, физиологиин эрдэмтэн болоод аналитик геометриин болон оршон үеын гүн ухаанай эсэгэ, бүдэй зүйн үзэгдэлэй «рефлексын механизмые» нээһэн габьяатан юм.

Франциин «Эндр и Луара» хэмээхэ гол дагууха нютагай тосогоной хуралай гишүүнэй хүбүүн болон түрэһэн байгаа. Нэгэ наһатайда эхэ өөд болоһон болоод арбан нэгэн наһатайдаа Ла-Флешиин дунда һургуулида орожо һуралсажа байһан. Эсэгэ хуули болгохые хүсэһэн тула 1616 ондо хуулиин мэргэжэлэй дээдэ һургуулида һуралсахаар ороһоншье түдэ удалгүй гарша 1618 ондо Морис Оранскайн армида сэрэгэй алба хаахаар ябажаа байһан. Энгэжэ ябахадаа Даниин эрдэмтэн Исаак Бахмантай танилсан Тооной ухаан, гүн ухааные һудлаха боложо байһан. 1619 оной арбаннэгэдүгээр һарын 11-ндэ аналтик геометриин үндэһые табижа байһан. Түүнһээ хойшо Декарт гүн ухааные хамтатган һудалжа, олон арбан ном бэшэһэнэй доторһоо «Оюун һанаагаа ударидаха» ^{Regulae ad directionem ingenii}(1626-1628), «Дэлхэй ба хүн» ^{Le Monde and L'Homme}(1630-1633), «Арга зүйн бодорол» ^{Discours de la mйthode}(1637), «Гүн ухаанай эхилэл»^{Meditationes de prima philosophia}(1641), «Гүн ухаанай заршим» ^{Principia philosophiae}(1644) зэрэг нь алдартай юм.

«Материалист физикиин» һудалгаае хэхэдээ субьективые анхадагша, обьективые хоёрдогшо болохые табижа идеалист үзэлтэй болохоо харюулһан юм.

Ажаглалта

↑ ¹ ² W. W.; X. Descartes, René (англ.) // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York City, Cambridge: University Press, 1911. — Vol. 8. — P. 79—90.
↑ ¹ ² Архив по истории математики Мактьютор

Ссылкэнүүд

Principia philosophiae, 1685

Дүрэһэ бэшэлэг

Bernard Williams interviewed about Descartes on "Men of ideas"

Юрэнхы

Discourse on the Method at Project Gutenberg
Selections from the Principles of Philosophy at Project Gutenberg
Detailed biography of Descartes
Descartes featured on the 100 French Franc banknote from 1942.
More easily readable versions of Meditations, Objections and Replies, Principles of Philosophy, Discourse on the Method and Correspondence with Princess Elisabeth.
1984 John Cottingham translation of Meditations and Objections and Replies.
Renй Descartes (1596–1650) Published in Encyclopedia of Rhetoric and Composition (1996)
Original texts of Renй Descartes in french at La Philosophie
Descartes Philosophical Writings tr. by Norman Kemp Smith at archive.org
Studies in the Cartesian philosophy (1902) by Norman Kemp Smith at archive.org
The Philosophical Works Of Descartes Volume II (1934) at archive.org

Стэнфорд нэбтэрхы толи

«Рене Декарт» РУВИКИ-дэ заатагүй байха үгүүлэл 1000 эгээл шухала үгүүлэлнүүдэй нэгэн юм. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо туһалхада болоно!

[_e7eca4b15565e88a-1] ¹ ² W. W.; X. Descartes, René (англ.) // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York City, Cambridge: University Press, 1911. — Vol. 8. — P. 79—90.

[_8920a951a6eba872-2] ¹ ² Архив по истории математики Мактьютор

[1]

[2]