Юрий Гагарин

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Юрий Алексеевич Гагарин
portrait
Ажал үйлэ: Сэрэгэй ниидэгшэ, сансарын ниидэгшэ
Түрэһэн үдэр: 1934 оной мартын 9(1934-03-09)[1][2][…]
Түрэһэн газар: Клушино һуури,
Гжатиин аймаг,
Баруун можо, РСФСР, ЗХУ
Эрхэтэнэй харьяалал:
Наһа бараһан үдэр: 1968 оной мартын 27(1968-03-27)[1][2][…] (34 наһатай)
Наһа бараһан газар: Киржач хажууда, Владимир можо, РСФСР, ЗХУ
Гарай үзэг: Gagarin Signature.svg

Юрий Алексеевич Гагарин (1934 оной мартын 9 - 1968 оной мартын 27) 1961 оной апрелиин 12-до хүн түрэлхитэнэй дундаһаа түрүүшынхеэр замбуулин сансарта ниидэһэн Зүблэлтэ холбоото уласай ниидэгшэ, сансарын ниидэгшэ.

Залуу бага наһан[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Гагарин Смоленскын можын Гжатск хотын (мүнөөгэй Гагарин хото) оршомой Клушино гэһэн бишыхан тосхондо түрөө. Эсэгэ эхэнь хамтаралай ажалшад байба. Юрий дээрээ хоёр ахатай, доороо нэгэ дүүтэй байгаа. Тэрэнэй бага һургуулиин арифметикын багшань армида ниидэгшэ боложо, дайнда оролсохоор ябаһан ушар тэрэнэй амидаралда томо нүлөө үзүүлһэн гэдэг.

Метталургиин үйлдэбэридэ дадалгаар ажаллажа эхилһэн Гагарин ажалаа һайн хэжэ байһан тула Саратов хотын ажаүйлэдбэриин һургуулида һуралсуулхаар болобо. Тэндэ Гагарин агаарай клубта орожо, онгосоор ниидэжэ үзөө һэн. Һургууляа дүүргэһэн Гагарин ниидэгшэ болохоор зорижо, 1955 ондо Оренбургта байһан Агаарай сэрэгэй офицерэй һургуулида оробо. 1957 ондо Оренбургта танилсаһан Валентина Голичева гэһэн басагатай гэрлэбэ. Һургуули дүүрнгэжэ Мурманскдахи сэрэгэй ангида хубаарилагдан ошобо.

Сансарые эзэмшэхэ аян[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

1960-аад ондо сансарай шудалал эршэмтэй хүгжэжэ, сансарын ниидхэшэдые һунган шалгаруулхада Гагарин 20 хүнэй хамта нэрэ дэбжэбэ. Иимэ тэрэ бусад нүхэдтэйгөө хамта сансарай ниидэгшэ болохоор бэлэдхэл һуралга хэжэ эхилһэн юм.

Иигээд дэлхэйдэ анха удаа хүн һуулгаһан сансарын хүлэг хөөргэхэ болмогсо Гагарин болон Герман Титов хоёр тунажа үлдэн, эсэстэнь Юрий һунгагдаба.

Сансарта ниидһэн[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

«Восток» ракетын буулгабари, ВДНХ, Москва

1961 оной апрелиин 12.Тоблоһон үдэр боложо, Гагарин Восток3KA-2 (Восток-1 гэжэ алдаршаһан) хүлэгөөр хүн түрэлхитэнэй дундаһаа түрүүшынхиеэ сансарта ниидэһэн бэлэй. Тус ниидэлгын үеэр хэрэглэгдэһэн кодынь «хуша» гэһэн үгэ (Кедр) байба. Восток хүлэг дэлхэйн татаха хүсэнһөө гаража, сансарта 1 саг 48 минута оршом байһан болоод дэлхэйе нэгэ тойроһон байна.

Ниидэлгын үеэр Гагарин ТАСС агентлиг тэрэниие ахамадһаа хушууша боложо соло ахиһан тухай нэбтэрүүлжэ байхые соносоһон гэдэг. Энэнь тэрэниие амида эрьежэ ерэхэгүй байха гээд засагай газарай холбогдохо албан тушаалтанууд таамаглажа байһанһаа үүдэлтэй байгаа. Ушарынь Восток хүлэгынь агаар мандалда бусажа ороод, 7000 метрын үндэрһөө ниидэжэ һуудалтайнь гарган, шүхэрөөр буулгаха гэһэн аюултай заршамтай байгаа.

Эхэ дэлхэйдээ хүлэ табимагса Гагарин алдар хүндээр булуулһан юм. Никита Хрущевтай уулзаха үеэрээ тэрээр Коммунист намай һүр хүшые бахдан магтажа, Зүблэлтын коммунист дэглэмын үзэл һуртэлын нэгэ зэбсэг боложо байлаа. Гагарин дэлхэйн олон хото, уласаар айлшилжа, хүндэтэ иргэн боложо байба.

Сансарын баатар, гэнтын үхэл[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Гэнтын алдар хүндэдэ умбаһан Гагаринай сэдьхэл һанаа тогтоборгүйтэжэ, архинда оржээ.

Тэрээр 1962 ондо ЗХУ-ай арадай хуралай депутатаар һунгагдаһан юм. Гагарин сансарһаа эргэжэ ерэһэныхээ дараа Ододой хотохондо һууришижа, сансарын хүлэг зохёон бүтээхэ түсэбдэ оролсожо байба.

Сэрэгэй нисэгшэ байһан тэрээр 1968 оной мартын 27-ой үдэр һургуулилтын нислэг үйлдэжэ байгаад МиГ-15УТИ онгостойгоо унажа наһа бараһан юм. Ослын шалтгаан тодорхой болоогүй бөгөөд 1986 ондо дэлгэгдэһэн баримтаһаа үзэбэл тэрэ хабида нисэшье байһан Су-11 онгосоной үндэр хурданһаа боложо үүссэн агаарын урсгалда орожо ударидалагаа алдан унаһан гэһэн таамаглал хэжээ.

2005 ондо ослын талаарха шэнэ дүгнэлтэ гаршье, онгосоной агааржуулагшьень эбдэрһэн гү, али үмэнэхэ нисэгшиин алдаанһаа онгорхой орхигдоһонһоо болоод хүшилтүрэгшэ алдагдаһан хэмээн тайлбарлажээ.

Үшөө тиихэдэ харагты

[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Logo-commons.svg Энэ хуудаһан Юрий Гагарин гэһэн РУВИКИ.Медиа ангилал холбооһотой.

  1. 1 2 Гагарин Юрий Алексеевич // Большая советская энциклопедия (рус.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  2. 1 2 Juri Alexejewitsch Gagarin // filmportal.de — 2005.