Сальвадор Дали
| Сальвадор Дали | |
|---|---|
 Карл Ван Вехтен абаһан фото хүрэг, 1939 он | |
| Ажал үйлэ: | зурааша |
| Түрэһэн үдэр: | 1904 оной майн 11[1][2][…] или 1904 оной майн 21[3] |
| Түрэһэн газар: | Фигуэрас, Каталони, Испани |
| Эрхэтэнэй харьяалал: | |
| Наһа бараһан үдэр: | 1989 оной январиин 23[5][1][…] (84 наһатай) |
| Наһа бараһан газар: | Фигуэрас, Каталони, Испани |
| Һургалта: | Сан-Фернандо уран һайханай һургуули, Мадрид |
| Хэб маяг: | сюрреализм, дадаизм, кубизм |
| Гарай үзэг: |
 |
Сальвадор Фелипе Һасинто Дали-и-Доменеч, маркиз де Дали де Пуболь (испан хэлэн Salvador Domingo Felipe Jacinto Dalí i Domènech, Marqués de Dalí y de Púbol; каталанаар Salvador Domènec Felip Jacint Dalí i Domènech, Marqués de Dalí de Púbol; 1904 оной майн 11, Фигуэрас, Каталони — 1989 оной январиин 23), Испаниин зурааша, сюрреализмын ударидагша багшанарай нэгэн юм. Жолоодолгогүй түсөөлэлөөр болон гүйсэдхэлэй виртуозлиг техникээр тэмдэглэгдэһэн тэрэнэй уран зурагууд бүхы хэмэл нүхэсэлнүүд болон тааруулганууд үнэн, найдабари үгэхэ фантасмагори болбол («Шатадаг анааша», 1935, «Дурасхаалай тогтобори байдал», 1931).
Намтар
Испанида һураһан жэлнүүд
Залуу наһанһаа зурааша болоһон хүн. 1924—1926 ондо Мадридай Сан-Фернандо академида һурана, анархизмын үзэл ба тэрэ сагай Франциин зураашад, илангаяа символистууд, тиигээд фовистууд, кубистууд ба футуристууд (П. Пикассо, Ж. Брак, Ф. Пикабия, Х. Грис, К. Карра) һонирхолтой болоод, тэдэнэй арга замаар ажаллана. Гарсиа Лорка, Р. Альберти, Д. Олонсо, Л. Бунюэльтэй нүхэд болобо. Каталонида шэнэ уралигай үзэл баримталалые һурталшалжа түрүүшын тунхаглал болон онолой эссе бэшэнэ. Гансата хуушан мастернуудай уралигые шудалаа; «шэдитэ материаллиг байдал» хэб маягаар гүйсэдхэһэн тэрэнэй ажал («Сонхо хажууда охин», 1925, Испаниин оршон үеын уралигай музей, Мадрид), Сурбаранай ба Делфтын Вермерэй зурагуудай сэдхэгдэлээр үдөөгдэһэн байна.
Парижда байһан үе саг
1928 ондо Париж руу нүүжэ ябаа һэн, 1929 ондо ерэдүйнгөө Галатэеэ (Елена Дьяконова) һамгатаяа уулзаба. Дали А. Бретонай сюрреалис бүлгэмтэй дүтэ болоно. Монтажай ашаар гротесклиг дэмы түрүүлдэг «Андалузиин нохой» (Un Chien Andalou) фильмын зохёолгодо хабаадалсаба. «Агуу ехэ мастурбатор» (1929, хубиин суглуулбари), «Шэрдэһэн ханалга» (1929, Нью-Йоркдахи оршон үеын уралигай музейда хадалагдадаг хубиин суглуулбари), В. Телльда зорюулагдаһан ажалай субарал, Ф. Милле зурагууд гаргаһан һэдэбэй өөршэлэлтэ.
Үл мэдэгдэхэ бодито байдалые айлга «Дурасхаалай тогтобори байдал» (1931, Нью-Йоркын оршон үеын уралигай музей), «Шатадаг анааша» (1935, «Базель» олониитын уралигай суглуулбари) гэжэ зурагта харагдана. «Испаниин эрхэтэнэй дайнай дохёо» (1936, Аренсберг суглуулбари, Уран һайханай музей, Филадельфи) ба «Намарай каннибализм» (1936, Тейт галерей, Лондон) бэе бэеэ усадхадаг аймшагта мутантууд дүрсэлэгдэнэ. Дали 1930-аад уран зураг гадна хашархалтай сюрреализмын олон тооной барилга байгууламжа үйлэдбэрилдэг (стаканаар хүбөөлэгдэһэн хүрэм, рояль ба такси хажууда манекен хүүхэлдэйнүүд).
Дали удалгүй Бретонтой эбээ хаһаржа Парисайхи сюрреалис бүлгэмые хаяад өөрөө энэ хүдэлөөнэй жэнхэнэ түлөөлэгшэ гэжэ зарлана. 1940 ондо АНУ-да ошобо.
- ↑ 1 2 Salvador Dalí (англ.) — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
- ↑ Salvador Dali // Kunstindeks Danmark (дат.)
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek, Österreichische Nationalbibliothek Record #118523481 // Gemeinsame Normdatei (нем.) — 2012—2016.
- ↑ Museum of Modern Art online collection (англ.)
- ↑ Salvador Dalí (нидерл.)