Майкл Фарадей

Майкл Фарадей
Майкл Фарадей
Түрэһэн үдэр:	1791 оной сентябриин 22[…]
Түрэһэн газар:	Ньюингтон-Баттс[d], Саутуарк[d];
Эрхэтэнэй харьяалал:	Нэгэдэһэн хаанта улас;
Наһа бараһан үдэр:	1867 оной августын 25[…] (75 наһатай)
Наһа бараһан газар:	Лондон, Ехэ Британиин ба Ирландын нэгэдэһэн хаанта улас[d];
Шагнал:	«Габьяагай түлөө» орден
Гарай үзэг:

Майкл Фарадей (англ. Michael Faraday, 1791 оной сентябриин 22 — 1867 оной августын 25), Англиин туршагша физик болон химик. Лондоной хаанай бүлгэмэй (1824), Франциин эрдэм ухаанай академиин (1823), Пруссиин эрдэм ухаанай академиин, АНУ-гай үндэһэтэнэй эрдэм ухаанай академиин ба Петербургын эрдэм ухаанай академиин (1830) гэшүүн юм. Электродинамикада өөрын нэрээрээ нэрлэгдэһэн электролизын тухай хуули болон индукциин тухай хуулинуудые нээжэ, Бунзенэй шатаагшые зохёон бүтээхэ зэргээр эрдэм ухаанда томо хуби нэмэри оруулһан байна.

Намтар

Фарадей III Георгын хааншалалай үе гү, али 1791 ондо түмэршэнэй гэр бүлэдэ гурбадахи хүбүүниинь болон Лондон хотодо түрөө. Тэдэнэйхи арбан үхибүүдтэй, тон ядуу айл байһан тула тэрэ дүнгэжэ бага һургуули түгэсһэн болоод арбан гурбан наһанһаан хэблэхэ үйлэдбэридэ ажаллажа эхилһэн юм. Тэндэ олон янзын ном уншадаг байһанһаа эрдэм ухаантай холбогдолтой номууд һонирхолыень татадаг, туршалтын зурагуудые хуулжа зурадаг байба. Нэгэ үдэр тэрэнэй дэбтэрыень оложо үзэһэн үйлэшэлүүлэгшэ эрдэм ухаанай лекциин таһалбари бэлэглэһэн. Тэрэ лекциин эзэн хожом тэрэнэй багша болохо хубитай Һемфри Дэви байһан болон Фарадей Дэвитэй үгэ һолижо, эрдэм ухаанай замаар замнаха хүсэлтэйгээ элирхылжэ амжаһан байна. Дэви нэгэ удаагайнгаа туршалтын үеэр зүүн нюдөө гэмтээжэ, тэрэ хоорондоо Фарадейе туһалхаараа абаһан байна.

Тэрэ өөрын абьяас шадабаряараа 1825 ондо бензолые нээхэ зэргээр маша олон нээлтэ хэжэ, 1831 ондо сахилгаан суранзан индукциин үзэгдэлые элирүүлжэ, уламаар 1833 ондо өөрын нэрээрээ нэрлэгдэһэн хуулинуудые гаргажа ерэһэн юм. Гэбэшье, изагууртан угсаатай Дэви Фарадейе дородо үзэдэг байһан тула амжалтадань атаархажа, эрдэм ухаанай академида ороходонь саада һаалта хэхэ зэргээр абиртажа байгаа. Гэхыдээ Дэви «Минии эгээн томо нээлтэ хадаа Фарадей юм» гэжэ хэлэһэн байдагынь үнэнэй хубитай бэлэй.

Майкл Фарадей 1867 ондо гэртээ һандали дээрэ һууһан зандаа нүгшэһэн юм.

Багтаамжын хэмжүүр фарад, физикын Фарадейн тогтомол тэрэнэй нэрээр нэрлэгдэһэн байдаг. Мүн 1991—2001 ондо гүйлгээндэ хэрэглэгдэжэ байһан 20 фунт стерлингын мүнгэн тэмдэгтэ дээрэ тэрэнэй хүрэг байгаа.

Ажаглалта

↑ Гершун А. Л. Фарадей, Михаил (рус.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1902. — Т. XXXV. — С. 299—301.
↑ ¹ ² Архив по истории математики Мактьютор
↑ J. T-l. Faraday, Michael (DNB00) (англ.) // Dictionary of National Biography / L. Stephen, S. Lee — London: Smith, Elder & Co., 1885. — Vol. 18. — P. 190—202.
↑ group of authors Faraday, Michael (англ.) // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York City, Cambridge: University Press, 1911.
↑ www.accademiadellescienze.it (итал.)

«Майкл Фарадей» РУВИКИ-дэ заатагүй байха үгүүлэл 1000 эгээл шухала үгүүлэлнүүдэй нэгэн юм. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо туһалхада болоно!

[_5805ed6a2a1b0685-1] Гершун А. Л. Фарадей, Михаил (рус.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1902. — Т. XXXV. — С. 299—301.

[_6604e85ef0f5c28e-2] ¹ ² Архив по истории математики Мактьютор

[_6bd627a5374308fb-3] J. T-l. Faraday, Michael (DNB00) (англ.) // Dictionary of National Biography / L. Stephen, S. Lee — London: Smith, Elder & Co., 1885. — Vol. 18. — P. 190—202.

[_ea19ba66cdde274a-4] group of authors Faraday, Michael (англ.) // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York City, Cambridge: University Press, 1911.

[_2bd0b3fae4070c72-5] www.accademiadellescienze.it (итал.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]