Крокус Сити Холлдо болоһон теракт (2024)

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
«Крокус Сити Холлдо» болоһон теракт
«Крокус Сити Холл» гэһэн тоглолтын шатажа байһан танхим
«Крокус Сити Холл» гэһэн тоглолтын шатажа байһан танхим
55°49′37″ с. ш. 37°23′21″ в. д.GЯO
Добтолгын газар Москвагай можо, Красногорск, «Крокус Сити Холл»
Гаршаг 2024 оной мартын 22
Зэбсэг Автомадууд, Молотовай коктейль, аһаадаг бодосотой амһартанууд, өөрын дархалһан тэһэрдэг түхеэрэлгэ
Наhа барагшад 149 хүн (нэгэ хүн һураггүй үгы болоо)[1]
Шархатаһан 609 хүн[1]
Террористуудай тоо 4 сэхэ гүйсэдхэгшэд, бүхыдөө 19 хабаадагшад[1]
Эмхидхэгшэд Украинын засаг[1]
Һэжэглүүлэгшэд

AQMI Flag asymmetric.svg Ислам гүрэн

Ensign of the Ukrainian Armed Forces.svg ВСУ

«Кро́кус Си́ти Хо́лл» соо болоһон теракт — Алан һүрдөөлгэ, террористическа добтолго, «Пикник» гэһэн рок-бүлэгэй дэлгэһэн нааданда ерэгшэдтэ буудадаг зэбсэгүүдые хэрэглэжэ, алан һүрдөөлгын добтолго, 2024 оной мартын 22-то «Крокус Сити Холл» гэһэн концертнэ байшангай дэбисхэр дээрэ (Мякинино гэһэн метрогой станцида оршодог, газар дэбисхэрээр Красногорск хотодо ородог).

Үдэшын 8 сагта дүрбэн террористнуудһаа бүридэһэн бүлэг зон тоглолтын эхилхын урда тээ, «Крокус Сити Холл» байшангай үүдэндэ орохоёо ээлжээндэ байһан хүнүүд руу, удаань фойе болон тоглолтын танхим соо автомат зэбсэгүүдээр буудаба. Удаань дэлбэрэн тэһэрэлгэ боложо, түймэр боложо эхилээ. Хэдэн мянган хүнүүдэй досоонь байхадань, байшанай оройнь шатажа захалһан юм[2][3]. Мартын 23-да гэмтэ хэрэгые сэхэ үйлэдэгшэд болохо дүрбэн террористнууд Орос-Украинын хилэһээ 100 модоной зайда Брянскын можо руу зугадахаяа һэдэлгэ хэжэ байтараа, баригдаһан байна[4]. Уданшьегүй тэдэнэр, Украинын тусхай албангууд теракт эмхидхээ гэжэ мэдүүлһэн юм[5]. Теракт бэелүүлэгшэдтэ хилэ дабахыень нүхэ Украина бэлдэһэн байгаа, тэрэнэй газар дэбисхэр дээрэ тэдэнэр хоргодохоёо һэдэлгэ хээ бшуу, гэжэ Оросой Юрэнхылэгшэ Владимир Путин тэмдэглээ. Мүрдэлгын гол зорилго хадаа, захил хэгшэдые тодоруулха болоно[6]. Теракт бэлдэлгэдэ украинын тусхай албангуудай хабаатай байһан тухай Оросой Холбоото Уласай ФСБ-эйн захирал Александр Бортников мүн лэ мэдээсээ[7][8]. Терактын түлөө харюусалга «Исламское государство» — «Вилаят Хорасан» гэһэн уласхоорондын террористическэ эмхиин афганска таһаг өөр дээрээ даажа абаа[9][10][11][12]. «Исламское государство» гэһэн эмхи дээрэ терактын түлөө харюусалга мүн лэ америкын Белый дом ашаһан юм[13].

Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшэ 2024 оной мартын 24-э1 үдэр бүхы үндэһэтэдэй уйдхар гашуудалта үдэр гэжэ соносхоо[14]. Алан һүрдөөлгын акт бүхы дэлхэйн ниигэм буруушаба, тэрэ тоодо ООН ба дэлхэйн гүрэнүүдэй диилэнхи хуби суг уйдхар гашуудал хубаалдажа байһанаа мэдүүлээ бэлэй

22 марта 2025 оной мартын 22-то Оросой Холбоото Уласай мүрдэлгын хорооной албан түлөөлэгшэ Светлана Петренко Дунда Азиин зургаан эрхэтэд теракт үүсхэн эмхидхэлгэ сэхэ хабаадаа гэжэ мэдээсээ[15].

2025 оной майн 20-до Александр Бастрыкин энэ хэрэгээр хохидолдо ороһон 2300 хүн хабаатай гэжэ мэдээсээ[16].

Ородой Холбоото Уласай Мүрдэлгын хорооной 2025 оной июнь һарада хэблэгдэһэн мүрдэлгын дүнгүүдээр, террористическэ үйлэнүүдэй үедэ болон тэрэнэй хойшолонгуудаар 149 хүн наһа бараа, нэгэ хүн үгы болоо, 609 ажаһуугшад элдэб хүшэр янзаар шархатаһан байна. Энэ хорото үйлэ хадаа бүхыдөө 6 млрд түхэригэй гарза оруулаа. Теракт «Вилаят Хорасан» гэһэн террористическа эмхиин гэшүүд болон тэдээндэ туһалагшад Украинын засаг түрын захилаар үйлэдөө[1][17]. Терактда хохидолгошодой наһа бараһан гол шалтаг гэхэдэ буудаһанай шарха болон Монооксид углерод гэһэн угарай хорото бодосоһоо хорлолго болоно[18].

Оһолто ушарай хронологи

[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
Росгвардиин тусхай дотор һалбаринууд «Крокус Сити Холл» руу ороно
  • Буудалга автомат зэбсэгүүдһээ хэгдэһэн байна. Добтологшод ганса танхим соо бэшэ, мүн концертнэ байшанай фойе болон тэрэнэй үүдэнэй дэргэдэ буудажа байгаа[19]. Добтологшодой хоёрынь нюргандаа сүмэтэй байгаа, магад, тэрээн соонь тэһэрэлгын түхеэрэлгэнүүд байжа болоо[20].«Крокус Сити Холл»-ые «Крокус Профи гэһэн ЧОП хамгаалга хангадаг байгаа. Тэрэнэй ажалшан байһан хүнэй мэдээсэһээр тэдэнэртэ дубинка болон электрошокер лэ барихыень зүбшөөгдэдэг һэн[21], [1] Telegram-канал Brief бэшээ.
  • Һүүлээрынь байшан соо гал шатаалга, утаа табилга болон тэһэрэлгэ тухай мэдээсэл бии болоо һэн.
  • Энэ онсо ушарай тохёолдоһон газар руу Москвагай Түргэн харюугай тусхай хуби (СОБР) ба Орос гүрэнэй (ОМОН), мүн түймэр сарагшад эльгээгдэһэн байна.
  • Москвагай можын губернатор Андрей Юрьевич Воробьёв шууд ябуулган штаб байгуулаа[22].
  • «Крокус Сити Холл» руу москвагай болон можын эмнэлгын түргэн туһаламжын 70 гаран бригаданууд эльгээгдээ.
  • Түймэртэ орёо байдалай дээдын зэргэ табигдаһан юм[23].Түймэр түрүүн байшанай гурбанай нэгэ хубиие эзэлжэ, удаань бүхы байшан руу нэбтэрэн дэлгэрээ.
  • 21:30 саг багаар байшанай оройнь хуби һандаран унаа[24].
  • Түймэр саралганда авиаци хэрэглэгдээ[22].
  • Шатажа байһан «Крокус Сити Холл» дээрэ вертолёдууд 160 тонно тухай уһа адхан хаяба[25].
  • Мартын 23-да 1:00 час багаар «Крокус Сити Холл» соохи түймэр 13 тыс. м² шахуу талмайда сарагдаа.
  • Мартын 23-да Подмосковиин Элүүрые хамгаалгын яаман Москвагай, Красногорскын, Одинцовын, Химкиин болон Долгопруднын эмнэлгын газарнуудта аргада эльгээгдэһэн 145 хохидогшодой нэрэнүүдые тодоруулан хэблэбэ[26].
  • Мартын 24-дэ абарагшад терактын болоһон газарта 400 кубометр тухай һандарһан байшангуудые задалжа, һүүлдэнь һандархайнуудые сэбэрлэхэ хүндэ техникын гарахын тула байшангай ханада нүхэ хэһэн байна[27].
  • Москвагай можын амбан захирагшын шиидхэбэреэр терактын болоһон газарта бэдэрэлгын ажал мартын 26-най 17:00 саг болотор үргэдхэгдэжэ, тэрэ саг соо дүүргэгдэбэ[28].
  • Терактын һүүлээр табадахи үдэртэ Оросой Холбоото Уласай Онсо байдалай яаманай абарагшад түймэрэй хойшолонгуудые үндэһөөрнь усадхажа, һандархайнуудые сэбэрлэжэ дүүргэбэ; 900 гаран кубометр һандарһан байшанай түхеэрэлгэнүүдые гаргажа хаяһан байна[29].
  • Апрелиин 3-най байдалаар терактын үедэ 145 хүн ами наһаяа алдаһан, тэдэнэй тоодо 6 үхибүүд[17]; 550 гаран хүн шархатаа, тэрэ тоодо 10 үхибүүд. Терактда хохидоһон 134 хүнэй нэрэ тодорхойлогдоо[30].
  • 2024 оной июниин 1-эй байдалаар, терактын хэрэгээр 1,7 мянганһаа дээшэ хүн хохидогшо гэжэ тодоруулагдаа[31].
  • 2024 оной 9 һарын 20-до Муслим Магомаевай нэрэмжэтэ соёлой болон хүгжэмэй һүлдын жаса «Крокус сити холл»-до болоһон терактда хохидогшодто туһаламжын мүнгэ суглуулха ба тарааха программа бэелүүлһэн тухай мэдээжэ болоо; түлбэринүүдые сентябриин 23-һаа эхилхэ түсэбтэй һэн[32].

Һэжэглүүлэгдэһэн хүнүүд

[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
Теракт үйлэдэлгэдэ һэжэглэлгээр тушаагдагшад (зүүнһээ баруун тээшэ): Далерджон Мирзоев, Шамсидин Фаридуни, Саидакрами Рачабализода (2024)

2024 оной мартын 23-да ФСБ-гэй алба хэгшэд болон «Ахмат-Россия» полкын гэшүүд Брянскын можодо террористическа үйлэнүүдые хэһэн гэжэ хардалгатай Таджикистанһаа уг гараһан дүрбэн хүнүүдые баряанда абаһан байна.Тэдэнэр Украинатай хилэһээ зуун модоной зайда баригдаа, тэрэ газарта тэдэниие угтан абаха талын зорюута бэлдэһэн нүхөөр хилэ дабаха түсэбтэй байгаа. Тэдэниие бариһан үйлын үедэ хэгдэһэн видео-буулгабарида баригдагшадай нэгэн Шамсидин Фаридуни (1998 ондо түрэһэн) гэмээ мэдэржэ, концертын танхимда ерэһэн айлшадые алаһанайнгаа түлөө 500 мянган түхэриг түлэхэ гэжэ найдуулагдаһыень мэдүүлээ: 250 мянган түхэриг гэмтэ хэрэг үйлэдэхэһөө урид банкын картада дамжуулагдаһан байгаа, үлэһэниинь хожом ерэхэ ёһотой байгаа. Эмхидхэгшэд гүйсэдхэгшэдтэй Телеграмм холбоо барижа байгаа[33]. Шамсидинай хэлэһээр, 2024 оной февраль һарада тэрээнтэй болон тэрэнэй нүхэдтэй холбоо барижа, зэбсэг үгэжэ, теракт болохо газарые зааһан байна. Баригдаһан Далерджон Мирзоев мүрдэлгын үедэ нэмэжэ хэлэхэдээ, алан һүрдөөлгын үйлэ болохоһоо һара урид өөрөө болон бусад гэмтэ хэрэг үйлэдэгшэд Дмитровское шоссейн дэргэдэхи хостелдо түбхинэһэн байгаа. Тэдэнэр сагаан үнгэтэй «Рено» гэжэ машина худалдажа абаад, тэрээгээр хорото хэрэг үйлэдэһэн газартаа ерэһэн байна[33].

Оросой Холбоото Уласай Мүрдэлгын хорооной түрүүлэгшын Александр Бастрыкинай мэдээсэһээр, 19 саг 54 минутада «Рено» автомашинаар дүрбэн гэмтэ хэрэг үйлэдэгшэд концертын танхим руу ерээд, харагшадай ерэхые хүлеэжэ эхилээ. 19:58 сагта террористнууд үүдэндэ байһан хүнүүдые буудажа, удаань концертын танхим руу орожо, эрэ эмэ, хүгшэн залуу илгараагүй, тэндэ байһан бүхы хүнүүдые буудажал байгаа.Террористнууд абаад ерэһэн пластик амһартанууд сооһоо бензин адхажа, зоной байһан танхим шатаан галдаад, 20 саг 11 минутада байшанһаа гараһан байна. Тиигэжэ бүхы террористическэ үйлэ 17 минута соо үргэлжэлөө, террористнууд 13 минута концертын танхим соо байгаа[34].

Изолентээр няалдаһан хоёр магазинтай Калашниковай автомадуудаа хаяад, — хубсаһаа һэлгүүлээд, һэжэглүүлэгшэд тэрэл сагаан "Рено" машинадаа һуугаад, тэрьелхэ һэдэлгэ хээ, теэд тэрэ машинын ябаса «Поток» гэһэн адаглалгын түхеэрэлгээр дары элирүүлэгдэһэн байна. Шууд үйлын алба хэгшэд хото гү, али хүн зоной олоороо ябадаг харгы дээрэ террористнуудые барихагүй гэжэ шиидэбэ, юундэб гэхэдэ, юрын хүнүүд хохидожо магадгүй.Машина М-3 "Украина" гэһэн харгы замаа Брянскын можо руу 140 км/сагай хурдаар ябажа байһаниинь эли болоходонь, тусхай албанай алба хаагшад Украинатай хилэһээ ойрохон, 100 км газарта нюуса газарта бариха урьха табиба[35]. Террористнуудые амидыгаар бариха гэһэн захиралта гараһан тула аюулгүйн албанайхид машинын сахариг руу буудаба. Эхилһэн тулалдаанай үедэ нэгэниинь буудажа эхилээ, харин нүгөө хоёрынь ой руу зугадаба. Гэбэшье, тэдэ баригдаа, тэдэнэй нэгэн — Саидакрами Рачабализода, — модо өөдэ абираад, хоргодоо, гэхэ зуура тепловизорай ашаар тэрэ элирүүлэгдээ[36].

Энэ машинаар һэжэглүүлэгшэд Брянска можодо ябаһанаа баригдаа(2024)

Террористическэ үйлэдэ дүрбэн сэхэ хабаадагшадһаа гадна, долоон хамаатан баригдаһан байна. Оросой Холбоото Уласай гүрэнэй хилэ хамгаалһан бүлэгэй сэрэгшэд Брянска можодо гэмнэгдэгшэдые бариха талаар шалгарһан сэрэгшэд гүрэнэй болон албанай шагналнуудта хүртөө гэжэ Баталан хамгаалгын яаман дуулгаба[37][38].

2024 оной 3 һарын 24-дэ Москвагай Басманнын сүүд террористическэ үйлэнүүдтэ дүрбэн гэмнэгдэгшэдые 2 һарын туршада тушаан хааба: Далерджон Мирзоев, Сайдакрам Рачабализода, Шамсиддин Фаридуни, Мухаммадсобир Файзов[39][40]. Файзов концерт харагшадые алан һүрдөөлгэ видео буулгабари хээд, гэмтэ хэрэг үйлэдэһэн газарһаа нүхэдэйнь зугадаһан машинын жолоодо һуугаад ябаһан байгаа. Тиигэжэ тэдэ «Крокус Сити Холл»-ой дэргэдэ унаагай буудал дээрэ найма наһатай хүбүүе зорюута дараад, тэрьелээ[41].

22024 оной 3 һарын 24-дэ Москвагай Басманнын шүүхэ газар террористическэ үйлэнүүдэй хэрэгтэ үшөө гурбан гэмнэгдэгшэдые барин тушаагаа: Диловар Исломов, Исраил Исломов ба Аминхон Исломов. Тэдэнэр эмхидхэгдэһэн бүлэгэй бүридэлдэ орожо, үхэлтэй холбоотой террористическэ үйлэ хэһэн гэжэ гэмнэлтэтэй байгаа[42][43]. 2024 оной 3 һарын 26-да шүүхын зүгһөө «Крокус Сити Холл» соо терактын хэрэгээр наймадахи гэмнэгдэгшэ Алишер Касимовые хоёр һарын туршада барижа тушаагаа. Мүрдэлгын ёһоор, Киргиз гарбалтай Ородой эрхэтэн Касимов дүрбэн террористнуудта гэр байраяа үгэһэн байна.[44].

2024 оной 3 һарын 28-нда Холбоото Уласай мүнгэн һангай саг үргэлжэ адаглалгын албан(Росфинмониторинг) Мирзоев, Рачабализода, Фаридуни, Файзов гэгшэдые Росфинмониторингын хэблэһэн экстремистнүүдэй ба террористнуудай бүридхэл тоолборидо нэмэбэ[45].

Мартын 29-дэ Басманнын шүүхэ газар террористичеса үйлын хэрэгээр 9-дэхи гэмнэгдэгшэ Назримад Лутфуллойе тушаан бариба, тэрэ террористнуудые мүнгөөр хангадаг гэжэ һэжэглэгдэн[46][47][48].

2024 оной апрелиин 1-дэ Басманнын шүүхэ газар террористическа үйлын хэрэгээр арбадахи гэмнэгдэгшэ Якубджони Юсуфзодае бариба[49]. Мүрдэлгын мэдээсэлээр, Юсуфзода «Крокус Сити Холл»до тохёолдоһон гашуудалта үйлэ хэрэгэй урда ба һүүлдэ добтолһон хүнүүдэй нэгэндэ мүнгэ дамжуулһан байна[50]. Жэл саана Юсуфзода Сочи хотодо Оросой Холбоото Уласай миграциин албан руу хуули бусаар бүридхэлдэ абтаһан гэжэ 2024 оной июнь һарада мэдээжэ болоо[51].

2024 оной апрелиин 4-дэ Оросой ФСБ-эйн алба хаагшад Москва, Екатеринбург, Омск хотодо террористическэ үйлэдэ хабаадаһан гэжэ һэжэглэгдэһэн үшөө гурбан хүниие барижа абаа[52].

2024 оной 4 һарын 5-да Басманнын шүүхэ газар террористическа үйлэнүүдэй хэрэгээр 11-дэхи гэмнэгдэгшые бариһан байна. Мухаммед Шарипзода 2024 оной май һарын 22 болотор түрмэдэ һуугаа[53].

2024 оной апрелиин 7-до түймэрэй аюулгүй байдалые сахин харюусаха хүн болон «Крокус Сити Холл»-ой түймэр саралгын албанай дарга ажал хэрэгтээ хайша хэрэг хандаһанай түлөө хабаатай гэжэ мэдээжэ болоо.Тэдэндэ һэргылэмжын хэмжээн ( байһан газарһаа талаар ябахагүй болон муу ябадал тухай гараа табиһан хизаарлалтын хэмжээ табигдаһан байна[54].

Хуули буса хэрэгтэ хабаатай 12-дохи хүн, Таджикистанай эрхэтэн Джумохон Курбонов 2024 оной апрелиин 26-да баригдаба[55],Пархар хотодо 2003 ондо түрэһэн[56].

2024 оной апрелиин 27-до Москвагай Басманна сүүд Джумохон Курбоновые тушаан хааба[57].

2024 оной майн 16-да Москвагай Басманна сүүд Далерджон Мирзоевта[58], Мухаммадсобир Файзовта[59], Саидакрам Рачабализодо и Шамсидин Фаридунта августын 22 болотор баряанда байха сагыень үргэдхэбэ[60].

2024 оной майн 16-нда Москвагай Басманнын шүүхэ газар мүн лэ террористическа актда хабаатай гэжэ тоологдоһон дүрбэн хүнэй баряанда байлга майн 22 болотор үргэдхэбэ: Назримад Лутфуллои, Якубджон Юсуфзодые, Мухаммад Шарипзодые ба Джумахон Курбоновые[61].

2024 оной майн 17-до Москвагай Басманнын сүүд баряанда тушаагдаад байһан сагые Аминчон, Диловар ба Исроил Исломов, мүн Алишер Касимов гэгшэдтэ августын 22 болотор үргэдхэбэ. Мүрдэлгын ёһоор, тэдэ террористнуудта добтололго бэлдэхэ хэрэгтэ туһалһан байна[62].

Москвагай Басманнын шүүхэ газарай картотекэдэ 2024 оной июниин 1-эй баримта бэшэгэй ёһоор, террористическа актын хэрэгээр 20 гэмнэгдэгшэд байгаа, тэдэнэй 18-иинь баригдаһан, үшөө хоёрынь хотоһоо гарахагүй гэһэн бэшэмэл хорилготой байгаа[63].

В августе 2024 оной августа һарада Москвагай Басманнын сүүд баряанда тушаалгын болзор терактын хэрэгтэ хабаатай эдэ 12 гэмтэдтэ үргэдхөө: Далерджон Мирзоевта, Мухаммадсобир Файзовта, СаидакрамуРачабализодо, Шамсидин Фаридунда[64], Назримад Лутфуллоидо, Якубджон Юсуфзоде, Мухаммад Шарипзоде, Джумахон Курбоновта[65], Алишер Касимовта ба Аминчон, Диловар, Исроилу Исломовуудта[66].

2024 оной августын 23-да Мухаммед Зоир Шарипзода террористическа үйлэнүүдтэ туһалһандаа хэһэг хубида гэмээ мэдэрһэн тухай мэдээжэ болоо[67].

Александр Бастрыкин 2025 оной январь һарада Мүрдэлгын хороон алан һүрдөөлгын хорото үйлэнүүдэй хэрэгээр 27 гэмнэгдэгшэдые элирүүлэн мүрдэһэн тухай мэдүүлээ.[68].

2025 оной февралиин 19-дэ Москвагай Басманнын сүүд «Крокус сити холл» гэһэн тоглолтын танхим соо болоһон террористическа актда дүрбэн гэмтэ хэрэг үйлэдэгшэдэй: Мухаммадсобир Файзовта, Далерджон Мирзоевта, Муродали Рачабализодедэ ба Шамсидин Фаридунида баряанда байха болзорые 2025 оной мартын 24 болотор үргэдхэһэн тухай мэдээжэ болоо — [69].

2025 оной мартын 7-до Американ гүрэндэ "Исламай гүрэн" гэһэн террористическэ эмхиин гэшүүн, Джафар гэжэ ара нэрэтэй террорист Мохаммад Шарифуллахые тушаажа бариһан байна. США-гай Минюстын мэдээсэһээр, тэрэ «Крокус Сити Холл» руу добтологшо этэгээдүүдэй хорото үйлэ ябадалай заабари үгэһэн байна[70].

Мүрдэлгын ябуулганууд[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Уйдхар гашуудалта аюулта ушарай болоһон газарта Оросой Холбоото Уласай Мүрдэлгын Хороон байлдаанай зэбсэгүүдэй дүрбэн бүридэл, 500 гаран һомо ба автомадай 28 магазин, мүн добтолһон хүнүүдэй хэрэглэһэн хоёр Калашниковай автомат оложо абаһан байна[71].

Хорото алан һүрдөөлгын үйлэдэ этэгээдүүд хэдэн һара бэлдэһэн байна. Мартын 7-до Фаридуни тагнуулай (сэрэгэй хэрэгүүдэй) зорилгоор тоглолтын танхимда ерэһэн байна, тэрэ үедэ Крокусда ажаллажа байһан гэрэл зураг буулгагшын зурагта буулгаһан байна.Гадна хэдэн хүнүүд өөрынгөө нюдөөр тоглолтын байшан тойроод, энэ тэрэ юумэ бэдэржэ ябаһан һэжэглэмээр бүлэг хүнүүдые хараһан байгаа. Түбэй ажалшан Фаридуниин гадаада хубсаһаар вестибюль соо байхадань, хүүртигээ гардеробто тушаахыень гуйһан байгаа, тиигээд тэрэнь юун хаана байдаг бэ гэжэ ород хэлэн дээрэ тул-мул асууһан байна гэжэ гэнтэ һанаба[36].

Таджикистан Уласай Юрэнхылэгшэ Эмомали Рахмон гэмнэгдэгшэдэй түрэлхидтэй мүрдэлгын хэмжээ ябуулгануудые хубиин хиналтада абаһан, тэдэниие уласай аюулгүйн албанай ажалшад шалгаһан байна[72]. Душанбе хотоһоо 50 модоной зайда оршодог Шамсидин Фаридуниин гэр тамгалагдан хаагдаа. 2024 оной мартын 26-нда Ородой Холбоото Уласай Холбооной Аюулгүйн албанай (ФСБ) дарга Александр Васильевич Бортниковай мэдээсэһээр, Украинын Аюулгүйн албан (Украинын тусхай албанууд) Ойрохи Дурна зүгтэ босоогшодые һургажа, алан һүрдөөлгын хорото хэрэгтэнь туһалһан байгаа[73].

РИА Новостиин мэдээсэһээ «Крокус Сити Холл» соо террористическа үйлэнүүдые хэһэн гэмтэ хэрэг үйлэдэгшэдые «Вилаят Хорасан» гэһэн террористическа эмхеэр Афганистанай дали доро байгуулагдаһан телеграм- каналаар хүлһэлэн татажа абтаһан юм. Тус телеграм-канал үгы хэгдээ[74].

Мартын 28-да ТАСС террористическа актын гэмтэ хэрэг үйлэдэгшэд наркотик гү, али ухаа манаруулдаг бодосуудай нүлөө доро байгаа гэжэ мэдээсэбэ[75]. Гэмнэлтэдэ ороһон хүнүүдэй шуһан соо “дайшалхы хүшэлтүрэгшэ” гэжэ нэрлэгдэһэн зүйлэй үлэгдэлнүүд олдоһон байна – энэнь ухаан бодолые хубилгадаг, айжа байһан мэдэрэл ба өөрыгөө хамгаалха хүсэл дарадаг ухаа манаруулдаг бодос юм[76].

Мүрдэлгын хорооной зүгһөө Украинаһаа алан һүрдөөлгын гэмтэ хэрэг үйлэдэгшэдтэ ехэ хэмжээнэй хари гүрэнэй валюта болон криптовалюта дамжуулагдаһан тухай баталагдаа[77].

2024 оной мартһн 29-дэ Таджикистанай мүрдэлгын албан зургаанууд 9 хүниие алан һүрдөөлгын гэмтэ хэрэг үйлэдэгшэдтэй холбоотой гэжэ элирүүлэгдэһэн тухай мэдээсэбэ[78].

Ала һүрдөөлгын үйлэнүүдые хэһэн гэжэ гэмнэгдэһэн хүнүүд асуултануудай үедэ, Киев хото руу урмашуулгын шагнал абахаяа ошожо байһанаа мэдүүлээ[79].

Апрелиин 1-дэ ФСБ-гэй олониитэтэй харилсаха түб Каспийскада хүн зоной олоороо сугларһан газарта террористическа үйлэнүүдые хэхэеэ бэлдэжэ байһан дүрбэн хари гүрэнэй эрхэтэдые Дагестан хотодо барижа хааһан тухай мэдээсэбэ. Тэдэ газар байра шэнжэлжэ, тэһэрдэг түхеэрэлгэ өөһэдөө дархалаа ба автомат буу зэбсэг худалдажа абаа[80]. Департаментын мэдээсэһээр, баригдагшад «Крокус Сити Холлдо» алан һүрдөөлгын үйлые мүнгөөр хангаха, дэмжэхэ хэрэгтэ хабаатай байгаа[81]. Мүн Турцида хуули сахидаг албангууд террористическа акт бэлдэжэ байһан гэжэ һэжэглэгдэһэн Таджикистан болон Кыргызстанай үндэһэн зониие тушаагдан баригдаһан байна[82].

Апрелиин 2-то алан һүрдөөлгын үйлэһээ хохидогшод Оросой Мүрдэлгын хороондо «Крокус Сити Холлой» эзэдтэ хуули бууса хэрэг нээхэ тухай мэдүүлгэ оруулһан байна. Тэдэнэй түлөөлэгшэ, юрист Игорь Трунов түймэр унтараалгын болон утаа арилгаха байгуулалтын аша туһатай байдалые шалгаха, хохидогшодые нүүлгын эмхидхэл, мүн нүүлгэнэй хэдэн гарасануудай ямар шалтаганаар хаагдааб гэжэ тодорхойлхыень мүрдэлгын албаниие гуйһан байна[83].

2024 оной апрелиин 9-ндэ Холбоото Уласай мүнгэн һангай адаглалгын албан (Росфинмониторинг) Экстремистнүүдэй ба террористнуудай бүлэг руу Диловарые, Исраил и Аминчон Исломовуудые, Алишер Касимовые, Назримад Лутфуллои, Якубджони Юсуфзодые болон Мухаммада Шарипзодые гэгшэдые оруулба[84].

Апрелиин 24-дэ аюулгүй байдалай асуудалнуудые харюусажа байһан дээдэ хэмжээнэй түлөөлэгшэдэй уласхоорондын уулзалгын үедэ Ородой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшэ Владимир Путин гэмтэ хэрэгэй бүхы дэлгэрэнгыень тодорхойлхо, “тэрэнэй хабаадагшадые, хэрэглэгшэдые, эбээн тэдхэгшэдые, эмхидхэгшэдые” элирүүлхэ мүрдэлгэ үргэлжэлүүлнэ гэжэ мэдүүлээ[85].

Апрелиин 25-да Холбоото Уласай мүнгэн һангай адаглалгын албан (Росфинмониторинг) Юрий Анатольевич Чиханчин террористическа үйлэ эмхидхэхэ хэрэгтэ хэдэн гүрэнүүдэй ажаһуугшад хабаадаһан тухай, криптовалюта хэрэглэн, мүнгэ һомололго ябуулагдаһан тухай дуулгаба[86].

Майн 31-дэ Мүрдэлгын хороон аюулгүй байдалай эрилтэнүүдтэ тааранагүй туһаламжа үзүүлэлгын талаар хуули буса хэрэг нээжэ, террористическа үйлэ тухай хуули буса хэрэгүүдтэй ниилүүлээ[87].

2024 оной август һарада «Крокус Сити Холлдо» болоһон алан һүрдөөлгын үйлын хэрэгтэ үшөө табан шэнэ гэмнэгдэгшэд бии болоо. Москвагай Басманнын шүүхэ газар Шахромжон Насимович Гадоев, Зубайдулло Авайдуллоевич Исмаилов, Мустаким Абдуманонович Солиев, Умэджон Абдуманонович Солиев, Хусейн Абдурасулович Хамидов гэгшэдтэ баригдаха болзорые декабриин 1 болотор үргэдхөө[88]. Шэнэ гэмнэгдэгшэдэй нэгэн болохо Үмэджон Солиев Ород гүрэндэ бэдэрэлгэдэ байгаа[89]. Энэ хэрэгтэ шэнэ харюусагшад добтолһон хүнүүдтэ зэбсэг үгэһэн байна[90].

Мүрдэлгын дүнгөөр, энэ хэрэгээр гэмнэгдэгшэдэй 4-иинь хорюултай «Хорасан Вилаят» гэһэн террористическа бүлэгэй боевигууд байгаа. Гадоев, Исмойлов болон хоёр Солиевтанай террористическэ бүлгэмэй ажал ябуулгада хабаадаһан, буу зэбсэг болон зэбсэг хуули бусаар наймаалһан, эмхидхэгдэһэн бүлэгэй хэһэн дэлбэрэлтэ түхеэрэлгэ хуули бусаар бүтээһэн гэһэн уголовно хэрэгүүд нээгдэһэн байна[91].

2024 оной 10 һарада террористическа үйлын хэрэгтэ дүрбэн шэнэ гэмнэгдэгшэд бии болоо, тэдэнь Ингушетиин ажаһуугшад: Хусейн Медов, Джабраил Аушев, Хаваж-Багаудин Алиев, Батыр Кулаев. Тэдэнэй хоёрынь баригдаа, хоёрынь бэдэрэлгын бүридэлдэ оруулагдаа. Мүрдэгшэдэй мэдээсэһээр, тэдэ террористичеса актые үйлэдэгшэдые зууршалагшадай ашаар пулемёт болон зэбсэгүүдээр хангажа, тэрэнэй түлөө 1 саяһаа дээшэ түхэриг абаһан байна. Мүрдэлгын албанай түб эмхидэ өөһэдынгөө хуулита хэрэгые террористическа үйлэ тухай хэрэгтэй (Уголовно кодексой 205-дахи статьягай 3-дахи хуби) нэгэдүүлээ, гэбэшье, тэдэниие Уголовно хуулиин 222-дохи статьягай 5-дахи хубида (бүлгэмэй уридшалан хуймаа хэһэн зэбсэг болон буу зэбсэгэй хуули буса худалдаа) болон 222.1-дэхи статьягай 3-дахи хубида (бүлгэмэй хэһэн дэлбэрэлтэтэй хэрэгсэлнүүдые болон дэлбэрэлтэ бодосуудые хуули бусаар худалдаха) ёһоор гэмнэгдэнэ[92].

2024 оной ноябриин 2-то террористнуудта зэбсэг хангаха хэрэгтэ 7 хүн хабаатай байһан тухай мэдээжэ болоо.Дээрэ дурдагдаһан Медов, Аушев, Алиев, Кулаев гэгшэдһээ гадна, энэ бүлэгтэ Амерхан Матиев, мүн Турцида нюужа байһан Адам Белхароев, Украинада нюужа байһан Ильяс Белхароев гэгшэд ороно (тэрэ экстремистнүүдэй болон террористнуудые хинаха) Росфинстерэй хэблэһэн экстремистнүүдэй ба террористнуудай бүлэг руу оруулагдаһан (Ородой Холбоото Улас)[93].

2024 оной 11 һарын 20-до ТАСС-ай мэдээсэһээр, Аминхон ба Диловар Исломов, тэдэнэй эсэгэ Исроил Исломов, Алишер Касимов гэгшэдэй гэмнэлтэ террористическэ үйлэ ажаллалгада туһалха тухай статьяда дахин ангилагдаһан, энэнь террористическэ халдабарида хүргэһэн байна[94].

2024 оной декабриин 4-дэ Ингушетиин Уласта алан һүрдөөгшэдтэ туһалагша багсаамжалагдаһан 4 хүн баригдаа. «Белхороев, Батал-Хаджи» гэһэн шажанай бүлгэмэй гэшүүдтэ хуули буса ябадалай хэрэгүүд нээгдэһэн байна. Мүрдэгшэдэй тэмдэглэһээр, тэдэ «Крокус» руу добтололго хэһэн зондо «ехэ дэмжэлгэ, туһаламжа» үзүүлһэн байна.[95].

2025 оной январиин 2-то Стамбулай Уголовно сүүд террористическа актын гэмтэ хэрэг үйлэдэгшэдтэй холбоотой гэжэ гэмнэгдэһэн хүнүүдэй гэмнэлтэ хүлеэн зүбшөөрһэн, тэдэ 7.5-һаа 15 жэлэй түрмэдэ һууха ёһотой. Хуули һандаргагшадай һандали дээрэ Стамбул хотодо ажаһуудаг хэдэн хүнүүд анхан Рачабализода ба Фаридуни хоёртой харилсажа байһан, хоюулаа эсэргүү добтололгодо шууд хабаатай байгаа[96].

2025 оной февралиин 5-да «Крокус Сити Холлдо» болоһон алан һүрдөөлгын уридшалан мүрдэлгэ дүүргэгдэбэ. Бүхы баримта дансануудые суглуулжа, 20 гэмнэгдэгшэдые барижа, гэршэнүүдые асууха хэрэгтэ 11 һара үнгэрөө[97].

2025 оной февралиин 11-дэ «Крокус интернэшнл» хамтаралые, «Крокус Сити Холл» гэһэн тоглолтын танхимай эзэниие террористическа актын хэрэгтэ хохидогшо гэжэ тодорхойлогдоһон байна[98].

Мүрдэлгын хороон 2025 оной июниин 23-да алан һүрдөөлгын үйлын талаар мүрдэлгэеэ дүүргэбэ. Оросой улас түрын байдалые тогтууригүй болгохын тулада Украинын засагай газарай захиралтаар террористическа үйлэ хэгдэһэн гэжэ мүрдэлгын албан тэмдэглэнэ[1]. Ородой Мүрдэлгын хорооной албан ёһоной түлөөлэгшэ «Крокус Сити Холл» гэһэн тоглолтын танхимда болоһон террористическа актда гэмнэгдэһэн хүнүүдэй зариманиинь Дагестанай Каспийскын зугаа сэнгэлгын байшанда баһал тэһэрүүлхэ түсэбтэй байгаа гэжэ мэдээсэбэ[99].

2025 оной июниин эсэстэ ТАСС-ай хэрэгэй дансануудые дурдан, гэмнэгдэгшэдэй ганса Шамсидин Фаридуни гэмээ дүүрэн хүлеэн зүбшөөжэ, үйлэ хэрэгүүдые үүсхэһэнөө шаналан, гэмээ мэдэрнэ гэжэ мэдээсэбэ[100].

Оросой Холбоото Уласай Мүрдэлгын хорооной 2025 оной июниин эсэстэ хэблэгдэһэн мүрдэлгын түгэсхэлэй дүнгүүдээр, террористическа актын үедэ 149 хүн наһа бараһан, тэрэнэй үрэ дүндэ нэгэ хүн һураггүй үгы болоһон, 609 ажаһуугшад элдэб хүндэ гэмтэлгэ абаһан байна. Энэ хэрэгтэ 2300 гаран хүн хохидолдо ороһон байна[16][101].Энэ эсэргүү ябадалһаа бүхы хохидол 6 миллиард шахуу түхэригтэ хүрэбэ гэжэ тоологдоно. Террористическа актые «Вилаят Хорасан» гэһэн террористическа эмхиин гэшүүд болон тэдэнэй нүхэд Украинын уласай засаг зургаануудай захиралтаар үйлэдэһэн байна[1][17]. Террористическа хорото үйлэһөө хохидогшод буугай шархаһаа болон нүүрһэн түрэгшын монооксидоор хорлуулагдажа, наһа бараһан байна[18].

2025 оной июниин 30-да Оросой Холбоото Уласай Генеральна прокуратура 427 ботиһоо бүридэһэн террористическа актын хэрэгээр 19 гэмнэгдэгшэдэй хуули буса хэрэг Баруун тойрогой 2-дохи сэрэгэй шүүхэ газар руу эльгээгээ[102].

Оросой Холбоото Уласагай засаг түрын хандаса

[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
Москва хотын Эб найрамдалай проспект дээрэ гашуудалай бэшэгтэй самбар

Москвагай мэр Сергей Собянин «Крокус Сити Холлдо» "аймшагтай гашуудалтай ушар" болоо гэжэ хэлэбэ:

«"Хохидогшодой түрэлхидтэ гүнзэгы шаналаа мэдүүлнэб. Энэ ушарай үедэ хохидоһон бүхы зондо хэрэгтэй туһаламжа үзүүлхэ тухай захиралжа үгэнхэйб».

«Крокус Сити Холлдо» буудалга болон тэһэрэлгэ — «шуһата теракт» гээшэ,гэжэ Оросой Холбоото Уласай МИД-эй албан түлөөлэгшэ Мария Захарова тэмдэглээ. Тэрэ «энэ этэгээдэй хуули буса ябадал бүхы дэлгэйн ниигэмые шоо үзэхыень уряалба»[103].

(Москвагай патриарх) Патриарх Кирилл «Крокус Сити Холлдо» хосорһон хүнүүдэй һүнэһэ һүлдэ амаруулха, шархатаһан хүнүүдэй түлөө, мүн байшан соохи түймэртэ хохидоһон хүнүүдэй абаралгын түлөө зальбаржа эхилбэ [104].

Москвагай аэропортнууд болон вокзалнуудта аюулгүйн хэмжээнүүд шангадхагдаа[22].

«Крокус Сити Холлдо» болоһон буудалгаһаа боложо Москва хотодо 2024 оной мартын 23-24-эй амаралтын үдэрнүүдтэ бүхы тамирай, соёлой болон олониитын хэмжээ ябуулгануудые болюулһан байна гэжэ хотын мэр Собянин мэдүүлээ[105].

Элүүрые хамгаалгын сайд Михаил Мурашко хохидогшодто туһаламжа үзүүлхэ талаар хэрэг өөрын хиналта доро абаа[22].

Оросой Холбоото Уласай Прокуратурын Мүрдэлгын Хороон Крокус Сити Холлдо» болоһон үйлэ хэрэгтэ хабаатайгаар Оросой Холбоото Уласай Уголовно кодексын 205-дахи статьягаар (террористическэ үйлэ хэрэг) гэмтэ хэрэг үйлэдэһэн гэһэн үндэһэн дээрэ хуули буса ябадалай хэрэг үүсхэбэ[106].

"Хэрбээ хүсые хүсөөр эсэргүүсээгүй һаа, ямаршье сүүд, мүрдэлгэ туһалхагүй, тиихэдэ үхэлнүүд алан һүрдөөгшэдые бүхыдөө саазалха, тэдэнэй гэр бүлэнүүдые дараха . Дэлхэйн дүршэл", - гэжэ Ородой Аюулгүйн Зүблэлэй хүтэлбэрилэгшын орлогшо Дмитрий Медведев хэлэбэ.[107].

Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшэ Владимир Путин өөрынгөө хандалгада 2024 оной мартын 24-эй үдэр уласай гашуудалай үдэр гэжэ соносхожо, мүн Украинын талаһаа уридшалан бэлдэһэн “сонхоор” уласай хилэ гаталхаяа Украина руу шэглэһэн террористнуудые барижа тушаагдаһан тухай мэдээсэбэ. Юрэнхылэгшэ хохидогшодто болон тэдэнэй түрэлхидтэ Оросой Холбоото Уласай бүхы ажаһуугшадай зүгһөө гүнзэгы шаналалаа мэдүүлжэ, мүнгэн тэдхэмжэ һомологдохо тухай соносхожо, юрын ажаһуугшадта хабаадалсажа, хохидогшодто болон уйдхарта ушарай болоһон газарта тусхай албануудта дары түргэн туһаламжа үзүүлһэндэнь баярые хүргэбэ.[108].

«Бидэ арад зониие түсэблэгдэһэн олоор хороон алалгатай ушараад байнабди.Энэ гэмтэ хэрэгэй саана байһан хүн бүхэниие элирүүлжэ, хэһээхэбди. Террористнууд харюу абаха, тэдэндэ амгалан ерээдүй байдал үгы. Мүнөө манай хамтын уялга хадаа нэгэ мүрөөр хамта зогсохо. Манай ниигэмдэ һанаа зоболон, эбгүй байдал үүсхэлгэдэ хэншье амжалта туйлахагүй. Москва болон бусад можо нютагуудта терроризмда эсэргүү нэмэлтэ хэмжээнүүд нэбтэрүүлэгдээ», - гэжэ Владимир Путин Оросой Холбоото Уласай арад зондо хандахадаа хэлэбэ[109].

2024 оной мартын 25-да Хүүгэдэй эрхын талаар Юрэнхылэгшын түлөөлэгшэ Мария Львова-Белова Хотын террористическа актын үедэ хохидолдо орогшодые нүүлгэндэ туһалһан хоёр эдиршүүлдэ баяр баясхалангай бэшэгүүдые барюулба. 15 наһатай Ислам Халилов ба 14 -эй Артем Донсков хоёр “хохидогшодто туһаламжа үзүүлхэдээ, өөрын ами наһаяа хайрлангүй, зүрхэтэй, эрэлхэг зоригтой” байһанайнгаа түлөө баярта хүртөө. Хоёр эдиршүүл «Крокус Сити Холлой» гадар хубсаһаяа тайлан тушаадаг таһагта ажал хэдэг байгаа[110].

2024 оной мартын 26-да «Крокус Сити Холлдо» һургуулиин һурагша, гардеробой ажалшан Артем Донсков болон террористическа актын үедэ хүнүүдые нүүлгэхэ хэрэгтэ туһалһан захирагша София Мейер Ородой Холбоото Уласай Ниитын танхимай медальнуудаар шагнагдаһан байна. Мүн лэ Ислам Халиловта медаль бэлдэгдэһэн аад, тэрэ шагналай ёһололдо ерэжэ шадаагүй.[111].

Мартын 27-до Москвагай ба Бүхы Росиин патриарх Кирилл алан һүрдөөлгын үйлэһээ боложо Ород гүрэндэ шажан хоорондын зүрилдөөнһөө һэргылхэ тухай уряа мэдүүлээ[112].

Майн 2-то Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшэ Владимир Путин эдиршүүл Артём Донсков, Никита Иванов болон Ислам Халилов гэгшэдые «За спасение умирающих»гэжэ медаляар шагнаба. Залуушуул террористическа үйлын үедэ хүнүүдые нүүлгэхэ хэрэгтэ туһалһан байна[113][114].

2024 оной июлиин 8-нда Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшэ Владимир Путин Внуково аэропортын ажалшан Валентин Николаенковто «Крокус Сити Холлдо» болоһон терактын үедэ террористые тогтоохо һэдэлгэдээ ами наһантаяа хахасаһанай удаань Эрэлхэг Зоригой орденоор шагнагдаһан байна[115].

2024 оной июль һарада Ородой Холбоото Уласай юрэнхы прокурор Игорь Краснов лиин 8-нда Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшэ Владимир Путин Внуково аэропортын ажалшан Валентин Николаенковто «Крокус Сити Холлдо болоһон террористическа үйлэ ябадал можын засаг зургаануудай буруу тоосоололгоһоо тохёолдоо гэжэ тобшолол хээ, мүн терроризмтай тэмсэхэдээ, олоной ерээд, хабаалсажа байһан үйлэдэ үндэһөөрнь ондоохон, хатуу хэмжээгээр шалгаха хэрэгтэй[116].

Уласхоорондын хандаса

[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
«Бурдж-Халифа» гэһэн башня терактда хохидогшодой дурасхаалда орос уласай һүлдэ тугай үнгэ зүһөөр гэрэлтүүлээ,зүүн тээһээ
Гол үгүүлэл: Международная реакция на теракт в «Крокус Сити Холле»

Вашингтон уйдхарта ушараар гүнзэгы шаналаа мэдүүлээ[22]. Сагаан гэрэй тэмдэглэһээр,Америка гүрэнй энэ оһолто ушар тухай сагһаа урид мэдээсэл абаагүй. Энэ ушар Киевэй ябуулгатай холбоогүй гэжэ Вашингтон мэдээсээ.

2024 оной апрелиин 3-нда Америкын сэтгүүлшэн Сеймур Херш мэдээсэлдээ эхи үгэнүүдые дурдан, Америкын Түбэй тагнуулай хүтэлбэри Ород гүрэндэ Крокус Сити Хоолдо террористическа акт хэхэ бэлэдхэл тухай һэргылһэн гэжэ мэдэгдэбэ. Хершын хэлэһээр, "эгээ багын хэмжээгээр, нэгэ мэдээсэл "шууд яаралтай" гэжэ тэмдэглэгдээд, тоглолтын урда тээ ЦРУ-һаа Ородой тагнуулай албанда дамжуулагдаһан байгаа."Гэхэтэй хамта, Америкын сэтгүүлшэнэй тэмдэглэһээр, ЦРУ террористическа акт КрокусСити Хоолдо тусхай түсэблэгдэһэн гэжэ мэдээгүй, тиигээд энэнь юрын лэ “хүн зоной олоороо суглардаг газар” байгаа гэжэ дуулгаа.[117].

ООН-ой юрэнхы нарин бэшэгэй дарга КрокусСити Хоолдо болоһон алан һүрдөөлгын ушарые «эрид шангаар» буруушаажа, Оросой засагай газар болон арад зондо гүнзэгы шаналаа мэдүүлээ.[22]

Оросой Холбоото Уласта гүнзэгы шаналаа олон гүрэнүүд мэдүүлээ, тэдэнэй тоодо Египет, Казахстан, Азербайджан, Киргизи, Чехи, Итали, Серби, Германи, Люксембург, Катар, Куба, Палестинын улас, Боливи, Иран, Венесуэла, Узбекистан, Сербиин Улас, Турци, Армени, Мальта, Абхази, Иордани, Саудовска Арави, Пакистан, Ирак, Австри, Франци, Таджикистан, Мексикэ, Колумби, Австри, Арабай Нэгэдэмэл Эмирадууд, Сирия, Бахрейн, Канада, Белорусси Улас болон бусад.

Энэ террористическа үйлые лалын шажанай томо хүдэлөөнүүд: ХАМАС, Талибан ба Хезболла буруушааба.[118][119][120].

Мартын 25-да ООН-ой Аюулгүйн Зүблэлэй Японой таһагай түлөөлэгшэ алан һүрдөөлгын үйлэдэ хохидогшодой дурасхаалда зорюулжа нэгэ минутын абяагүй байдал үүсхэбэ[121].

Анхан өөрын сагта «Крокус Сити Холлдо» тоглолто табиһан Америкын "Garbage" гэһэн рок-группа теракттай холбоотой ушараар гүнзэгы шаналаа мэдүүлээ[122].

2024 оной апрелиин 6-нда Турци гүрэн Таджикистанда ажаһуугшадта визагүй гурим болюулһан байна. Турциин олондо мэдээсэл тараадаг хэблэлэй мэдээсэһээр, энэ шиидхэбэри 2024 оной январь-март һарада Стамбул руу террористическа үйлэ хэһэн гэжэ гэмнэгдэһэн хоёр таджиг аяншалагшатай холбоотой байжа магадгүй[123].

Терактда хохидогшодто дурасхаал

[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

2025 оной февраль һарада Крокус Сити Холлдо болоһон террористическэ үйлэнүүдтэ хохидогшодой дурасхаалай хүшөөгэй барилга эхилһэн байна[124]. Тэрэнь гашуудалта үйлэ хэрэгэ болоһон үдэр, мартын 22-то, нээгдэһэн байна. Москва можын мэр Андрей Воробьев дурасхаалай хүшөө зохёохо үүргэ концертын танхимай эзэн өөр дээрээ даажа абаа, гээд дуулгаба.

«Крокус Сити Холлдо» болоһон терактын хохидогшодто дурасхаалай хүшөөгэй нээлгэн (22 марта 2025 оной мартын 22)

Ниидэжэ ябаһан тохорюунуудай дүрсэтэй хара гранит хоёр стелла Тоглолтын танхимай болон «Крокус Экспо» гэжэ хоёрдохи павильоной урда талада тодхоогдобо. Хүшөө дээрэ: “2024 оной мартын 22-то этэгээд амитадай алан һүрдөөлгын үйлэһөө хохидогшодой дурасхаалда” гэжэ үгэнүүд һиилээтэй[125].

Нэмэлтэ мэдээсэл

[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

2024 оной мартын 25-да Түб банк бусад банкнууд болон бага мүнгэн һангай эмхинүүдтэ «Крокус Сити Холл»-до болоһон террористическа актын үедэ ами наһаяа алдаһан хүнүүдэй үри шэриие үгы хэжэ арилгаха тухай дурадхаһан байна[126]. Сбербанк ба ВТБ хоёр энэ дурадхалыень 2024 оной үшөө мартын 23-да ябуулхаар бэлэн байһанаа мэдүүлээ һэн. Мүн лэ үринүүдые арилгаха үйлэ бэелүүлхэеэ 23 банкнууд мэдүүлһэн байна: «Тинькофф», Альфа-банк, Совкомбанк, Газпромбанк, Почта Банк, Промсвязьбанк, Москвагай урьһаламжын банк ба бусад[127].

«Пикник» бүлгэмэй 2024 оной мартын 27-до түсэблэгдэһэн тоглолто Санкт-Петербургдэ үнгэрөө. Тоглолто «Крокус Сити Холлдо» тохёолдоһон терактын хохидогшодой дурасхаалда зорюулагдаа[128].

Алан һүрдөөлгын үйлэдэ ами наһаяа алдаһан хүнүүдэй дурасхаалда зорюулжа, Ородой гүйсэдхэгшэд “Слушай мой голос” гэһэн альбон буулгажа бэшэһэн байна. Тэрээн соо мэдээжэ дуушан Муслим Магомаевай репертуарһаа 12 дуунууд оруулагдаа, добтолгын болоһон тоглолтын танхим Магомаевай нэрэмжэтэ байһан юм. Шагнаһанһаа ороһон бүхы мүнгэн хохидогшодто дамжуулагдаа[129].

2024 оной июниин 29-дэ Москва можын мэр Андрей Воробьев Москвагай можын засаг зургаан Крокусые һэргээхэ ажалые орхёо гэжэ соносхобо:

«Тоглолтын танхим тэндэ дахин болохогүй»[130].

2025 оной март һарада террористическа үйлэнүүдтэ гэмнэгдэгшэдэй нэгэнэй үмөөрэгшэ Крокус руу алан һүрдөөлгын үйлэ хэхэһээ урид террористнууд бусад газарнуудые бэлдэжэ байһанаа мэдүүлжэ, Кремль, Чистые Пруды метрогой станци, МЕГА Белая дача доторхи байдалые гэрэл зурагта буулгаһан байна. Террористнууд Украинын газар дэбисхэр дээрэ нэбтэрэн хоргодохоёо түсэблэһэн байгаа[131].

Крокус Сити Хоолдо болоһон гашуудалта үйлэ хэрэгэй тохёолдоһоор жэл болоод Москва хотын "Октябрь" кинотеатрта «Крокус. Диилдэгдээгүй» гэһэн баримтата фильмын нээлгэн. Тус кино «Интеграци» гэһэн продюссерэй бүтээлгын түб болон Ородой Улаан Хэрээһэнэй эмхиин дэмжэлгээр буулгагдаһан байна. Тоглолтын танхимай хүдэлмэрилэгшэд болон хүнүүдые абарха талаар хабаадалсаһан бусад олон хүнүүд тухай хөөрөөнүүд дээрэ үндэһэлжэ, энэ фильм бүтээгдэһэн байна.[132].

Примечания

[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 "СК завершил расследование теракта в «Крокусе» и назвал Украину заказчиком", 2025-06-23. 2025-06-24. 
  2. ↑ "В «Крокус Сити Холл» произошла стрельба", 2024-03-22. 2024-03-22. 
  3. ↑ "Онлайн: в подмосковном «Крокус Сити Холле» стрельба и пожар, есть раненые", 2024-03-22. 2024-03-22. 
  4. ↑ "Участников теракта в "Крокусе" задержали недалеко от границы с Украиной", 23.03.2024. 2024-03-23. 
  5. ↑ "Исполнители теракта в "Крокусе" признались, что его организовала Украина", 29.06.2025. 2025-06-29. 
  6. ↑ РБК, 23 марта 2024. Путин заявил, что с украинской стороны готовили «окно» для террористов
  7. ↑ РБК, 26 марта 2024. Бортников обвинил спецслужбы Украины в содействии теракту в «Крокусе»
  8. ↑ РБК,2024 оной мартын 27-до «Крокус» соо тохёолдоһон терактын албан ёһоной баримта үшөөл нэрлэгдээгүй, гэжэ Песков тэмдэглээ
  9. ↑ Schmitt, Eric. "What We Know About ISIS-K, the Group That Claimed Responsibility for the Moscow Attack", 2024-03-22 
  10. ↑ "ISIS claims responsibility for attack in busy Moscow-area concert venue that left at least 40 dead", CNN, 2024-03-22 
  11. ↑ Moscow concert hall attack latest: ISIS claims responsibility for shooting that killed more than 60 people. The Independent.
  12. ↑ Ведомости, 25 марта 2024. Что такое запрещенный в России «Вилаят Хорасан»
  13. ↑ Интерфакс, 24 марта 2024. Вице-президент США возложила ответственность за теракт в Crocus City Hall на ИГ
  14. ↑ "Путин назвал кровавым и варварским теракт в «Крокус Сити Холле»", 23.03.2024. 2024-03-23. 
  15. ↑ "Организаторами теракта в "Крокусе" были шестеро граждан Средней Азии", 2025-03-22. 2025-03-22. 
  16. ↑ 1 2 "Свыше двух тысяч человек проходят потерпевшими по делу о "Крокусе"", 2025-05-20. 2025-05-20. 
  17. ↑ 1 2 3 "Число погибших детей при теракте в «Крокусе» выросло до шести", 2024-04-03. 2024-04-03. 
  18. ↑ 1 2 "Инженер-строитель пробил стену для спасения людей в «Крокусе»", 2024-03-30. 2024-03-30. 
  19. ↑ Крокус. Mash (22 03 2024).
  20. ↑ "Теракт с десятками погибших в «Крокус Сити Холле». Главное". 2024-03-22. 
  21. ↑ "Один из зрителей «Крокус Сити Холла» обезвредил террориста", 23.03.2024. 2024-03-23. 
  22. ↑ 1 2 3 4 5 6 "Что известно о происшествии в "Крокус сити холле". Главное". 2024-03-22. 
  23. ↑ "Пожару в "Крокус сити холле" присвоен повышенный ранг сложности". 2024-03-22. 
  24. ↑ "В оперслужбах сообщили о втором взрыве в Crocus City Hall", 2024-03-22. 2024-03-22. 
  25. ↑ "Вертолеты сбросили около 160 тонн воды на горящий "Крокус сити холл"", 23.03.2024. 2024-03-23. 
  26. ↑ "Минздрав Подмосковья опубликовал список из 145 госпитализированных после теракта", 23.03.2024. 2024-03-23. 
  27. ↑ Интерфакс, 24 марта 2024. Спасатели сделали проем в стене Crocus для прохода тяжелой техники
  28. ↑ "Поисковую операцию на месте теракта в «Крокусе» продлили на день", 2024-03-25. 2024-03-25. 
  29. ↑ "Спасатели завершили разбор завалов в "Крокус сити холле"", 2024-03-26. 2024-03-26. 
  30. ↑ "Бастрыкин потребовал поименно установить заказчиков теракта в «Крокусе»", 2024-03-31. 2024-03-31. 
  31. ↑ Суд признал более 1,7 тыс. человек потерпевшими по делу о теракте в «Крокусе» (2024-06-01).
  32. ↑ "Выплаты пострадавшим в "Крокусе" начнутся с 23 сентября", 2024-09-20. 2024-09-20. 
  33. ↑ 1 2 "Опубликовано видео допроса террориста из "Крокуса"", 23.03.2024. 2024-03-23. 
  34. ↑ [https://tass.ru/proisshestviya/20353167 ТАСС, 2024 оной мартын 25. Бастрыкин «Крокус сити холл» соо болоһон терактын бүхы үйлын ябаса тодоруулагдаа, гэжэ мэдээсээ
  35. ↑ "РИА Новости: Террористы из "Крокуса" ехали по трассе со скоростью более 140 км/ч - Российская газета", 2024-03-26. 2024-03-27. 
  36. ↑ 1 2 "Арестованным Басманным судом террористам грозит пожизненное лишение свободы - Российская газета", 2024-03-25. 2024-03-27. 
  37. ↑ "Участникам задержания устроивших теракт в "Крокусе" вручили награды", 25.03.2024. 2024-03-25. 
  38. ↑ "В МВД рассказали, как выследили машину террористов, напавших на «Крокус»". 2024-03-28. 
  39. ↑ "Суд арестовал четырех фигурантов дела о теракте в «Крокус Сити Холле»", 24.03.2024. 2024-03-25. 
  40. ↑ "Суд назвал имена фигурантов дела о теракте в «Крокус Сити Холле»". 2024-03-25. 
  41. ↑ Жирнов, Степан. "«Не едем на турнир?» Мальчик, сбитый террористами, пришёл в сознание". 2024-03-25. 
  42. ↑ "Суд арестовал пятого обвиняемого по делу о теракте в "Крокус сити холле"", 2024-03-25. 2024-03-25. 
  43. ↑ "Суд арестовал седьмого фигуранта дела о теракте в "Крокусе"", 2024-03-25. 2024-03-25. 
  44. ↑ Екатерина КОСОБОКОВА |. Суд арестовал восьмого фигуранта по делу о теракте в «Крокусе» Алишера Касимова.
  45. ↑ Росфинмониторинг внес напавших на «Крокус» в реестр террористов (2024-03-28).
  46. ↑ "В суде раскрыли имя девятого фигуранта дела о теракте в "Крокусе" - Российская газета", 2024-03-29. 2024-03-29. 
  47. ↑ "В Москве арестовали девятого фигуранта дела о теракте в «Крокусе»", 2024-03-29. 2024-03-29. 
  48. ↑ "Суд арестовал девятого фигуранта дела о теракте в "Крокусе"", 29.03.2024. 2024-03-29. 
  49. ↑ "Суд арестовал десятого фигуранта дела о теракте в "Крокусе"", 01.04.2024. 2024-04-01. 
  50. ↑ "СК раскрыл имя и роль еще одного фигуранта дела о теракте в «Крокусе»", 2024-04-01. 2024-04-01. 
  51. ↑ Mash: фигуранта дела о теракте в «Крокусе» поставили на учет незаконно (2024-06-11).
  52. ↑ "ФСБ сообщила о задержании еще троих фигурантов дела о теракте в «Крокусе»", 2024-04-04. 2024-04-04. 
  53. ↑ "Басманный суд арестовал еще одного фигуранта дела о теракте в «Крокусе»", 2024-04-05. 2024-04-05. 
  54. ↑ "ТАСС узнал о фигурантах дела о халатности после теракта в «Крокусе»". 2024-04-08. 
  55. ↑ "Силовики задержали еще одного фигуранта дела о теракте в «Крокусе»", 2024-04-26. 2024-04-26. 
  56. ↑ "В РФ задержали еще одного фигуранта дела о теракте в «Крокус Сити Холле»", 2024-04-26. 2024-04-26. 
  57. ↑ "Басманный суд арестовал 12-го фигуранта дела о теракте в «Крокусе»", 2024-04-27. 2024-04-27. 
  58. ↑ Суд продлил арест предполагаемому исполнителю теракта в "Крокусе" Мирзоеву (2024-05-16).
  59. ↑ Суд продлил арест одному из исполнителей теракта в «Крокусе» (2024-05-16).
  60. ↑ Суд продлил арест всем исполнителям теракта в «Крокус Сити Холле» (2024-05-16).
  61. ↑ Суд продлил арест четверым пособникам напавших на "Крокус" террористов (2024-05-16).
  62. ↑ https://www.rbc.ru/rbcfreenews/664733029a79479f7e2e0666 (2024-05-17).
  63. ↑ По делу о теракте в «Крокусе» арестовано 18 человек (2024-06-01).
  64. ↑ "Суд продлил арест четырем обвиняемым в теракте в «Крокусе»", 2024-08-16. 2024-08-20. 
  65. ↑ "Суд продлил арест еще четырем обвиняемым в теракте в «Крокусе»", 2024-08-19. 2024-08-20. 
  66. ↑ "До 22 ноября продлили арест 4 фигурантов по делу о теракте в «Крокусе»", 2024-08-20. 2024-08-20. 
  67. ↑ "Еще один фигурант дела о теракте в «Крокусе» частично признал вину", 2024-08-23. 2024-08-23. 
  68. ↑ Виктория Шварц. "Бастрыкин заявил, что по делу о теракте в "Крокус Сити Холле" обвиняются 27 фигурантов", 2025-01-14. 2025-01-15. 
  69. ↑ "Исполнителям теракта в «Крокусе» продлили арест до 24 марта", 19.02.2025. 2025-02-19. 
  70. ↑ "В США арестовали террориста, инструктировавшего напавших на «Крокус»". 2025-03-07. 
  71. ↑ "В СК рассказали об изъятом оружии с места теракта в "Крокус сити холле"". 2024-03-24. 
  72. ↑ Мария МАМАЕВА |. В Душанбе ведут следственные мероприятия с родными террористов из «Крокуса».
  73. ↑ Сергей Чиков | (2024-03-26). Бортников: Украина готовила боевиков на Ближнем Востоке.
  74. ↑ [https://www.rbc.ru/politics/27/03/2024/6604604e9a79472ae7187d9a?from=newsfeed РБК 2024 оной мартын 27, Телеграм-бүлэгэй хабаадагшые «Крокусай» алан һүрдөөгшэдтэй суг хамта Ород гүрэнһөө үлдэн гаргаха
  75. ↑ "ТАСС сообщил, что атаковавшие «Крокус» террористы были под наркотиками", 2024-03-28. 2024-03-28. 
  76. ↑ "В крови террористов из "Крокуса" обнаружили психотропные наркотические вещества - Российская газета", 2024-03-28. 2024-04-02. 
  77. ↑ "СК получил доказательства связи террористов из "Крокуса" с Украиной", 2024-03-28. 2024-03-28. 
  78. ↑ "Источник: под Душанбе задержали девять человек по делу об атаке на "Крокус"", 20240329T1257. 2024-03-29. 
  79. ↑ "Обвиняемые в теракте в "Крокусе" заявили, что ехали в Киев за наградой", 29.03.2024. 2024-03-29. 
  80. ↑ "Задержанные в Дагестане террористы снабжали деньгами и оружием атаковавших "Крокус"", 2024-04-01. 2024-04-01. 
  81. ↑ "ФСБ заявила о причастности задержанных в Дагестане боевиков к теракту в «Крокусе»", 2024-04-01. 2024-04-01. 
  82. ↑ "В Турции задержали жителей Таджикистана по подозрению в подготовке теракта", 01.04.2024. 2024-04-01. 
  83. ↑ "Пострадавшие в "Крокусе" просят СК возбудить дело в отношении владельцев комплекса", 2024-04-02. 2024-04-02. 
  84. ↑ "Семерых фигурантов дела о теракте в «Крокусе» внесли в реестр террористов". 2024-04-09. 
  85. ↑ "Путин: Спецслужбы продолжают выявлять заказчиков и спонсоров теракта в "Крокусе" - Российская газета", 2024-04-24. 2024-04-24. 
  86. ↑ "Росфинмониторинг раскрыл, как финансировался теракт в "Крокусе" - Российская газета", 2024-04-25. 2024-04-25. 
  87. ↑ СК возбудил дело об оказании небезопасных услуг в связи с нападением на "Крокус" (2024-05-31).
  88. ↑ "Стало известно о пяти новых фигурантах дела о теракте в "Крокусе"", 2024-08-29. 2024-08-29. 
  89. ↑ "Стали известны подробности о новом фигуранте по делу о теракте в "Крокусе"", 2024-08-29. 2024-08-29. 
  90. ↑ "Пятеро фигурантов дела о теракте в "Крокусе" обеспечивали нападавших оружием", 2024-08-29. 2024-08-29. 
  91. ↑ "Четыре фигуранта дела о теракте в «Крокусе» состояли в «Вилаят Хорасан»". 2024-10-03. 
  92. ↑ В деле «Крокуса» взят новый след (2024-11-01).
  93. ↑ "Стали известны личности передавших оружие напавшим на «Крокус» террористам", 2024-11-02. 2024-11-02. 
  94. ↑ "Четырем фигурантам дела о теракте в «Крокусе» переквалифицировали обвинение", 2024-11-20. 2024-11-20. 
  95. ↑ "В Ингушетии задержали предполагаемых пособников напавших на "Крокус" террористов", 2024-12-04. 2024-12-05. 
  96. ↑ "Anadolu: подельникам террористов из "Крокуса" грозит 15 лет тюрьмы в Турции", 2025-01-02. 2025-01-02. 
  97. ↑ Предварительное следствие по делу о теракте в «Крокус Сити Холле» завершилось (2025-02-05).
  98. ↑ Владелец «Крокус Сити Холла» признан потерпевшим по делу о теракте (2025-02-11).
  99. ↑ "Обвиняемые в теракте в "Крокусе" планировали еще один в Каспийске", 2025-06-23. 2025-06-24. 
  100. ↑ "ТАСС узнал о раскаявшемся исполнителе теракта в «Крокусе»", 2025-06-30. 2025-06-30. 
  101. ↑ "Экспертиза признала вменяемыми исполнителей теракта в «Крокус Сити Холле»". 2025-04-14. 
  102. ↑ "Генпрокуратура направила в суд дело о теракте в "Крокусе"", 2025-07-01. 2025-07-01. 
  103. ↑ "МИД назвал «кровавым терактом» произошедшее в «Крокус Сити Холле»", 2024-03-22. 2024-03-22. 
  104. ↑ "Патриарх Кирилл молится об упокоении душ погибших при ЧП в "Крокус сити холле"". 2024-03-22. 
  105. ↑ "В Москве отменили все массовые мероприятия после атаки на «Крокус-Сити»". 2024-03-22. 
  106. ↑ "ГСУ СК России возбудило уголовное дело о теракте в Московской области". 2024-03-22. 
  107. ↑ "Медведев призвал к «тотальной казни террористов» после нападения в Москве". 2024-03-22. 
  108. ↑ "Обращение Владимира Путина к россиянам". 2024-03-23. 
  109. ↑ "Заявление Путина в связи с терактом в «Крокус Сити Холле». Трансляция". 2024-03-23. 
  110. ↑ Спасшим людей при теракте в «Крокусе» школьникам вручили награды. Известия (2024-03-25).
  111. ↑ Спасавших людей в «Крокусе» Донскова и Мейер наградили в Общественной палате (2024-03-26).
  112. ↑ "Глава РПЦ высказался о русском национализме". 2024-03-27. 
  113. ↑ "Путин наградил подростков, спасавших людей во время теракта в «Крокусе»", 2024-05-02. 2024-05-02. 
  114. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 02.05.2024 № 300 "О награждении государственными наградами Российской Федерации" (2024-05-02).
  115. ↑ "Путин посмертно наградил пытавшегося обезвредить террориста в «Крокусе» мужчину", 2024-07-08. 2024-07-08. 
  116. ↑ РБК, 2024 оной июлиин 31.Краснов Крокус болон Дагестан хотодо болоһон террористическа актнуудта Засагай газарай буруу хараа тоосоо элирүүлээ
  117. ↑ ЦРУ в срочном порядке уведомляло Россию о подготовке теракта, заявил Херш. РИА-Новости (03 04 2024).
  118. ↑ РИА Новости, 23 марта 2024. ХАМАС осудило теракт в «Крокусе»
  119. ↑ РБК, 23 марта 2024. МИД Афганистана осудил теракт в подмосковном «Крокусе»
  120. ↑ ТАСС, 23 марта 2024. «Хезболлах» осудила теракт в Москве. Шиитская организация назвала произошедшее в «Крокус сити холле» кровавым терактом
  121. ↑ Совбез ООН почтил минутой молчания память погибших в "Крокусе" (2024-03-25).
  122. ↑ "Игравшая в «Крокусе» группа Garbage выразила соболезнования после теракта". 2024-03-27. 
  123. ↑ "Граждане Таджикистана больше не смогут въехать в Турцию без визы", 2024-04-06. 2024-04-06. 
  124. ↑ "Возле «Крокуса» начали возводить мемориал жертвам теракта", 2025-02-21. 2025-02-21. 
  125. ↑ "Открытие мемориала жертвам теракта в «Крокус Сити Холле». Фоторепортаж", 2025-03-22. 2025-03-24. 
  126. ↑ "Центробанк рекомендовал списать долги погибших при теракте в "Крокусе"", 25.03.2024. 2024-03-25. 
  127. ↑ "Центробанк предложил банкам простить долги погибших в «Крокусе»". 2024-03-25. 
  128. ↑ "Группа «Пикник» проведет концерт памяти в Петербурге", 2024-03-26. 2024-03-26. 
  129. ↑ news.ru (2024-03-28).
  130. ↑ "Воробьев заявил, что на месте «Крокуса» не будет концертного зала", 2024-06-29. 2024-06-29. 
  131. ↑ "Напавшие на «Крокус» террористы планировали атаковать центр Москвы - Газета.Ru | Новости", 2025-03-20. 2025-03-20. 
  132. ↑ Курнакова, Ирина. "Несломленные. В Москве состоялась премьера фильма о трагедии в «Крокусе»". 2025-03-24. 

Ссылки

[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
"https://bxr.ruwiki.ru/w/index.php?title=Крокус_Сити_Холлдо_болоһон_теракт_(2024)&oldid=242311" хуудаһанһаа абтаһан