Заан

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Заан
Африкын заан
Африкын заан
Биологиин классификаци
Аймаг: Амитан
Хүрээ: Хүбшэтэн
Дэд хүрээ: Һээр нюргатан
Анги: Хүхэтэн
Баг: Хошуутан
Обог: Elephantidae
Грей, 1821
Түрэл: Elephas, Loxodonta
Хадамал
Монгол үзэгээр Файл:Jagan.PNG
буряад кирилл. заан
монгол кирилл. заан
хальмаг кирилл. зан

Заан гээшэ одоогоор хуурай газар дээрэхи эгээн томо Энэдхэгэйхи болон Африкынхи гэһэн юрэнхы 2 түрэл үлөө һэн. Африкын заан бэеэр томо ба томо шэхэтэй байна. Мүн эмэ Африкын заан һоёотой байхада Энэдхэгэй эмэ заанда һоёогүй. Заанай тоо толгой багадхаһаар байдаг ба 2007 оной шудалгаар Африкын түби газарта 470,000-690,000 оршом байна.

Анатоми

Эгээн томо заан 1956 ондо Ангола уласта бүридхэгдэһэн байдаг. Мүрын үндэрынь 4,2 метр ба шэгнүүрынь 12 тонно байгаа һэн. Эмэ заан 22 һарын турша үрэ түлөө тээдэг ба энэнь хуурай газарай амитадһаа эгээн удаанда тоосогдоно. Дүнгэжэ түрэһэн заанай тугал дундажаар 120 кг байна. Заан 50-70 наһалха ба эгээн үндэр наһалһаниинь 82 хүрэһэн тэмдэглэл бии. Зааниинь ута хамар (хошуу), томо шэхээрээ онсолиг ба богони хүзүүтэй. Зогсожо байхадаа амаа газар хүргэжэ шадахагүй тула үбдэгөө нугалан тонгойхо гү, али балсанлиг ута хамараа ашаглан хоол тэжээл, уһа гэхэ мэтые амандаа абажа хэдэг. Мүн хамраараа уһа һороод бэе рүүгээ сэсэрэн уһалжа сарсуулна. Заанай хамарай үзүүр маша уян зөөлэн эблиг ба һамар зэргын жаахан зүйлыешье шадабарилгаар шэмхэн абажа шадана.

Үнэрлэхэ шадабари һайн хүгжэһэн ба хамараа үндэртэ һунгажа һалхяар үлээгдэн ерэхэ үнэрые илгадаг. Соносол мүн һайн болобошье хараа муутай, үнгэ илгахагүй. Заанай томо шэхэниинь һудаһаар дүүрэн ба энэнь гүйһэн шуһые хүргэжэ бэеэ сарсуулхада туһалдаг гэжэ эрдэмтэд үзэдэг ажа. Африкын эрэ заанай һоёоной ута 3,5 метр, шэгнүүрынь 90 кг хүрэхэ тохёолдол бии. Хобор, үндэр үнэ хүрэхэ һоёонһоо боложо хулгайн аншадай гарта үртэжэ алуулхань үсөөнгүй бэлэй.

Классификаци

Файл:Elefants comparative anatomy.png
Энэдхэгэй заан (1) ба Африкын заан (2) харисуулһан толгойн ба бэеын хэб шэнжэ

Заанай омогто хоёр түрэлдэ хамаарха заануудай оршон үеын гурбан[1] (үмэнэнь зүбхэн хоёр гаргаһан[2]) зүйл, относящихся к двум родам, и несколько древних вымерших родов[3][4]:

Шулуужашаһан заанууд эртэ миоценой галабһаа мэдэжэ байна[3].

Зүүлтэ

  1. Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed.). — Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2 vols. (2142 pp.) ISBN 978-0-8018-8221-0 [1]
  2. Отряд Хоботные — Proboscidea // Павлинов И. Я. Систематика современных млекопитающих. — М.: изд-во МГУ, 2003. — 297 с.
  3. 3,0 3,1 The Paleobiology Database: Elephantidae
  4. The Paleobiology Database: Elephas

Ном зохёол

  • (2000) Shoshani, J.: Elephants: Majestic Creatures of the Wild. Checkmark Books. ISBN 0-87596-143-6. 
  • Shoshani, J.; Shoshani, S. L. {{{title}}}, 14–15. 
  • Shoshani, J. {{{title}}}, 36–51. 
  • Shoshani, J. {{{title}}}, 66–80. 
  • Easa, P. S. {{{title}}}, 85–86. 
  • Moss, C. {{{title}}}, 106–13. 
  • Payne, K. B.; Langauer, W. B. {{{title}}}, 116–23. 
  • Eltringham, S. K. {{{title}}}, 124–27. 
  • Wylie, K. C. {{{title}}}, 146–48. 
  • McNeely, J. A. {{{title}}}, 149–50. 
  • Smith, K. H. {{{title}}}, 152–54. 
  • McNeely, J. A. {{{title}}}, 158–65. 
  • Shoshani, S. L. {{{title}}}, 168–71. 
  • Daniel, J. C. {{{title}}}, 174–77. 
  • Douglas-Hamilton, I. {{{title}}}, 178–83. 
  • Tuttle, C. D. {{{title}}}, 184–93. 
  • Martin, E. B. {{{title}}}, 202–07. 
  • Shoshani, J. {{{title}}}, 226–29. 
  • Sukumar, R. (2003). The Living Elephants: Evolutionary Ecology, Behaviour, and Conservation. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-510778-4. 
  • Kingdon, J. (1988). East African Mammals: An Atlas of Evolution in Africa, Volume 3, Part B: Large Mammals. Academic Press. ISBN 0-12-408355-2. 
  • Wylie, D. (2009). Elephant. Reaktion Books. ISBN 978-1-86189-397-0. 

Холбооһон

"https://bxr.ruwiki.ru/w/index.php?title=Заан&oldid=46625" хуудаһанһаа абтаһан