Шэнэ Үдэ

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ

Шэнэ Үдэ (ород хэлэн Удинская новь) бол Хоринскийн районы долоо хоног тутмын сонин бөгөөд Хоринск хэлээр орос, буриад хэлээр гардаг. Захиалгаар тараасан.[1] Буриад улсын хамгийн эртний сонинуудын нэг.[2] Үүсгэн байгуулагчид нь дүүргийн захиргаа, депутатуудын зөвлөл, мөн сонины редакци юм.

Түүхэ

1930 оны арванхоёрдугаар сард Хорин аймагт "Улан туяа" дүүргийн сонин байгуулагджээ. Сонины анхны редактор нь 1942 онд Смоленск муж дахь тулалдаанд амь үрэгдсэн Дашидоржи Раднаев байв.[3]

Сонины анхны дугаарууд хуучин монгол хэлээр хэвлэгдэж, дараа нь холимог дугаарууд (буриад, монгол, орос хэлээр) хэвлэгдэж эхэлсэн. 1940 онд тус сонины нэрийг орос хэл дээр бичиж эхэлсэн - "Красная заря" (Улан туяа), сонин нь Большевикуудын Бүх Холбооны Коммунист Намын Хоринскийн Айком, Гүйцэтгэх хорооны байгууллага байв. "Красная заря" нь долоо хоногт 2 удаа нэг эсвэл хоёр хөвөгч давтамжтайгаар 2 хуудсанд А3 форматаар хэвлэгдсэн. 1964 оноос хойш бүс нутгийн сонин "Удинская новь"[4] нэртэй болжээ. Дараа нь "Удинская новь" - орос хэлээр, "Шэнэ Үдэ" - буриад хэлээр хоёр хэвлэгдсэн. 1991 оноос хойш "Шэнэ Үдэ" тусдаа сонин хэвлэгдээгүй, харин "Удинская новь" сонинд хавсралт болон хэвлэгджээ.[5]

1984 оны 1-р сард Хоринск хотын Первомайская гудамжинд модоор халаадаг редакцийн байр шатжээ. Хэсэг хугацааны турш редакц гудамжинд байрлах орон сууцны байранд байрладаг байв. Первомайская, редакц, хэвлэх үйлдвэрт тусгайлан зориулж хоёр давхар тоосгон барилга барих хүртэл. Нэгдүгээр давхарт хэвлэх үйлдвэрүүд байрлаж, хоёрдугаар давхарт нь редакцид өгсөн.

1987 онд сонины эргэлт 3500 хувь байжээ.

1990-ээд оны эхээр сониныг бүс нутгийн төсвөөс санхүүжүүлдэг байсан ч үлдэгдэл зарчмаар[7] редакци зах зээлийн нөхцөлд дасан зохицох ёстой байв. Сонины эргэлт 2020 хувь болж буурч, долоо хоногт 2 удаа хэвлэгдэж эхлэв. 1993 оноос хойш "Удинская новь" сониныг үүсгэн байгуулагчид нь Хоринскийн дүүргийн зөвлөл, дүүргийн захиргаа, редакци юм.[6]

2012 оны сүүлээр "Вся Бурятия" улсын уралдаанд "Удинская новь" "Лучшей муниципальной газетой Бурятии"-оор шалгарсан.[7] Сонины сурвалжлагчдын нийтлэлийг уралдаанд олон удаа тэмдэглэж байсан. [8][9][10][11]

Зүүлтэ

Холбооһон