Лхабаб Дүйсэн
| Лхабаб Дүйсэн | |
|---|---|
 | |
| Түхэл | Буддын шажанай һайндэр |
| Удха | Гушан гурбан бурхадтай Будда Шакьямуниин тэнгэриһээ газар дэлхэйдэ бусалга |
| Тэмдэглэгдэнэ |
 Түбэд Монгол Хальмаг Буряад Улас Тыва Улас |
| Һара\үдэр | 9-дэхи һарын 22-дохи үдэр |
Лхабаб Дуйсан/Дуйчен (тиб. ལྷ་བབས་དུས་བཟང་།/ལྷ་བབས་དུས་ཆེན།, Вайли lha babs dus chen) — Гушан гурбан бурхадтай Буддэ Шакьямуниин тэнгэриһээ газар дэлхэйдэ бусалгада зорюулагдаһан түбэдэй буддын шажанай һайндэр.
Түбэд һарын литээр юһэдэхи һарын 22-то тэмдэглэгдэдэг һайндэр. Энэ үдэр хэгдэhэн hайн ба муу үйлэ хэрэгүүдэй үрэ дүн арбан сая дахин олошорно гэжэ тоологдодог.
Һайндэрэй үйлэ ябадал
Будда Шакьямуниин хатан эжы Майя түрэһэнэйнгээ һүүлээр долоодохи үдэртөө наһа бараад, бурхадай тэнгэриин нэгэндэ дахинаа түрэһэн тула хүбүүнэйнгээ номнолые шагнажа шадаагүй. Һэрилгынгээ һүүлдэ Бурхан багша эжыгээ Сансарын хүрдэһөө абаржа, баярые хүргэхэ гэжэ шиидэбэ, тиигэхын тулада Гушан гурбан бурхадай тэнгэридэ өөдөө дэгдэжэ, тэндэ гурбан һарын туршада Абхидхамма Питака номлобо[1]. Дэлхэй дээрэ байһан хүнүүд Бурхан багшын үгы болоһондо уйдажа, гол шабииень Маудгальяяные багшаяа бусаагты гэжэ гуйжа эхилбэ. Тэрэ шабинь юһэ һарын 15-ай үдэр Бурхан багшые бусахаарнь аргадажа шадаа. Долоон хоногой һүүлдэ тэрэ тэнгэриин дархан Вишвакарманай бүтээһэн тусхай гурбалжан шатын туһаар газар дэлхэйдэ буужа ерэһэн. Газар дэлхэй дээрэ Бурхан багшые 16 архадууд - эгээл дүтын шабинарынь угтаһан, Сангхын ерэдүйн түһөө дүрэ болоно бшуу. Энэ ушар Бурхан багшын найман агууехэ үйлэнүүдэй нэгэн гэжэ тоологдодог.
«Экоттара - Агама - судар» (385 он манай ээрын) гэһэн хитадаар оршуулагдаһан Дхармананди ламын тэмдэглэжэ бэшэһэн домог соо зандан модоор бүтээгдэһэн бурханай хүндэтэ дүрсын бии бололго энэ үйлэтэй холбоһон байдаг. Тэрэнэй ёһоор, Удаяна хаан (ондоо багсаамжын ёһоор – Прасенаджит), Бурхан багшын үгы байхада, тэрэниие өөрынгөө нюдөөр харахаяа хүсэжэ, хүшөө бүтээгты гэжэ захирһан байха юм. Маудгальяяна дархашуулые тэнгэридэ абаашажа, тэдэ тэнгэридэ Бурхан багшатай уулзаад, бусажа ерээхэдээ, зандан модоной нэгэ түрэл болохо гоширши модонһоо бодото байһандал адли хэмжээнэй дүрсэ барижа бүтээгээ[2].
Тхеравада гэһэн буддын шажанда энэ һайндэр «Абхидхаммын үдэр» гэжэ һайндэртэй тааралдана, мүн лэ октябрь һарада тэмдэглэгдэдэг ба Будда Абхидхаммын өөрынгөө эхэдээ болон дэвүүдтэ, тэнгэри дээрэхи гушан гурбан бурхадта зорюулһан номнолтой холбоотой. Энэ һайндэр Энэдхэг орондо болон Шри-Ланкада бороотой хаһын дүүрэһэнтэй холбоотой. Жэлэй энэ сагһаа хойшо ламанар (бхиккху) дасанаа һэлгэхэ эрхэтэй болодог байһан - ондоо вихарада һуурижаха аргатай.
Ажаглалта
- ↑ Māyā.
- ↑ Терентьев А. А. Прижизненная статуя Будды: проблемы подлинности Архивная копия от 1 май 2016 на Wayback Machine