Афанасьев Никифор Самсонович

Афанасьев Никифор Самсонович
Афанасьев Никифор Самсонович
Түрэһэн һара/үдэр	15 (28) июниин 1910 оной
Түрэһэн газар	Мухар тала һуурин, Дээдэ Үдын аймагай Дээдэ Тайлсын хошуун, Үбэр Байгалай можо, Оросой Хаанта гүрэн
Наһа бараһан һара/үдэр	1980 оной декабриин 6 (70 наһатай)
Наһа бараһан газар	Улаан-Үдэ, РСФСР, Зүблэлтэ холбоото улас;
Хамаадал	СССР
Сэрэгэй түрэл янзань	ябаган сэрэг
Алба хэһэн жэлнүүд	1939 он[уточнить], 1941 он—1946 он
Нэрэ зэргэ	Ахалагша сержант
Дайн/байлдаан	Халхын Голой байлдаанууд,; Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайн
Албанһаа сүлөөрэлгын һүүлдэ	хамтын ажахыда ба совхоздо ажаллаа

Ники́фор Самсо́нович Афана́сьев (1910 оной июниин 28 — 1980 оной декабриин 6) — Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда хабаадагша, Балтиин далай шадарай 1-дэхи фронтын Торгон сэрэгэй 11-дэхи армиин Торгон сэрэгэй буудалгын 83-дахи дивизиин Торгон сэрэгэй буудалгын 250-дахи полкын мэргэн буудагша, Зүблэлтэ Холбооной Баатар (1944 оной июниин 3), ахалагша сержант.

Намтар

1910 оной июниин 28-да Мухар тала һууринда, мүнөөнэй Буряад Уласай Загарайн аймагта, үгытэй таряашанай бүлэдэ түрөө. Ород яһатан.

Эхин һургуули гараһан. Удаан һурахын аргагүй байгдаа, - түрэлхидтөө ажахыдань туһалха хэрэгтэй байгаа. Бага наһанһаа хойшо абгатаяа тайга руу агнахаяа ошодог һэн. Түрүүшүүлэй зэргэдэ хамтын ажахыда 1931 ондо ороо, адуушанаар ба хонишоноор ажаллаа.

1939 ондо Халхын-Голой байлдаануудта хабаадагша. Дайнай урда тээ Буряад ороной ниислэл - Улаан-Үдэ хотодо мяханай үйлэдбэридэ ажаллаа.

1941 оной сентябрь һарада Ажалшад-Таряашадай Улаан Сэрэгтэ татуулаа. 1941 оной октябрь һараһаа Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда хабаадагша. Баруун фронтдо буудалгын батальондо тогоошоной тушаалда албаяа хаажа эхилээ. 1942 оной хабар өөрынгөө гуйлтаар ангуушан байһан хадаа мэргэн буудагша боложо оруулагдаһан юм.

Богони болзор соо хубиин буугаараа 4 гитлеровецүүдые хюдахадань, ангуушан хүнэй дүршэл шадабаринь туһалаа. Алба хаажа байһан дивизидэнь тэрэнэй эдэбхи үүсхэлээр мэргэн буудагшадай хүдэлөөн үргэнөөр дэлгэрээ. 1942 оной сентябрь һарын байдалаар хубиин тоодонь өөрынь усадхаһан дайсанай 86 сэрэгшэ байгаа бшуу. Һурагшадайнь тоо мүн лэ олошороо: С. Г. Безбередев — 59, Г. В. Передерин — 36. Октябрь һарада мэргэн буудагша Афанасьевай хюдаһан дайсадай тоо 100-һаа үлүү гаража, тэрэ Улаан Тугай орденоор шагнагдаһан байна^[1]. 1942 оной декабрь һарада Монголой засагай газарай толгойлогшо жанжан Чойбалсан мэргэн буудагшадай хүдэлөөниие эхилэгшэ Афанасьевта Монголой Улаан Тугай орден барюулаа. 1944 оной хабар болотор сержант Никифор Афанасьев мэргэн буудалгын хэрэгтэ олон тоото сэрэгшэдые һургаһан байха юм.

1944 оной апрель һарада дивизинь торгон сэрэгэй 83-дахи болобо. Эдэ үдэрнүүдтэ добтолгонуудай нэгэнэй үедэ мэргэн буудагшын галаар Афанасьев дайсанай галта буудалгын 4 газар һалгаагаа, гар байлдаанай үедэ һэлмэ хутагаар ба сапёрой хүрзөөр долоон дайсаниие усадхаад, зургааень плендэ абаа. Тэрэ байлдаанда өөрөө хүндөөр шархатаһан юм: минын бутархайнууд уушхан соонь ба зүрхэн доронь зоогдоо. Энэ саг болотор мэргэн буудагша Афанасьевай хубиин тоодо усадхагдаһан 200 гаран фашистнууд оронхой байгаа.

Хэдэн һарын туршада сэрэгэй эмнэлгын газарта үнгэргөөд, дахинаа фронтдо бусаагүй. Алас Дурнын сэрэгшэдые мэргэн буудалгын хэрэгтэ һургахаяа Үбэр Байгалай фронтын мэдэлдэ эльгээгдээ. Үндэр шагнал тухай эндэ мэдээ.

СССР-эй Дээдын Зүблэлэй Президиумэй 1944 оной июниин 3-най Зарлигаар немец-фашис булимтарагшадтай тэмсэлгын фронтдо захирагша зургаанай дайшалхы даабаринуудые жэшээтэ бэрхээр дүүргэһэнэйнь түлөө, тиихэдээ харуулһан эрэлхэг зоригойнь, гаргаһан баатаршалгынь түлөө ахалагша сержант Афанасьев Никифор Самсоновичто Зүблэлтэ Холбооной Баатарай нэрэ зэргэ олгогдожо, Ленинэй орден ба № 4488 дугаарай «Алтан Одон» медаль барюулагдаа.

Дайнай һүүлдэ Н. С. Афанасьев сэрэгһээ табигдаһан юм. Түрэл нютаг Мухар-Тала һууринаа бусажа, хамтын ажахыда ажаллаа.

Хамтын ажахын мүнгэ үриһэнэйнгөө түлөө СССР-эй Дээдын Зүблэлэй 1950 оной мартын 28-най зарлигаар Зүблэлтэ Холбооной Баатарай нэрэ зэргэеэ хасагдаһан^[2]. Буряад ороной Хориин аймагай Тээгдэ һуурин руу нүүжэ ошоод, «Хүрбын» совхоздо адуушанаар ажаллаа. Үнэн сэхэ ажалаараа зэмэеэ дүүрэн сэбэрлэһэн хүн хадань хамта дайлалдаһан сэрэгшэ нүхэдэйнь зууршалгаар 1970 оной декабриин 18-да Зүблэлтэ Холбооной Баатарай нэрэ зэргэнь бусаагдаһан байна^[3].

Һүүлэй жэлнүүдтэ Улаан-Үдэ хотодо ажаһуугаа. 1980 оной декабриин 6-да наһа бараа. Тээгдэ һууринда хүдөөлэгдэнхэй.

Шагналнууд

Зүблэлтэ Холбооной Баатарай «Алтан Одон» медаль^[2]
Ленинэй орден
Улаан Тугай орден (01.10.1942)^[1]
Медальнууд, тэрэ тоодо:
- «1941-1945 онуудай Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда Германиие илаһанай түлөө» медаль
- «1941-1945 онуудай Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда туйлагдаһан Илалтын хорин жэл» гэһэн ойн баярай медаль
- «1941-1945 онуудай Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда туйлагдаһан Илалтын гушан жэл» гэһэн ойн баярай медаль
Монголой Улаан Тугай орден (1942)

Дурасхаал

Баатарай нэрэ Тээгдэ һууринай гудамжада үгтэнхэй.
Мухар тала һууринай табан гудамжын нэгэн Н. С. Афанасьевай нэрэ хүндэдэ зорюулагдажа нэрлэгдэһэн.

Ажаглалта

↑ ¹ ² Наградные документы в электронном банке документов «Подвиг народа» (архивные материалы Центрального архива Министерства обороны Российской Федерации. Ф. 33. Оп. 682524. Д. 374. Л. 1—3).
↑ ¹ ² Наградной лист в электронном банке документов «Подвиг народа» (архивные материалы Центрального архива Министерства обороны Российской Федерации. Ф. 33. Оп. 686043. Д. 48. Л. 32—34).
↑ Афанасьев Никифор Самсонович. Сайт «Герои страны».

Литература

Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1987. — Т. 1 /Абаев — Любичев/. — 911 с. — 100 000 экз. — ISBN отс., Рег. № в Российская книжная палата 87-95382
Ветер с Байкала // Сельская жизнь. — 1983. — 4 мая.

Ссылкэнүүд

Афанасьев Никифор Самсонович. Сайт «Герои страны».

[КЗ-1] ¹ ² Наградные документы в электронном банке документов «Подвиг народа» (архивные материалы Центрального архива Министерства обороны Российской Федерации. Ф. 33. Оп. 682524. Д. 374. Л. 1—3).

[ГСС-2] ¹ ² Наградной лист в электронном банке документов «Подвиг народа» (архивные материалы Центрального архива Министерства обороны Российской Федерации. Ф. 33. Оп. 686043. Д. 48. Л. 32—34).

[3] Афанасьев Никифор Самсонович. Сайт «Герои страны».

[1]

[2]

[3]